Autor : Marta Markiewicz
2021-03-02 14:31
Jak będzie wyglądać nowy model opieki onkologicznej przewidziany w ramach Krajowej Sieci Onkologicznej? Jakie zadania zdefiniowano na poszczególnych poziomach referencyjności? W najbliższych dniach resort zdrowia ma przedstawić założenia do ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej. Redakcji naszego portalu udało się dotrzeć do tego projektu.
Uruchomienie Krajowej Sieci Onkologicznej 1 stycznia 2022 roku to jedna z zapowiedzi, jaką minister zdrowia Adam Niedzielski oraz premier Mateusz Morawiecki złożyli na początku lutego tego roku (CZYTAJ: Premier o zmianie finansowania i organizacji onkologii. Kiedy projekt?). Ma ona być powołana ustawą, której założenia przygotował Departament Oceny Inwestycji MZ. Jak przekonują ministerialni urzędnicy, uruchomienie KSO ma wpłynąć na wzrost efektywności profilaktyki pierwotnej i wtórnej nowotworów, poprawę wczesnej diagnostyki nowotworów, a przede wszystkim na wzrost jakości ich leczenia - w skali całego kraju, jak i w odniesieniu do społeczności lokalnych. Dodatkowo w KSO zapisano wymóg standaryzacji i koordynacji procedur wysokospecjalistycznych oraz konieczność monitorowania jakości. W ocenie resortu zdrowia, wdrożenie proponowanych zapisów umożliwi odwrócenie niekorzystnych trendów epidemiologicznych w Polsce oraz pozwoli na obniżenie społecznych kosztów obciążenia chorobami nowotworowymi.
KSO to nowa struktura organizacyjna i nowy model zarządzania opieką onkologiczną. KSO ma zapewnić, by nie pominięto żadnego z etapów opieki onkologicznej i by ich realizacja przebiegała według ściśle określonych standardów, przy współpracy specjalistów różnych dziedzin. Priorytetem w tym zakresie jest, aby każdy pacjent, niezależnie od miejsca zamieszkania, otrzymywał opiekę onkologiczną opartą o jednakowe standardy diagnostyczno-terapeutyczne, czyli o jednolicie zdefiniowane ścieżki, oraz by system elastycznie odpowiadał na ich potrzeby - czytamy w projekcie założeń.
Architektura sieci onkologicznej
Zgodnie z założeniami do ustawy, sieć onkologiczną tworzyć będą referencyjne Ośrodki Leczenia Onkologicznego (OLO) podzielone na trzy poziomy. W strukturze KSO będzie miejsce wyłącznie dla podmiotów, które będą spełniać minimalne kryteria wejścia do KSO na poszczególnych poziomach. Jednocześnie tylko te podmioty będą mogły udzielać świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki onkologicznej finansowanych ze środków publicznych. W zależności od poziomu skomplikowania realizowanych świadczeń, będą to:
OLO III poziomu - dla najbardziej skomplikowanych, wysokospecjalistycznych świadczeń medycznych; OLO III poziomu to podmiot leczniczy o największym, w danym województwie, potencjale w zakresie personelu medycznego, sprzętu i aparatury medycznej oraz doświadczeniu udokumentowanym odpowiednią liczbą leczonych chorych i zrealizowanych procedur medycznych, wyspecjalizowany w opiece onkologicznej nad świadczeniobiorcą, dysponujący możliwością kompleksowego leczenia onkologicznego. To także podmiot leczniczy realizujący wszystkie procedury diagnostyczne i lecznicze w odniesieniu do większości typów nowotworów i stopni ich zaawansowania.
OLO II poziomu - dla złożonych świadczeń medycznych realizowanych na poziomie specjalistycznym; OLO II poziomu to podmiot leczniczy zapewniający udzielanie świadczeń́ w co najmniej dwóch z trzech zakresów: leczenie zabiegowe, chemioterapia, radioterapia onkologiczna, realizujący opiekę onkologiczną i plan leczenia onkologicznego świadczeniobiorcy oraz współpracujący z Ośrodkiem Leczenia Onkologicznego III poziomu. To ośrodek, który ma mniejszy poziom kompleksowości świadczeń z zakresu onkologii niż OLO III poziomu, ale szerszy niż pojedyncze świadczenia.
OLO I poziomu - dla świadczeń medycznych realizowanych na poziomie podstawowym; OLO I poziomu to podmiot leczniczy zapewniający udzielanie świadczeń́ w co najmniej jednym z trzech zakresów: leczenie zabiegowe, chemioterapia, radioterapia onkologiczna, realizujący opiekę onkologiczną i plan leczenia onkologicznego oraz współpracujący z OLO III poziomu. Ośrodek ten nie może samodzielnie decydować o ścieżce terapeutycznej pacjentów onkologicznych. Dla określenia ścieżki wymagane jest konsylium wielodyscyplinarne, nadzorowane przez OLO III poziomu, w którym uczestniczą specjaliści ze wszystkich ww. zakresów.
Proces kwalifikacji na poszczególne poziomy ma być zautomatyzowany i oparty na konkretnych kryteriach związanych m.in. z zasobami kadrowymi, wyposażeniem w aparaturę i sprzęt, a co za tym idzie w możliwości diagnostyczno-terapeutyczne oraz określoną jakość i bezpieczeństwo udzielanych świadczeń. W procesie oceny poziomu referencyjności brana będzie pod uwagę również liczba pacjentów oraz wykonywana w ośrodku liczba procedur w określonych zakresach.
Co 12 miesięcy będzie dokonywany pomiar (weryfikacja) spełniania przez podmiot leczniczy zakwalifikowany do KSO odpowiedniego (ustalonego na poziomie rozporządzenia) poziomu wartości mierników jakości klinicznej opieki onkologicznej, decydującego o zakresach świadczeń opieki onkologicznej kwalifikujących się do finansowania ze środków publicznych w ramach KSO - czytamy w założeniach do ustawy, a co 24 miesiące będzie dokonywana weryfikacja spełniania przez podmiot leczniczy zakwalifikowany do KSO na określony poziom referencyjny minimalnych kryteriów warunkujących przynależność do danego poziomu referencyjnego.
Za kwalifikację poszczególnych ośrodków odpowiedzialny będzie Narodowy Fundusz Zdrowia, a każda placówka będzie musiała dysponować zintegrowanym systemem informatycznym wspierającym realizację założeń sieci onkologicznej. Ważną zmianą jest również to, że infolinia dla pacjentów - którą dotychczas prowadziły ośrodki wojewódzkie - ma być domeną Narodowego Funduszu Zdrowia i będzie prowadzona na poziomie ogólnopolskim. Dzięki niej pacjent ma mieć możliwość dowiedzenia się, jaki jest czas oczekiwania na poszczególne świadczenia w poszczególnych podmiotach KSO, który podmiot jakie realizuje świadczenia, a także będzie mógł otrzymać wskazówki, gdzie się powinien zgłosić.
Wsparcie dla KSO
W założeniach do Krajowej Sieci Onkologicznej wskazano również organy, których zadaniem będzie opiniowanie działań w ramach KSO oraz monitorowanie kluczowych aspektów związanych z siecią. W tym przypadku mowa o Krajowej Radzie Onkologicznej - KRO, która będzie miała za zadanie wydawać opinie i doradzać MZ w zakresie nadzoru nad realizacją zadań wynikających z KSO. Natomiast Krajowy Ośrodek Monitorujący, którym ma być Narodowe Centrum Onkologii - Państwowy Instytut Badawczy, będzie monitorowało kluczowe wskaźniki związane z wdrażaniem i funkcjonowaniem krajowej sieci onkologicznej.
Nowe Centra Kompetencji i Ośrodki Satelitarne
W strukturze KSO przewidziano również miejsce dla unitów narządowych, które mają być wyspecjalizowane w diagnostyce i leczeniu określonych nowotworów. Centra Kompetencj, bo o nich mowa, mają stanowić m.in. Breast Cancer Unity (CZYTAJ: Będą zmiany kryteriów dla Breast Cancer Unitów), a ich liczba ma być adekwatna do wskaźników epidemicznych i potrzeb zdrowotnych pacjentów z danego obszaru. Jednostki te będą musiały spełniać określone kryteria dotyczące doświadczenia w zakresie diagnostyki i leczenia określonych nowotworów, a także spełniać określone kryteria dotyczące standardów postępowania i systemów monitorowania jakości udzielanych świadczeń.
Natomiast Ośrodki Satelitarne będą filiami OLO III poziomu i będą mogły zapewniać świadczenia z zakresu chemioterapii, radioterapii, szybkiej diagnostyki i kontroli po leczeniu. Placówki te będą bezpośrednio nadzorowane i zarządzane przez główny ośrodek z województwa. Co istotne, ośrodek satelitarny będzie mógł być tworzony w ramach struktur innego podmiotu niż OLO III poziomu, ale będzie to następować na podstawie umowy z ośrodkiem koordynującym, który również będzie odpowiedzialny za zatrudnienie i nadzór personelu pracującego w ośrodku satelitarnym.
Zadania dla Narodowego Funduszu Zdrowia
W krajowej sieci onkologicznej płatnik otrzyma nowe uprawnienia i zadania - oprócz prowadzenia infolinii dla pacjentów, będzie odpowiedzialny za administrowanie i obsługę zintegrowanego systemu informatycznego sieci onkologicznej, gromadzenie danych z ośrodków III, II i I poziomu referencyjności, a także generowanie raportów kwalifikacyjnych do KSO i weryfikujących okresowo spełnianie warunków dla poziomów referencyjnych w KSO. Ponadto NFZ będzie generował raporty stanowiące podstawę oceny spełniania przez podmioty lecznicze będące w KSO określonego poziomu wybranych mierników/wskaźników jakości klinicznej opieki onkologicznej.
Kto wyznaczy koordynatora leczenia onkologicznego?
Ważną dla pacjentów rolę mają również pełnić koordynatorzy leczenia onkologicznego, którzy w założeniach do ustawy o KSO określeni zostali mianem Opiekunów Pacjenta Onkologicznego (OPO). Mają ich wyznaczać ośrodki bądź inni koordynatorzy. Na każdego z koordynatorów przypadać będzie nie więcej niż 40 chorych i wyznaczani oni będą przez ośrodki II i III poziomu referencyjności. W przypadku koordynatorów z ośrodka na poziomie I, będą oni wskazywani przez koordynatorów OPO z ośrodków o najwyższym poziomie referencyjności.
Czytaj również:
Projekt uchwały rządu ws. chorób rzadkich opublikowany
Psychoonkolog: nieocenione wsparcie od pierwszego podejrzenia
A. Fałek analizuje programy lekowe w czasie epidemii COVID
Onkologia: znamy nowe taryfy dla wybranych świadczeń
J.Meder o onkologii w postpandemicznych czasach
MZ – nowy projekt wymagań wobec placówek prowadzących radioterapię