Obecność w przetaczanym składniku krwi przeciwciał anty-HLA (które bardzo często są wytwarzane przez kobiety, które były w ciąży lub osoby, które otrzymały przetoczenie krwi lub jej składników) stwarza ryzyko wystąpienia ostrego poprzetoczeniowego uszkodzenia płuc (TRALI) - poważnej niepożądanej reakcji poprzetoczeniowej, a także innych niehemolitycznych, niepożądanych reakcji poprzetoczeniowych. 

Ktoś, kto w ciężkim stanie klinicznym np. z powodu sepsy czy operacji kardiologicznych i ortopedycznych dostawał przetoczenie od dawcy z przeciwciałami, mógł mieć pogorszenie stanu klinicznego, zamiast jego poprawy.

- Unikanie toczenia wymienionych w obwieszczeniu składników krwi od kobiet z ciążą w wywiadzie, jeśli nie były zbadanie pod kątem obecności przeciwciał lub badanie osób wymienionych w obwieszczeniu pod kątem obecności przeciwciał, jest bardzo istotne - mówi nam Agnieszka Gierszon, diagnostka laboratoryjna, sekretarz Związku Zawodowego Pracowników Medycznych Laboratoriów Diagnostycznych.

Dodaje, że diagności i środowisko transfuzjologów od lat zabiegało o takie zmiany. - To krok w dobrą stronę - wyjaśnia.

Co dopisano w przepisach?

W załączniku do obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 30 marca 2021 r. w sprawie wymagań dobrej praktyki pobierania krwi i jej składników, badania, preparatyki, przechowywania, wydawania i transportu dla jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi (Dz. Urz. Min. Zdrow. poz. 28) wprowadza się następujące zmiany:

1) pkt 3.3.4 otrzymuje brzmienie: „3.3.4 Oznaczenie przeciwciał anty-HLA Zaleca się wykonywanie badań obecności przeciwciał anty-HLA u kandydatów na dawców i dawców, u których wykonywano zabiegi przetoczenia krwi i jej składników, oraz u kobiet, które były w ciąży. W przypadku stwierdzenia u dawcy albo u kandydata na dawcę obecności przeciwciał anty-HLA albo w przypadku, gdy przeciwciała te nie były oznaczane to:

1) osoby te powinny być kwalifikowane do zabiegów pobierania krwi pełnej, z której otrzymany koncentrat krwinek czerwonych może być przeznaczony do użytku klinicznego, a uzyskiwany z takiej donacji koncentrat krwinek płytkowych może być przeznaczony do przygotowania ubogoleukocytarnego zlewanego KKP wówczas, gdy w zlewanym koncentracie jest wykorzystany najwyżej jeden kożuszek leukocytarno-płytkowy od dawcy, u którego istnieje ryzyko wystąpienia przeciwciał anty-HLA a osocze do uzyskania Zl. UKKP powinno pochodzić od dawcy, u którego nie występuje takie ryzyko;

2) osocza otrzymanego z krwi pełnej nie należy wydawać bezpośrednio do użytku klinicznego, ani do otrzymania krioprecypitatu;

3) osocze otrzymane metodą plazmaferezy od tych osób nie może być przeznaczone bezpośrednio do użytku klinicznego, ani do otrzymania krioprecypitatu;

4) nie zaleca się pobierania od tych osób KKP metodą aferezy, a w przypadku konieczności jego pobrania powinien on być pozbawiony osocza dawcy i krwinki płytkowe powinny być przemywane i zawieszone w osoczu takiej samej grupy krwi lub AB, lub w roztworze wzbogacającym, lub innym roztworze izotonicznym. W przypadkach określonych w pkt 3 i 4 należy pamiętać o skróconym terminie ważności.”;

2) w pkt 8.2.2. uchyla się wprowadzenie do wyliczenia w brzmieniu: „W pracowni wykonującej badania z zakresu serologii grup krwi u dawców powinny być wykonywane poniższe badania:”.

Obwieszczenie  Minister Zdrowia  z dnia 18 maja 2022 r. zmieniające obwieszczenie w sprawie wymagań dobrej praktyki pobierania krwi i jej składników, badania, preparatyki, przechowywania, wydawania i transportu dla jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi.

Zobacz także:

A.Gierszon: czego doczekali się diagności laboratoryjni? (rozmowa)