Autor : Aleksandra Kurowska
2020-12-17 15:55
W ramach NPZ finansowane będą od przyszłego roku także działania związane z zapobieganiem samobójczym. Od wielu miesięcy czekano na informacje co dzieje się z Narodowym Programem Zdrowia. Obecny wygasa z końcem tego roku. Pytaliśmy też o to MZ. Właśnie poinformowano, że rząd zamierza przyjąć dokument w tym roku. Czyli trudno liczyć np. na poważne konsultacje, bo w przyszłym tygodniu są już święta.
-Biorąc pod uwagę, że art. 9 ust. 3 ustawy stanowi, że NPZ, sporządza się na okres nie krótszy niż 5 lat, długofalową specyfikę zdrowia publicznego oraz konieczność konsekwentnych i niezakłócanych działań, proponuje się 5-letni okres obowiązywania NPZ - czytamy w wykazie prac legislacyjnych. Pada tam też data, rząd ma przyjąć program jeszcze w grudniu. Od miesięcy pytali o to eksperci, organizacje pozarządowe i szereg instytucji, których działania z NPZ były finansowane. Niedługo ma się ukazać projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025.
NPZ 2.0
Projekt pierwszego NPZ był gotowy jeszcze za rządów PO-PSL. Wtedy też uchwalono ustawę o zdrowiu publicznym, na którą czekano latami. Sam program przyjął jednak dopiero rząd PiS i nieco w nim zmienił zapisy. Postanowił dopisać w nim m.in. zadania z zakresu prokreacyjnego, żeby przykryć częściowo likwidację finansowania programu in vitro. Ale w innych zakresach zdarzały się NPZ sukcesy. Był też jednak problem z pełnym wydatkowaniem środków. Teraz pewnie też będzie - oraz z ciągłością projektów, bo nowy NPZ powinien być przyjęty już dawno, by działać od 1 stycznia, by były ogłoszone konkursy na działania w przyszłym roku.
Rewizja zadań
Jak informuje rząd: "Bazując na doświadczeniach w realizacji NPZ w poprzednich latach wprowadzono przeprowadzono rewizję zadań w celu uzyskania większej przejrzystości, w katalogu zadań uwzględniono zmiany instytucjonalne oraz uzupełniono albo zmieniono wskazanych w zadaniach realizatorów. Tam, gdzie było to niezbędne, na bazie doświadczeń z dotychczasowej realizacji, uproszczono i usystematyzowano treść niektórych zadań, tak by zmniejszyć ryzyko wystąpienia problemów interpretacyjnych".
Ponadto, zaproponowane zostały nowe zadania odpowiadające zdiagnozowanym potrzebom. Zadania, które w latach 2016-2020 nie były realizowane albo cieszyły się znikomym zainteresowaniem ze strony instytucji publicznych realizujących NPZ nie zostały w projekcie uwzględnione. Wprowadzone zostały zmiany w zakresie sposobu koordynacji realizacji NPZ i przyjętych mechanizmów zarządczych.
Przeciwdziałanie samobójstwom
Zaproponowany został, jako integralna część NPZ, katalog zadań z zakresu zapobiegania zachowaniom samobójczym, który przygotowany został przez zespół roboczy Rady do spraw zdrowia publicznego. To kompleksowy katalog zadań odnoszących się nie tylko do profilaktyki samobójstw, ale także kryzysów psychicznych we wszystkich grupach wiekowych.
Opisując dokument podkreślono rolę podnoszenia świadomości na temat czynników determinujących zdrowie, kształtowanie środowisk (pracy, zamieszkania, wypoczynku) sprzyjających zdrowiu jak i dostarczanie narzędzi pozwalających dokonywać wyborów prozdrowotnych wydają się być konieczne by minimalizować negatywne trendy odbijające się w przeciążeniu systemu ochrony zdrowia.
Nakłady i efekty - co z ewaluacją? Teraz zdaniem rządu jest za wcześnie
W kolejnych latach - jak zapowiada rząd - będzie możliwe przeprowadzenie możliwie szerokich analiz pozwalających na ocenę relacji nakładów do efektów bezpośrednich i populacyjnych.
-W chwili obecnej taka ewaluacja obejmowałaby zbyt krótki okres obserwacji (widoczne efekty podejmowanych działań – co jest zbyt małą perspektywą w przypadku większości interwencji zdrowia publicznego mających na celu edukację, zmianę postaw i zachowań zdrowotnych), w dodatku opierałaby się w większości o dane zgromadzone de facto przed rozpoczęciem pełnej realizacji NPZ - czytamy w opisie projektu.
Ile podmiotów korzystało z NPZ?
Rząd chwali się dużym zaangażowaniem partnerów w realizację zadań z zakresu zdrowia publicznego – wg danych zbieranych od 2016 r. bardzo duża liczba podmiotów realizowała zadania określone w ustawie i NPZ (ponad 3200 podmiotów sprawozdaje co roku ponad 35 000 realizowanych lub podjętych zadań z zakresu zdrowia publicznego). -Większość jednostek samorządu terytorialnego sprawozdało realizację co najmniej jednego zadania. Ponadto aktywność wykazują stacje sanitarno-epidemiologiczne - czytamy w rządowym dokumencie.
Realizacja NPZ w kolejnych latach będzie wymagała co najmniej porównywalnego poziomu aktywności w tym zakresie, co przemawia za kontynuacją i dalszym rozwijaniem działań wskazanych w NPZ.
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl