- To choroba, która nie powoduje bólu czy świądu. Powoduje jednak utratę włosów, a ich brak jest dla pacjenta bardzo stygmatyzujący. Proszę sobie wyobrazić nastolatka, mającego na głowie całe obszary skóry bez włosów, których nie da się ukryć. Młodsze dzieci mają z tego powodu trudności z odnalezieniem się w grupie, bo rówieśnicy trzymają się od nich na dystans. To sytuacja, która łatwo może prowadzić do poczucia wykluczenia, samotności, pojawienia się zaburzeń lękowych, depresyjnych – zwraca uwagę prof. Aleksandra Lesiak, koordynator pododdziału dla dzieci z Katedry i Kliniki Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Choroba z autoagresji

Podstawą leczenia łysienia plackowatego są leki, które zleca specjalista dermatolog, ale równolegle dziecko powinno być skonsultowane przez psychologa, często wskazana jest psychoterapia.

- U dzieci początek choroby często poprzedza doświadczenie silnego stresu. To może być np. rozwód rodziców, narodziny rodzeństwa czy pójście do przedszkola. Niedawno rozmawiałam z mamą małej pacjentki, u której nawrót choroby nastąpił tuż przed pójściem do podstawówki. Dziewczynka zaczęła tracić włosy już w sierpniu, ze stresu na samą myśl, że wkrótce zacznie się rok szkolny – mówi prof. Lesiak.

Alopecja to choroba autoimmunologiczna, czyli mówiąc najprościej: organizm zwraca się przeciwko sobie, w tym przypadku celem tego „ataku” stają się mieszki włosowe. Czasami łysienie plackowate idzie w parze z innymi chorobami z autoagresji, takimi jak autoimmunologiczne zapalanie tarczycy, choroba Hashimoto, atopowe zapalenie skóry, niekiedy bielactwo.

- Wiemy, że w części przypadków alopecja występuje rodzinnie, znaczenie mają więc predyspozycje genetyczne. To jednak choroba wieloczynnikowa. Oprócz stresu pod uwagę bierze się także czynniki infekcyjne, pewne zaburzenia hormonalne – wyjaśnia specjalistka.

Po pomoc do dermatologa

Łysienie plackowate najczęściej dotyczy skóry owłosionej głowy, choć wypadać mogą także włosy rosnące na innych częściach ciała. Choroba zwykle zaczyna się od jednego ogniska, które początkowo ma średnicę 2-złotowej monety.

- Dalszy przebieg schorzenia może być bardzo różny. W postaci łagodnej niekiedy pojawia się tylko jedno ognisko. Częściej jednak, z czasem, powstają kolejne, a w najcięższej postaci wypadają wszystkie włosy na głowie, a także np. rzęsy, brwi, włosy pod pachami czy w okolicach miejsc intymnych w przypadku starszych pacjentów. Przyjmuje się, że jeśli w pierwszym roku trwania choroby dochodzi do samoistnego odrostu, to rokowanie jest dobre. Jeżeli ten proces trwa dłużej, to odpowiedź na leczenie jest gorsza – wyjaśnia prof. Aleksandra Lesiak i podkreśla, że w przypadku łysienia plackowatego kluczowe jest jak najszybsze poszukanie pomocy lekarza dermatologa.

- Niestety, ale tej świadomości nie ma. Bardzo często pacjenci w pierwszej kolejności idą do trychologów. Chcę jasno podkreślić, że takiej specjalizacji w Polsce nie ma i jeśli ktoś tak się reklamuje, to nie jest lekarzem. A jak nie jest lekarzem, to nie może przepisać leków, które są podstawą w terapii łysienia plackowatego. Co więcej, dermatolog nierzadko konsultuje pacjenta z alopecją u innych specjalistów, bo jeżeli występują np. zaburzenia hormonalne, to konieczna jest pomoc endokrynologa. Gdy w ślad za alopecją rozwija się depresja, kierujemy pacjenta do lekarza psychiatry - dodaje prof. Lesiak.

W przypadku podejrzenia łysienia plackowatego podstawą jest wywiad lekarski i trichoskopia, czyli obejrzenie skóry głowy i włosów z pomocą urządzenia o nazwie trichoskop, które powiększa widziany obraz. Zmiany chorobowe, które pojawiają się w alopecji są na tyle charakterystyczne, podobnie jak obraz kliniczny, że to najczęściej wystarcza.

Czy łysienie plackowate da się wyleczyć?

- To trudne pytanie, na które nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Przebieg schorzenia bywa bardzo różny. Niekiedy udaje nam się sprawić, że na skutek zastosowanego leczenia pojawia się odrost, ale… mijają dwa lata i choroba wraca. Łysienie plackowate to choroba przewlekła, z okresami zaostrzeń i remisji, tak należy o niej myśleć – podsumowuje prof. Lesiak.

Dobra wiadomość jest taka, że dermatolodzy mają coraz więcej możliwości leczenia pacjentów z tym schorzeniem. Kluczowe jest jednak jak najwcześniejsze postawienie diagnozy.