Aleksandra Kurowska: Jak może wyglądać finansowanie ochrony zdrowia w tym roku? Jakie są niebezpieczeństwa, a jakie szanse? Na razie wydaje się, że wielu rzeczy nie wiemy, np. czy wydatki na szczepionki na COVID będą wliczone w mechanizm 6 proc. PKB na zdrowie.

Sławek Dudek: Niewiadomych jest bardzo dużo. Nie wiadomo, co z ekstra pieniędzmi na walką z COVID-em, także unijnymi. Nie wiemy, w jaki sposób one są ujmowane w finansowaniu. Nie wiemy, czy będą one wspierać dodatkowo czy raczej wypychać standardowe wydatki na zdrowie.

Wtedy w teorii wydatki będą rosnąć, ale wydatki na Szpital Narodowy, maseczki itp. nie spowodują, że kolejki do lekarza będą krótsze czy poprawi się dostęp do leków, wyrobów medycznych. A lekarze i szefowie szpitali uważają, że jeśli chodzi o kolejki i koszty to czeka nas pogorszenie.

Dokładnie. Jeżeli poradzimy sobie z kumulacją pandemii, przekierowując siły i środki na walkę z nią, to przecież wtedy „wybiją” nam w górę wszystkie wstrzymane diagnozy, zabiegi, operacje. One się do tej pory kumulowały. Te potrzeby zdrowotne będą znacznie większe niż normalnie. Aczkolwiek, najprawdopodobniej z pandemią jeszcze cały ten rok będziemy walczyć.

A jak pandemia wpłynie na dochody NFZ?

Co do strony dochodowej, to dalej jest duża niepewność na rynku pracy, a wiadomo, że składka jest tym elementem podstawowym, jeżeli chodzi o finansowanie systemu ochrony zdrowia. Jesteśmy w sytuacji wysokiego poczucia niepewności. Niektóre prognozy pokazują, że rynek pracy jeszcze będzie w pierwszej połowie tego roku dosyć kiepsko sobie radził – możemy się spodziewać nawet spadków zatrudnienia. Wszystko zależy od rozwoju sytuacji. Oczywiście budżet państwa musi wyrównać ten ubytek dotacją, ale moim zdaniem to nie jest tak, że powrót rynku pracy do normalności nastąpi tak szybko, a co za tym idzie powrót bazy składkowej na ubezpieczenia zdrowotne.

Co w takiej sytuacji powinniśmy robić?

Moim zdaniem budżet państwa musi zareagować. Jest zobowiązanie co do relacji PKB i wydatków na zdrowie. Pytanie też, na ile obecna prognoza wpływów do NFZ jest bezpieczna. Ona bazuje na silnym odbiciu, bazuje na prognozie rządowej. Pytanie, czy to się rzeczywiście sprawdzi.

Są na pewno różne ryzyka ekonomiczne i wtedy budżet państwa będzie musiał pewnie z innych środków dofinansować NFZ. Równocześnie nie wydane są środki z 2020 r., zostało to w jakiś sposób poprzesuwane. Także najprawdopodobniej jeśli nie będzie jakichś innych wydatków dodatkowych, to jest bufor na dofinansowanie zdrowia. Ten rok to jest jedna sprawa, ale przed nami wyzwania w latach następnych. Tak naprawdę rok 2022 będzie trudny. Biorąc pod uwagę mechanizm wyliczania nakładów na ochronę zdrowia „-2”, czyli odnosząc do PKB sprzed dwóch lat, wtedy odczujemy skutki obecnego kryzysu i być może będziemy to liczyć od niższego PKB. Niestety ta zasada bazująca na PKB jest trochę opóźniona. Kryzys w 2020 i 2021 r. bazowały na wyższym PKB, ale w 2022 r. to się zmieni. Dynamika tych wydatków będzie raczej niewielka. One rosną, bo rośnie procent od PKB, relatywnie mało. Nie ma co oczekiwać nominalnych wzrostów w 2022 r. i pytanie, czy w związku z tym należy poddać pod dyskusje zmianę reguł, by „wygładzać” te wydatki w czasie i przeciwdziałać tąpnięciom. Pytanie także, czy są jakieś bufory. Być może należałoby budować bufory na spowolnienie dynamiki dochodów, limitu relacji do PKB.