To kolejne działania rządu w ostatnich latach mające na celu uniknięcie wieloletnich spraw sądowych o odszkodowania oraz przyspieszenie wypłaty wsparcia. Takie rozwiązania działają w ochronie zdrowia w postaci funduszy kompensacyjnych, z których odszkodowanie można dostać bez składania pozwu.

Ile wyniesie rekompensata dla weteranów?

Wysokość nowego świadczenia w postaci rekompensaty w wysokości nie niższej niż 200 tys. zł oraz nie wyższej niż 600 tys. zł.

Jak będzie ustalana wysokość rekompensaty dla weteranów?

Wysokość świadczenia będzie określana z uwzględnieniem:

• wysokości ustalonego uszczerbku na zdrowiu lub

• cierpień fizycznych i psychicznych związanych z okolicznościami doznanego uszczerbku na zdrowiu oraz jego następstw, w tym jego trwałości lub

• niezdolności do pracy lub podejmowania ról społecznych lub

• znacznego pogorszenia jakości życia, w tym w związku z koniecznością podjęcia długotrwałego lub skomplikowanego leczenia.

5 spraw przed sądem

Obecnie weterani poszkodowani mogą ubiegać się o zadośćuczynienie wyłącznie na drodze sądowej. Toczy się 5 takich spraw wytoczonych przeciwko Skarbowi Państwa przez weteranów poszkodowanych, którym status przyznał Minister Obrony Narodowej.

-Wieloletnie trwanie tych postępowań cywilnych uzasadnia propozycję wdrożenia rozwiązań systemowych – postępowanie administracyjne o przyznanie rekompensaty zakończy się w terminie do 5 miesięcy od daty złożenia kompletnego wniosku - czytamy w ocenie skutków regulacji.

Łącznie liczbę weteranów z uszczerbkiem na zdrowiu na poziomie 30 proc. lub więcej oszacowano na 129 osób.

- weteranów poszkodowanych-żołnierzy:117

- weteranów poszkodowanych-funkcjonariuszy: 2

- weteranów poszkodowanych funkcjoanriuszy ABW i AW: brak danych

- zakładane zwiększenie liczby uprawnionych: 10.

Założono, że w pierwszym roku funkcjonowania ustawy (2024 r.), z uwagi na fakt, iż nie będzie to pełen rok kalendarzowy, a wnioski będą po raz pierwszy składane i uzupełniane, nastąpi wypłata 9 rekompensat. W pierwszym pełnym roku funkcjonowania (2025 r.) przyjęto 68 wypłat, w drugim 37, a w trzecim 8. W kolejnych latach założono wypłatę po 1 rekompensacie każdego roku.

Długa lista świadczeń dla weteranów, jakie już są dostępne

Bycie weteranem uprawnia nie tylko do leczenia w Wojskowym Instytucie Medycznym.

Rekompensata będzie uzupełniała katalog uprawnień dla weteranów poszkodowanych, u których ustalony został uszczerbek na zdrowiu w wysokości co najmniej 30 proc., do których należą:

Uprawnienia finansowe:

1) zapomoga – w przypadku znalezienia się w trudnej sytuacji materialnej, weteran poszkodowany może ubiegać się o tego rodzaju wsparcie:

• na zaspokojenie potrzeb bytowych i ochronę zdrowia w przypadku choroby powodującej wzrost kosztów utrzymania, w tym zakup leków, środków opatrunkowych oraz koszty dojazdów do podmiotów leczniczych na zabiegi medyczne i rehabilitacyjne oraz usługi pielęgnacyjne niezbędne ze względu na wiek lub stan zdrowia;

• w przypadku zaistnienia zdarzeń losowych, mających wpływ na pogorszenie w istotny sposób sytuacji materialnej weterana poszkodowanego

– świadczenie przyznawane jest na wniosek.

2) prawo do pomocy finansowej na naukę na dwie formy kształcenia w przypadku weterana poszkodowanego-żołnierza oraz prawo do pomocy finansowej na naukę na jedną formę kształcenia w przypadku weterana poszkodowanego-funkcjonariusza zwolnionego ze służby,

3)  prawo do dodatku weterana poszkodowanego (art. 36 ust. 1 ustawy);

4) prawo do zwolnienia z opłat abonamentowych za używanie odbiorników RTV;

5) prawo do ulgi w wysokości 37 proc. przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego i autobusowego w komunikacji krajowej oraz do ulgi taryfowej w wysokości 50 proc. przy przejazdach środkami komunikacji miejskiej;

6)  bezpłatne korzystanie z hali sportowej, siłowni i pływalni, będących w zasobie jednostki samorządu terytorialnego;

7) bezpłatny wstęp do muzeów państwowych po okazaniu legitymacji weterana poszkodowanego;

8) prawo do zwrotu kosztów przejazdu i zakwaterowania, poniesionych w związku z udziałem w uroczystościach organizowanych przez Ministra Obrony Narodowej, dowódców jednostek wojskowych, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, Szefa ABW, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Głównego Policji, właściwego miejscowo komendanta wojewódzkiego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, komendantów oddziałów lub ośrodków szkolenia Straży Granicznej, Komendanta Służby Ochrony Państwa, kierownika jednostki organizacyjnej Państwowej Straży Pożarnej, na które weteran poszkodowany został zaproszony – świadczenie przyznawane jest na wniosek.

Uprawnienia związane ze świadczeniami zdrowotnymi:

1) prawo do korzystania z bezpłatnej pomocy psychologicznej (poza kolejnością, po okazaniu legitymacji weterana) udzielanej przez psychologów w jednostkach wojskowych oraz psychologów w wojskowych centrach rekrutacji, a także z bezpłatnej pomocy udzielanej w podmiotach leczniczych utworzonych i nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej – jeżeli problemy zdrowotne związane są z działaniami poza granicami państwa;

2) prawo do poddania specjalnemu leczeniu, przeszkoleniu oraz usprawnieniu w ośrodkach rehabilitacji w celu całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do pracy albo zapobieżenia pogorszeniu stanu zdrowia;

3) prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w szpitalach, poradniach specjalistycznych w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej oraz stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych innych niż szpitalne w zakresie leczenia urazów nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

4) prawo do korzystania poza kolejnością ze stacjonarnych i całodobowych świadczeń opieki zdrowotnej innych niż powyższe w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

5)   prawo do korzystania poza kolejnością ze świadczeń oraz z usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach;

6) prawo do korzystania bez skierowania z AOS w zakresie leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

7) prawo do bezterminowego czasu trwania leczenia w zakresie świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

8)  prawo do bezpłatnego zaopatrzenia w leki objęte wykazem, o którym mowa w art. 37 ust. 1 ustawy o refundacji, w zakresie kategorii, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, oraz leki recepturowe, na czas leczenia urazów lub chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;

9) prawo do bezpłatnego zaopatrzenia w leki o kategorii dostępności "Rp" lub "Rpz" oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego objęte decyzją o refundacji, dopuszczone do obrotu w Polsce – na wszystkie choroby i urazy;

10)  prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych na zlecenie osoby uprawnionej, o której mowa w art. 2 pkt 14 ustawy o refundacji, do wysokości limitu finansowania ze środków publicznych na wszystkie choroby i urazy;

11)  prawo do świadczeń opieki zdrowotnej niezakwalifikowanych jako świadczenia gwarantowane oraz odpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej pokrywanych z budżetu MON – na wniosek weterana poszkodowanego, do którego dołączana jest faktura (faktura pro-forma), środki przekazywane są przez resort obrony narodowej podmiotowi udzielającemu świadczenia lub są zwracane weteranowi, który poniósł koszt;

12)  prawo do skierowania na pobyt w sanatorium co najmniej raz na 3 lata niezależnie od przysługującego mu z tytułu zatrudnienia urlopu wypoczynkowego;

13)  prawo do bezpłatnego udziału w turnusach readaptacyjno-kondycyjnych wraz z najbliższym członkiem rodziny (art. 29a ustawy).

Dodatkowo istnieje możliwość korzystania z pomocy oferowanej przez Centrum Leczenia Weterana, działającego na bazie Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie, którego celem jest:

1)     usprawnienie dostępu do opieki zdrowotnej weteranom poszkodowanym w działaniach poza granicami państwa;

2)     prowadzenie punktu informacyjno-koordynującego w zakresie uzyskania wsparcia, zabezpieczenia i realizacji usług medycznych;

3)     edukacja zdrowotna, w tym z obszaru psychologii;

4)     wsparcie psychologiczne weteranów oraz ich rodzin;

5)     monitorowanie dostępności do rodzajów i zakresu świadczeń.

Inne uprawnienia weteranów, które już działają:

1) dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 5 dni w roku kalendarzowym dla weteranów pozostających w stosunku pracy, jeśli wymiar urlopu nie przekracza 26 dni. Wymiar urlopu dla zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy, z zaokrągleniem w górę, do pełnego dnia;

2) prawo weterana poszkodowanego-żołnierza do noszenia umundurowania oraz odznak i oznak wojskowych w przypadkach i w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 270 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, jako żołnierz rezerwy lub w stanie spoczynku;

3) zaliczenie okresu udziału weterana w działaniach poza granicami państwa do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze;

4)  prawo do asysty honorowej podczas pogrzebu na terytorium RP;

5) prawo do odpłatnego miejsca w internacie lub kwaterze internatowej, bez członków rodziny, przysługuje weteranom poszkodowanym-żołnierzom w służbie zamieszkałym w miejscowości innej niż miejscowość, w której położony jest internat lub kwatera internatowa, pod warunkiem zaspokojenia potrzeb żołnierzy zawodowych. W uzasadnionych przypadkach, może być odpłatnie zakwaterowany z opiekunem lub najbliższym członkiem rodziny;

6) prawo do umieszczenia poza kolejnością w Domu Weterana i odpłatnego pobytu w nim, na zasadach określonych w przepisach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej;

7)  prawo do skorzystania z pierwszeństwa w umieszczeniu w domu kombatanta lub w domu pomocy społecznej, na wniosek;

8) pierwszeństwo weterana poszkodowanego-żołnierza do umieszczenia w domu emeryta wojskowego.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o weteranach działań poza granicami państwa dostępny jest tutaj