Autor : Maja Marklowska-Tomar
2020-04-15 11:22
Konsultant krajowy w dziedzinie nefrologii wydał zalecenia dotyczące opieki nad pacjentami wymagającymi leczenia dializami otrzewnowymi. Mają one ochronić pacjentów z przewlekłą chorobą nerek oraz personel stacji dializ przed zakażeniem wirusem SARS-CoV-2.
Prof. Ryszard Gellert, konsultant krajowy w dziedzinie nefrologii, przekonuje w nich, że pacjenci dializowani otrzewnowo powinni pozostać w domu.
- Opracowane dla personelu medycznego stacji dializ "Szczególne zalecenia w zakresie opieki nad pacjentami leczonymi dializami otrzewnowymi powstały w celu usprawniania i zapewnienia opieki dializowanym pacjentom w trakcie epidemii. Musimy pamiętać, że zarówno pacjenci z potwierdzonym COVID-19, jak też objęci kwarantanną nadal muszą być leczeni. Najważniejsze jest bowiem zapewnienie ciągłości terapii, przy zachowaniu maksimum bezpieczeństwa i ochrony dla personelu medycznego - tłumaczy prof. Ryszard Gellert. - Istnieją ośrodki wykorzystujące zdalny monitoring pacjentów leczonych w domu i jest to obecnie szczególnie korzystna metoda postępowania terapeutycznego, zarówno dla lekarzy, jak i pacjentów. Częste, ale zdalne kontaktowanie się personelu stacji dializ z pacjentami, również pozwoli wcześniej rozpoznawać ew. problemy zdrowotne i opracować strategię terapeutyczną - dodaje.
Wizyty w ośrodku dializ otrzewnowych/szpitalu należy ograniczyć do przypadków ze wskazań nagłych (np. podejrzenie zapalenia otrzewnej, ciężkie zapalenie ujścia cewnika).
A. Planowe szpitalne procedury chirurgiczne należy przełożyć.
B. Pacjentom dializowanym otrzewnowo oraz osobom wspólnie z nimi zamieszkującym zaleca się ograniczenie aktywności społecznych i niespotykanie się z innymi w celu zmniejszenia ryzyka kontaktu z osobą z potwierdzonym COVID-19 lub podejrzewanym o tę chorobę.
C. Pacjenci powinni posiadać zapasy sprzętu do dializy otrzewnowej (DO) i leków na przynajmniej 2 tygodnie.
D. Należy zapobiegać przypadkowemu rozlaniu w czasie usuwania zdrenowanego dializatu.
E. Domowe wizyty personelu medycznego nie powinny się odbywać.
F. Pacjenci i ich rodziny powinni komunikować się z personelem ośrodka dializ przede wszystkim za pomocą środków teleinformatycznych.
G. Zaleca się częste kontaktowanie się z pacjentami w sposób zdalny, by wcześnie rozpoznawać ich problemy zdrowotne i odpowiednio je leczyć. Szczególnie korzystną metodą postępowania z pacjentami dializowanymi otrzewnowo w dużych ośrodkach dializy otrzewnowej wydaje się być zdalne monitorowanie pacjentów (remote patient management, RPM).
H. Zaleca się niezwłoczne zidentyfikowanie pacjentów podwyższonego ryzyka wśród pacjentów ośrodka.
Należy unikać niezapowiedzianych wizyt pacjentów w ośrodku dializ.
PRZED każdą wizytą w ośrodku dializy otrzewnowej/szpitalu
A. Personel ośrodka jest zobowiązany zebrać (podczas rozmowy telefonicznej lub SMS-owo, za pomocą innych środków zdalnej komunikacji) od każdej osoby planującej wstęp do ośrodka (pacjenta i osoby towarzyszącej) wstępny wywiad w kierunku COVID-19, by ustalić:
• Czy ma objawy infekcji (zwłaszcza dróg oddechowych)?
• Czy ma złe samopoczucie z towarzyszącą gorączką?
• Czy ma gorączkę ponad 37,4 st.C?
• Czy u kogoś w ich rodzinie stwierdzono objawy związane z COVID 19?
• Czy kontaktowała się ona z osobą, u której w czasie ostatnich 2 tygodni potwierdzono COVID 19?
• Czy podróżowała w ciągu ostatnich 14 dni?
B. Jeśli odpowiedź na którekolwiek z tych pytań jest pozytywna, należy pacjentowi:
• zalecić skontaktowanie się z powiatową stacją sanitarno-epidemiczną (PSSE), ze szpitalem zakaźnym lub szpitalem jednoimiennym
• udzielić informacji, że z tego właśnie powodu do ośrodka dializ może się zgłosić z nagłych przyczyn dopiero po uzyskaniu negatywnego wyniku testu na obecność materiału genetycznego SARS-Cov-2 .
W CZASIE wizyty w ośrodku dializy otrzewnowej/szpitalu należy:
A. Przez cały czas pobytu w ośrodku:
-stosować czasową izolację pacjentów podwyższonego ryzyka od pozostałych
-minimalizować liczbę osób przebywających jednocześnie w ośrodku dializ poprzez:
Planowanie wizyt
Skracanie do minimum czasu kontaktu z personelem
Skracanie do minimum czasu wykonywania niezbędnych procedur
Zmniejszenie do minimum liczby procedur
W CZASIE EPIDEMII NALEŻY WYKONYWAĆ JEDYNIE PROCEDURY ABSOLUTNIE KONIECZNE
B. W poczekalni dystans pomiędzy poszczególnymi osobami nie powinien być mniejszy niż 2 metry.
C. Należy wyznaczyć szybki jednokierunkowy przepływ osób i procedur w czasie wizyty w ośrodku, włącznie z wypełnieniem kwestionariuszy klinicznych, zbadaniem ujścia zewnętrznego cewnika, konsultacją lekarską i dostosowaniem zaleceń dotyczących dalszego leczenia wraz z przepisaniem / wydaniem leków
Osoby w izolacji (podejrzenie COVID-19, kwarantanna) – ani pacjenci, ani personel – nie mogą przebywać w ośrodku z pozostałymi (izolacja czasowa).
D. Leki stosowane w programach terapeutycznych należy wydawać na maksymalnie długi czas dopuszczany odpowiednimi przepisami.
E. W przypadku zidentyfikowania w trakcie wizyty osoby podejrzanej o COVID-19 lub narażonej na zakażenie w ostatnich 14 dniach, należy pobrać wymaz w kierunku SARS-CoV-2, zgodnie z lokalną procedurą, a osobę poddać izolacji na cały czas pobytu w ośrodku.
F. Każdy członek zespołu medycznego, mający bliski kontakt z kimkolwiek kto miał lub ma objawy sugerujące COVID-19, powinien rozpocząć kwarantannę na czas wskazany w aktualnych zaleceniach.
Konsultant krajowy ZALECA, by przez cały czas pobytu w ośrodku wszystkie osoby wizytujące i personel nosili maski chirurgiczne, z tym że i personel, i pacjenci w trakcie kwarantanny powinni być zabezpieczeni maską PPF2 oraz założoną na nią maseczką chirurgiczną.
G. Wszystkie osoby w ośrodku powinny stosować odpowiednią higienę rąk z użyciem środków z zawartością alkoholu
• przed wejściem do pomieszczeń ambulatoryjnych/szpitalnych
• po spotkaniu z personelem medycznym
• bezpośrednio po opuszczeniu gabinetu.
H. Pomieszczenia powinny być wentylowane przez otwieranie okien lub włączanie klimatyzacji z systemem pobierającym świeże powietrze lub je oczyszczającym, w celu zapewnienia cyrkulacji powietrza.
I. Należy dokładnie przecierać i dezynfekować powierzchnie obiektów i podłogę przed i po każdej wizycie pacjenta.
J. Powierzchnie biurek, ekrany komputerów i klawiatury w gabinetach powinny także być dezynfekowane • codziennie oraz • pomiędzy kolejnymi użytkownikami.
NALEŻY PRZEPROWADZAĆ OSTATECZNĄ DEZYNFEKCJĘ NATYCHMIAST I ZAWSZE, GDY W OŚRODKU DIALIZ POTWIERDZONO LUB BYŁO WYSOKIE PRAWDOPODOBIEŃSTWO PRZYPADKU COVID-19.
Dializa otrzewnowa może być w czasie epidemii SARS-CoV-2 znakomitą alternatywą do hemodializ - można dużą część szkolenia pacjenta i opiekuna przeprowadzić zdalnie, a założenie cewnika do otrzewnej przeprowadzić zgodnie z wymaganymi procedurami, w tym badania pacjenta na obecność materiału genetycznego SARS-CoV-2.
POSTĘPOWANIE PRZY INFEKCJI COVID-19 U PACJENTÓW DILAIZOWANYCH OTRZEWNOWO JEST TAKIE SAMO JAK U WSZYSTKICH INNYCH DIALIZOWANYCH. Ponadto:
• należy leczenie dializami otrzewnowymi dostosować do stanu klinicznego pacjenta
• zaleca się utrzymywanie suchej masy ciała,
• pacjenci w stanie ciężkim lub krytycznym mogą być czasowo przeniesieni na:
>automatyczną dializę otrzewnową (ADO) lub
>ciągłe leczenie nerkozastępcze (continuous renal eplacement therapy, CRRT)
Zalecenia opracowano na podstawie "ISPD: Postępowanie podczas epidemii COVID-19 dotyczące pacjentów dializowanych otrzewnowo" – tłum. J. Lange, M. Lichodziejewska-Niemierko.