Andrzej Duda zdecydował o skierowaniu nowelizacji Prawa farmaceutycznego, czyli ustawy dotyczącej pigułki "dzień po" do Sejmu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie. Podstawowym uzasadnieniem decyzji prezydenta jest "wola poszanowania konstytucyjnych praw i standardu ochrony zdrowia dzieci".

Przypominamy: Pigułka "dzień po": prezydent podjął decyzję w sprawie ustawy

Minister zdrowia Izabela Leszczyna jeszcze przed decyzją prezydenta (bowiem już wcześniej dzielił się swoimi wątpliwościami w tej sprawie) zapewniała, że ma plan awaryjny, więc pigułka „dzień po” i tak będzie dostępna bez recepty (a w zasadzie na podstawie recepty farmaceutycznej).

W środę projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w tej sprawie ukazał się na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Wprowadzić ma ono nowy program pilotażowy, który ma obejmować etap realizacji, zaplanowany od dnia wejścia w życie rozporządzenia do 30 czerwca 2026 r. oraz ewaluacji, wraz z przedstawieniem wniosków i rekomendacji.

Jaka procedura sprzedaży pigułki "dzień po" dla osób niepełnoletnich?

Jak czytamy w projekcie, program pilotażowy zakłada, że farmaceuta przeprowadzi wywiad obejmujący:

a) ustalenie przyczyny zasadności wydania produktu leczniczego będącego środkiem antykoncepcji awaryjnej zawierającego w swoim składzie octan uliprystalu,

b) omówienie zasad wykonywania badań służących samokontroli i interpretacji wyników badań uzyskiwanych za pomocą wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro pozwalających na rozpoznanie ciąży,

c) omówienie zasad wykonywania badań służących samokontroli i interpretacji wyników badań uzyskiwanych za pomocą wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro służących do rozpoznawania chorób układu urogenitalnego u kobiet i mężczyzn,

d) omówienie zasad farmakoterapii w okresie ciąży albo połogu,

e) pouczenie pacjenta w zakresie zasadności objęcia leczeniem w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej lub leczenia szpitalnego, w zależności od rozpoznanego problemu zdrowotnego.

Na podstawie takiego wywiadu i aktualnej wiedzy medycznej farmaceuta - "jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta polegającym na ryzyku wystąpienia nieplanowanej ciąży" - wystawi receptę farmaceutyczną, umożliwiającą następnie sprzedaż leku.

Przypominamy: Pigułka „dzień po”: minister Leszczyna rozczarowana decyzją prezydenta

Farmaceuta sprawdzi wiek

Programem pilotażowym zostają objęci pacjenci, którzy ukończyli 15. rok życia. W przypadku wątpliwości w zakresie wieku pacjenta, farmaceuta zweryfikuje go w oparciu o dokument ze zdjęciem, na podstawie którego wiek ten może zostać potwierdzony.

Pacjent może skorzystać z programu pilotażowego nie częściej niż co 30 dni - przewiduje projekt rozporządzenia.

Wymogi wobec aptek uczestniczących w pilotażu

Realizatorem programu pilotażowego jest podmiot prowadzący aptekę, który łącznie spełnia następujące wymagania:

• zawarł umowę, o której mowa w art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych

• zawarł z NFZ umowę o realizację programu pilotażowego

• nie toczy się wobec niego postępowanie administracyjne w przedmiocie cofnięcia zezwolenia na prowadzenie tej apteki

• zatrudnia farmaceutę spełniającego określone w projekcie wymagania - czyli posiadającego prawo wykonywania zawodu i tytuł zawodowy magistra farmacji oraz co najmniej roczną praktykę w zawodzie farmaceuty.

NFZ ma zawierać umowy o realizację programu pilotażowego na wniosek podmiotu prowadzącego aptekę, według kolejności składanych wniosków, w taki sposób, aby dążyć do udziału w programie pilotażowym aptek z obszaru całego kraju, zarówno z terenów miejskich, jak i wiejskich; po zasięgnięciu opinii inspektora farmaceutycznego.

Przypominamy: Pigułka dzień po: minister ma plan B, ale nie wszyscy farmaceuci są za

Wywiad w pokoju opieki farmaceutycznej

Wywiad z osobą chcącą kupić pigułkę "dzień po" ma być przeprowadzany nie przy okienku, ale "w miejscu i w sposób zapewniający poszanowanie praw pacjenta oraz bezpieczeństwo przekazywanych przez niego informacji, w szczególności w pokoju opieki farmaceutycznej - jeżeli dana apteka go posiada, albo w pomieszczeniu administracyjno-szkoleniowym - jeżeli w danej aptece pełni ono funkcję pokoju opieki farmaceutycznej". Pomieszczenie ma być wyposażone w miejsce siedzące dla pacjenta.

Uzasadnienie - prawo do świadomej decyzji

W uzasadnieniu projektu przytoczono definicję zdrowia reprodukcyjnego, oznaczającego m.in., że ludzie są zdolni do podejmowania satysfakcjonującego i bezpiecznego życia seksualnego, bez przymusu, przemocy oraz dyskryminacji, a także podjęcia świadomej decyzji o rozrodzie. - Z tego ostatniego warunku wynika prawo do odpowiedniej informacji oraz możliwości korzystania z bezpiecznych, skutecznych, przystępnych finansowo oraz akceptowanych metod planowania rodziny, odpowiednich usług ochrony zdrowia, zapewniających kobietom bezpieczną ciążę i poród, a parom - najlepszą szansę posiadania zdrowego potomstwa - czytamy w projekcie.

- Narzędziami służącymi do osiągniecia ww. celów jest upowszechnienie wiedzy na temat planowania rodziny przez profesjonalne poradnictwo w zakresie rodzajów, zasad i bezpieczeństwa stosowania oraz znoszenie barier w dostępie do nowoczesnych farmakologicznych oraz niefarmakologicznych środków antykoncepcyjnych. Szczególne znaczenie w edukacji zdrowotnej oraz profilaktyce zaburzeń zdrowia wynikających z niechcianej ciąży, jest ułatwianie dostępu w aptece do środków stosowanych w antykoncepcji awaryjnej - napisano w uzasadnieniu projektu rozporządzenia.  

Przypominamy: Pigułka dzień po w Senacie: wiceminister z wykładem o rozrodczości

Zagrożenia związane z niechcianą ciążą

Wspomniano tam badania naukowe, z których wynika, iż populacją najbardziej narażoną na niechcianą ciążę są młode kobiety oraz kobiety w wieku menopauzalnym. Zwrócono uwagę, że wśród znanych powikłań niechcianej i nieplanowanej ciąży wymienia się przede wszystkim poród przedwczesny i wcześniactwo oraz niską masę urodzeniową (SGA). Wśród negatywnych konsekwencji niechcianych ciąż wymienia się też depresję w ciąży i depresję poporodową.

- Nieplanowane ciąże są zjawiskiem występującym we wszystkich kulturach, niezależnie od czynników ekonomicznych, religijnych czy statusu matrymonialnego. W wielu środowiskach wiąże się ze szczególną stygmatyzacją i wykluczeniem społecznym w przypadku młodocianych kobiet, szczególnie niezamężnych - przypomniano w uzasadnieniu.

Połowa ciąż to te nieplanowane

- Zjawisko nieplanowanej ciąży jest powszechne i dotyczy blisko połowy wszystkich ciąż. Zjawisko to ma poważne konsekwencje dla zdrowia kobiet, dziewcząt oraz istotne znaczenie dla zdrowia publicznego. Aż 60 proc. nieplanowanych ciąż w skali światowej zostaje zakończonych aborcją, przy czym 45 proc. wszystkich aborcji, są to aborcje zagrażające bezpośrednio zdrowiu lub życiu kobiet, jako przeprowadzane w nieodpowiednich warunkach lub przez niewykwalifikowany personel. Procedery te odpowiadają za nawet 5-13 proc. wszystkich zgonów związanych z ciążą i macierzyństwem - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Wskazano tam również, że nieplanowana ciąża stanowi szczególnego rodzaju zagrożenie dla zdrowia matek i ich potomstwa i że tego rodzaju ciąża jest czynnikiem napędzającym niepożądane zjawiska społeczne, takie jak zwiększona konsumpcja alkoholu i tytoniu w trakcie ciąż, co przekłada się wprost na typowe następstwa zdrowotne takiego postępowania. Nieplanowana ciąża jest także istotnym czynnikiem ryzyka narażenia kobiet na przemoc.

Przypominamy: Antykoncepcja awaryjna przez receptomat dostępna bez ograniczeń

Projekt "podwaliną działań o szerszym wymiarze"

- Projekt ten tworzy więc swego rodzaju podwaliny dla działań o dużo szerszym wymiarze, niż wyłącznie zdrowotnym, w tym w aspekcie społecznym. Niewykluczone, że niniejsza inicjatywa wyznaczy na wiele następnych lat kierunki działania w polityce lekowej i stanie się modelowym przykładem dla realizacji podobnych przyszłych pilotaży dotyczących badania zdatności określonych regulacji okołolekowych do kreowania szeroko pojętej polityki zdrowotnej lub społecznej - przewiduje MZ w uzasadnieniu projektu rozporządzenia.

Poszerzenie kompetencji farmaceuty

Podkreślono tam również, że pilotaż usług farmaceutycznych dla pacjentów w zakresie zdrowia reprodukcyjnego stanowi kolejny, po pilotażu przeglądów lekowych, krok do testowania poszerzania kompetencji farmaceuty: - W tym kontekście inicjatywa ta stanowi swoistą kontynuację działań podjętych przed około dwoma laty na rzecz rozwoju obszaru szeroko rozumianych zadań wykonywanych przez farmaceutów, w których drzemie duży, acz niewykorzystany potencjał - zaznaczono.

Polecamy także:

6-kilogramowa Martynka przyszła na świat w Zabrzu

Rak prostaty: Wojskowy Instytut Medyczny uruchomił „Prostate Unit”

RPO o legalnej aborcji – konieczna jest interwencja legislacyjna