Jak wyjaśniają autorzy publikacji, jaka pojawiła się na stronach PTEiLChZ, aktualizacja rekomendacji (pierwotnie opublikowanych 31 marca tego roku) wynika z nowych danych dostępnych w piśmiennictwie, a także doświadczeń zgromadzonych przez polskich lekarzy w ostatnich miesiącach. Rekomendacje obejmują praktyczne zalecenia dotyczące diagnostyki i farmakoterapii zakażeń SARS-CoV-2, które to powinny znaleźć zastosowanie zarówno w przypadku podstawowej opieki zdrowotnej, jak również poziomu leczenia szpitalnego. Jedyną kwestią, która nie została w nich uwzględniona to szczegółowe zasady postępowania w oddziałach intensywnej terapii w zakresie wentylacji mechanicznej i pozaustrojowej oksygenacji membranowej.

Autorzy rekomendacji podkreślili, że wdrożone zmiany dotyczą w głównej mierze leczenia podstawowego i wspomagającego na poszczególnych etapach choroby.

Jak zatem powinno wyglądać leczenie podstawowej i wspomagające na poszczególnych stadiach COVID-19?

Stadium bezobjawowe lub skąpoobjawowe COVID-19 (SpO2≥95%, pacjent nie wymaga hospitalizacji):

• leki przeciwgorączkowe (paracetamol, ibuprofen, etc.),

• spoczynek,

• nawodnienie doustne,

• glikokortykosteroidy są przeciwwskazane, antybiotyki, leki przeciwgrypowe przeciwwskazane (o ile nie stwierdza się koinfekcji bakteryjnej lub współistniejącej grypy),

• brak wskazań do stosowania witaminy D i heparyny drobnocząsteczkowej (o ile nie jest uzasadnione innymi schorzeniami),

• kontrola saturacji tlenowej - ewentualne wdrożenie systemu alarmowania zdalnego lekarzy rodzinnych i/lub ratownictwa (z wykorzystaniem pulsoksymetrów).

Stadium pełnoobjawowe COVID-19 (faza namnażania się wirusa, SpO2<95%, zwykle jest to pierwszy tydzień choroby, stan pacjenta wymaga hospitalizacji):

• leczenie podstawowe obejmuje remdesiwir (dożylnie, raz dziennie, dawka nasycająca pierwszego dnia: 200 mg, potem dawka podtrzymująca: 100 mg przez 4 dni) lub/i osocze ozdrowieńców (zgodne grupowo w układzie ABO w objętości 200-400 ml, eksperci wskazują, że przetoczenie osocza ozdrowieńców podlega takim samym procedurom, jak leczenie innymi preparatami krwi)

• leczenie wspomagające obejmuje heparyny drobnocząsteczkowe (w dawkach profilaktycznych lub terapeutycznych), deksametazon (u pacjentów otrzymujących remdesiwir i tlenoterapię, doustnie lub dożylnie 4 mg dziennie począwszy od 2-5 doby stosowania remdesiwiru, do końca 2 tygodnia choroby w celu zapobiegania "burzy cytokininowej"), ewentualną antybiotykoterapię, leczenie objawowe, tlenoterapię, nawodnienie (doustne lub dożylne).

Stadium COVID-19 z niewydolnością oddechową (w tym stadium kluczową rolę odgrywa tzw. "burza cytokinowa", SpO2<90%; zwykle drugi tydzień choroby, stan pacjenta wymaga hospitalizacji):

• leczenie podstawowe obejmuje tocilizumab (może być stosowany po uzyskaniu zgody komisji bioetycznej u osób z podwyższonym stężeniem IL-6, dożylnie 8 mg/kg, ale maksymalnie 800 mg w pojedynczej dawce; przy braku poprawy druga dawka może być powtórzona po 8–12 godzinach) lub/i deksametazon (dożylnie 8 mg dziennie przez 5 dni, potem 4 mg dziennie przez przynajmniej 3 dni)

• leczenie wspomagające obejmuje heparyny drobnocząsteczkowe (w dawkach profilaktycznych lub terapeutycznych), ewentualną antybiotykoterapię, leczenie objawowe, tlenoterapię (nisko/wysokoprzepływową), nawodnienie (doustne lub dożylne).

Stadium COVID-19 z ostrą niewydolnością oddechową (ARDS-acute respiratory distress syndrome; brak efektów dotychczasowej farmakoterapii; konieczność wentylacji mechanicznej, pacjent wymaga pobytu na OIT):

• leczenie podstawowe obejmuje deksametazon (dożylnie 24 mg dziennie przez 5 dni, potem 12 mg dziennie przez 3 dni, następnie 4 mg dziennie przez 2 dni) lub metylprednizolon (dożylnie 1 mg/kg dziennie przez 5 dni, potem 40 mg dziennie przez 3 dni, następnie 10 mg dziennie przez 2 dni)

• leczenie wspomagające obejmuje heparyny drobnocząsteczkowe (w dawkach profilaktycznych lub terapeutycznych), antybiotykoterapię, tlenoterapię wysokoprzepływową, nawodnienie (dożylne), pozaustrojową oksygenację membranową (ECMO), wentylację mechaniczną.

Których leków nie należy stosować i w jakich sytuacjach ewentualnie po nie sięgać?

Ich zdaniem stosowanie remdesiwiru u pacjentów, którzy nie wymagają tlenoterapii lub/oraz u chorych po zakończeniu stadium namnażania wirusa (zwykle po upływie tygodnia od wystąpienia objawów), nie przynosi korzyści i jest merytorycznie nieuzasadnione.

Towarzystwo zwraca także uwagę w swoich aktualizowanych rekomendacjach, że stosowanie antybiotyków (na przykład azytromycyny), chlorochiny, hydrochlorochiny, lopinawiru/rytonawiru, oraz leków przeciwgrypowych (oseltamivir,fawipirawir), a także witaminy D jest bezzasadne w odniesieniu do zakażenia SARS-CoV-2.

W dokumencie podkreślono również, że zastosowanie glikokortykosteroidów w początkowych tj. pierwszym stadium choroby może zwiększać ryzyko niekorzystnego przebiegu COVID-19 (z uwagi na możliwość wpływania leków na replikacje wirusa). Zastosowanie tej grupy leków (w małych dawkach!) znajduje w ocenie klinicystów uzasadnienie jedynie w przypadku jednoczesnego stosowanie leków przeciwwirusowych tj. remdesiwiru.