Co w zdrowiu: Skąd się wziął pomysł na wdrożenie systemu antykorupcyjnego w Zamościu?

Mariusz Paszko: Impulsem była unijna dyrektywa, która ma chronić sygnalistów, i o której tak wiele się ostatnio mówi. Na naszym horyzoncie pojawił się MedKompas, który mógł nam w tym pomóc. Ale tu chcę podkreślić jedną rzecz. Wiele instytucji skupia się na ochronie sygnalistów. Naszym podstawowym celem było jednak uświadamianie naszych pracowników na temat korupcji i nadużyć korupcyjnych. Otrzymaliśmy ofertę w ramach projektu MedKompas, skontaktowaliśmy się i tak rozpoczęliśmy współpracę w niełatwym dla wszystkich okresie pandemii. W czerwcu ubiegłego roku wdrożyliśmy system antykorupcyjny w naszym szpitalu.

Jak wyglądało to wdrożenie?

Nie zaczynaliśmy od zera. Mamy w szpitalu system zarządzania jakością ISO oraz akredytację Centrum Monitorowania Jakości. Chcieliśmy, by akredytacja łączyła się z wdrożeniem. Żeby nie wyważać otwartych drzwi, ustaliliśmy, że pewne procedury, które już mamy, uzupełnimy, a te, których nie mamy, wspólnie przygotujemy.

Czy mógłby Pan przybliżyć procedury, które wprowadziliście?

Nie mieliśmy kodeksu etyki pracownika. Został on stworzony i włączony do naszego systemu akredytacyjnego. Mieliśmy natomiast regulamin prowadzenia reklamy produktów leczniczych, który został uściślony. Oczywiście wprowadziliśmy procedurę postępowania antykorupcyjnego w zamojskim szpitalu niepublicznym.

Jak rozpoczęliście proces zmian w szpitalu?

Pierwszym krokiem było zrobienie audytu. Przedstawiliśmy procedury, które u nas obowiązują. Od ekspertów projektu MedKompas otrzymaliśmy uwagi i sugestie, co poprawić i co rozszerzyć. Odbywały się również szkolenia dla pracowników.  W ich trakcie rozmawiano z naszymi pracownikami o unijnej dyrektywie o sygnalistach, o tym, czym są korupcja i nadużycia korupcyjne, na co zwracać uwagę, by uniknąć podejrzeń o niezgodne z prawem zachowania. Siłą rzeczy cały proces w czasie pandemii realizowaliśmy w zdalny sposób. Po wprowadzeniu i aktualizacji procedur, na zakończenie, odbył się audyt kontrolny.

Jak wdrożenie przyjęli pracownicy?

Musimy pamiętać, że nie była to dla nich zupełna nowość, bo cześć procedur już mieliśmy. Na pewno jednak doszło do poprawy w sferze świadomości, jak może wyglądać nadużycie korupcyjne i korupcja oraz jak tego unikać. To był też sygnał dla pracowników, że w ramach kultury naszej firmy zwracamy na to istotną uwagę. Chcieliśmy, by mieli świadomość, że niektóre zachowania mogą zostać źle odebrane. 

Jeden z naszych rozmówców - menedżerów służby zdrowia - żartował kiedyś, że od czasu wprowadzenia systemu antykorupcyjnego w jego szpitalu nie dostał od pacjentów ani kwiatów, ani bombonierki.

Dyrektorowi takich rzeczy nikt nie przynosi. Pewnie na oddziałach kwiatki i czekoladki mogły się pojawiać. Trzeba od tego odchodzić. Problem w tym, że to pacjenci mają wbudowaną potrzebę odwdzięczania się personelowi medycznemu i lekarzom. My musimy uczyć pacjentów, że z takiego zachowania może być więcej przykrości niż pożytku. Osoba, która miałaby przyjąć taką formę podziękowań, zostaje postawiona w niezręcznej sytuacji. To jest krępujące. Trzeba zmienić myślenie na takie, że to podziękowanie może być wyrażone w inny sposób np. na piśmie i nie musi się wiązać z wręczeniem bombonierki czy butelki alkoholu. Co przecież może być uznane za formę nadużycia korupcyjnego.

W jaki sposób komunikujecie się z pacjentami?

Robimy ankiety dotyczące jakości pobytu w szpitalu. Mamy na oddziałach specjalne skrzyneczki, gdzie można składać uwagi w sposób anonimowy. Na naszej stronie internetowej jest też zakładka poświęcona działaniom antykorupcyjnym, a w niej konto e-mail etyka@szpital.com.pl, na które można przesyłać sygnały o ewentualnych nieprawidłowościach.

Gdyby miał pan polecić wdrożenie takich rozwiązań w innych placówkach, to jakich argumentów by Pan użył?

Tego nie trzeba polecać, wszyscy mają świadomość, że takie działania trzeba podjąć. Sugerowałbym tylko, żeby nie skupiać się na tym, co powinno być na końcu, czyli ochronie sygnalistów. Z mojego punktu widzenia istotniejsze jest, by do nadużyć nie dochodziło. Trzeba uświadamiać pracownikom, czego należy unikać.  Że np. chodzenie na kolację z firmami farmaceutycznymi może budzić podejrzenia i nie warto tego robić, by nie czuć się później do czegoś zobowiązanym. Innymi słowy - kluczowe jest zapobieganie. To łatwiejsze niż leczenie. Sytuacja i tak się bardzo poprawiła i wygląda inaczej niż 20 lat temu.

Czy będziecie kontynuować współpracę w ramach projektu MedKompas?

Taki jest nasz zamiar, na pewno chcemy jeszcze dopracować kwestie związane z sygnalistami.

Co to jest MedKompas?

W 2010 r. Ogólnopolska Izba Gospodarcza Wyrobów Medycznych Polmed rozpoczęła realizację projektu MedKompas, finansowanego w ramach Siemens Integrity Initiative. Jego celem jest promowanie etycznych zasad współpracy pomiędzy uczestnikami rynku ochrony zdrowia oraz dostarczanie szpitalom gotowych narzędzi w postaci kompletnego systemu antykorupcyjnego. Obecnie trwa trzecia edycja projektu, która zakończy się w 2023 r. Do tej pory zrealizowano m.in. 180 warsztatów, w czasie których przeszkolono ponad 5,7 tys. osób. Więcej informacji na temat projektu znajdziecie Państwo na stronie www.medkompas.pl

A. Różalska z projektu MedKompas mówi o systemach antykorupcyjnych

Szpitale: UOKiK z policją odwiedził Asseco, Comarch i Bestprojects