Autor : Adam Kosierczyk
2022-03-10 13:11
Eksperci z Polskiego Towarzystwa Neurologicznego wystosowali ważne stanowisko w sprawie leczenia stwardnienia rozsianego (SM). Apelują, i w 10 punktach argumentują, by w trosce o zachowanie sprawności fizycznej i poznawczej pacjentów wprowadzić do leczenia tej choroby nowe wysoko efektywne terapie (HET/HETA) jak najszybciej po postawieniu diagnozy.
Na stwardnienie rozsiane w Polsce choruje od 40 do 60 na 100 000 osób. Biorąc pod uwagę, że mamy nieco ponad 38 mln obywateli, to oznacza od 152 do 228 tys. chorych. Szacuje się, że na całym świecie choroba ta dotyka około 2,3 mln osób.
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba mająca charakter zapalno-demielinizacyjjny i ma podłoże immunologiczne. O ile przebieg choroby jest zróżnicowany, to jednak nieuchronnie jej efektem jest pogarszanie się stanu neurologicznego pacjentów. To niestety najczęstsza, nieurazowa, przyczyna trwałego inwalidztwa u młodych osób. Polscy klinicyści apelują, by biorąc pod uwagę jak ważny jest czas w walce z SM, jak najwcześniej włączyć do leczenia terapie wysoko efektywne. Pomogą one zatrzymać rozwój choroby, co dla pacjentów oznacza większy komfort życia.
Polscy eksperci neurologii wskazują, że rozpoczęcie terapii wysoko efektywnych (HET – Highly Effective treatment/HETA – Highly Efficacy Treatment Agents, HEFT – High Efficacy Frontline Treatment) już na samym początku leczenia pozwala na szybsze osiągniecie efektu klinicznego. Możliwe jest zatrzymanie powstawania zmian patologicznych w centralnym układzie nerwowym, przy jednoczesnym zachowaniu wysokiej jakości życia pacjenta i profilu bezpieczeństwa.
Eksperci z Polskiego Towarzystwa Neurologicznego przedstawili 10 wytycznych, które jak podkreślili, przekazują także oczekiwania samych pacjentów w temacie leczenia stwardnienia rozsianego.
Pomimo dostępności wielu opcji terapeutycznych w 1 linii leczenia pacjentów z rzutowymi postaciami stwardnienia rozsianego (RMS) w Polsce, pacjenci w dalszym ciągu mają ograniczony dostęp do wysoko efektywnych terapii, które są ulokowane w 2 linii leczenia.
Włączenie wysoko efektywnych terapii HET/HETA w pierwszej linii leczenia stwardnienia rozsianego pozwala na szybkie osiągnięcie efektu klinicznego poprzez zahamowanie procesu powstawania zmian patologicznych w centralnym układzie nerwowym, przy zachowaniu wysokiego profilu bezpieczeństwa terapii oraz zapewnienie wysokiej jakości życia pacjenta. Wysoko efektywna terapia rozpoczęta w ciągu 2 lat od zachorowania wiąże się z mniejszą niepełnosprawnością po 6–10 latach, niż w przypadku rozpoczęcia w późniejszym przebiegu choroby.
W leczeniu pacjentów z SM, czas odgrywa kluczową rolę, dlatego istotne jest zatrzymanie rozwoju choroby przez wdrożenie farmakoterapii jak najszybciej po postawieniu diagnozy. Wynika to z faktu, iż utrwalone zaburzenia neurologiczne w SM są nieodwracalne, a wszystkie dostępne leki mają działanie prewencyjne. Włączenie wysoko efektywnych terapii HET/HETA na wczesnym etapie rzutowej postaci stwardnienia rozsianego (RMS) jest obecnie jedną z rekomendowanych strategii leczenia [4] m.in. w europejskich wytycznych leczenia i zahamowania postępu SM. Pozwala ona zahamowanie procesu powstawania zmian w mózgu i rdzeniu kręgowym, a w dłuższej perspektywie na naturalną naprawę zmian chorobowych. Obecnie w Polsce leki HET/HETA są wykorzystywane dopiero w 2 linii leczenia, po spełnieniu bardzo wymagających kryteriów klinicznych i rezonansowych, kiedy praktycznie nie mamy już wpływu na zaistniałe zmiany i nie ma możliwości odwrócenia powstałej niesprawności pacjentów.
Tradycyjne przekonanie o rozpoczęciu leczenia od terapii podstawowej opierało się do tej pory głównie na chęci uniknięcia leków o potencjalnie gorszym profilu bezpieczeństwa. Wyniki badań klinicznych z ostatnich lat oraz długoletnich obserwacji w leczeniu otwartym wskazują na korzystny profil bezpieczeństwa terapii wysoko efektywnych HET/HETA, co oznacza że pacjenci z rzutową postacią stwardnienia rozsianego (RMS) nie muszą dokonywać trudnych, kompromisowych wyborów pomiędzy bezpieczeństwem stosowania leku a większą skutecznością.
Niektóre wysoko efektywne terapie HET/HETA dysponują przyjaznymi dla pacjentów sposobami i formami podania (np. poza szpitalem, w domu pacjenta). Ambulatoryjna opieka nad pacjentem z SM podtrzymuje szanse na aktywność zawodową pacjentów, a tym samym generuje oszczędności w systemie opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej. Pacjent samodzielnie przyjmujący lek nie wymaga hospitalizacji i premedykacji, co pozwala mu rozwijać się zawodowo, pracować i ograniczyć liczbę zwolnień lekarskich, a także zminimalizować ryzyko infekcji, co ma ogromne znaczenie w obecnej sytuacji epidemiologicznej.
Terapie o wysokiej skuteczności mogą być podawane rzadziej niż terapie podstawowe, co wpływa na łatwiejsze przestrzeganie zaleceń lekarza przez pacjentów i tym samym osiąganie lepszych wyników leczenia.
Wysoko efektywne terapie HET/HETA wpisują się w rekomendowany kierunek personalizacji leczenia stwardnienia rozsianego. Decyzja o wyborze leku powinna być podejmowana przez lekarza wspólnie z pacjentem w oparciu o jego stan zdrowia, a także dopasowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, takich jak: sytuacja zawodowa, rodzinna, społeczna, a także akceptacji sposobu, miejsca i częstotliwości podawania leku.
Włączenie wysoko efektywnych terapii do pierwszej linii leczenia SM w Polsce pozwoli na odciążenie polskiego systemu opieki zdrowotnej. Wysoka skuteczność i korzystny profil bezpieczeństwa wysoko efektywnych terapii HET/HETA w porównaniu do terapii podstawowych zredukuje koszty leczenia zaostrzeń choroby, których będzie istotnie mniej, zminimalizuje koszty leczenia działań niepożądanych, a także zmniejszy częstotliwość wizyt w szpitalu i ambulatorium.
Możliwość stosowania wysoko efektywnych terapii HET/HETA/HEFT jako leku pierwszego wyboru (ang. HEFT – High Efficacy Frontline Treatment) jest zgodna z obowiązującymi standardami europejskich instytucji naukowych ECTRIMS (The European Committee for Treatment and Research in Multiple Sclerosis) i EAN (The European Academy of Neurology) oraz z ich wskazaniami zapisanymi w charakterystykach produktów lekowych (ChPL).
Wraz z rozwojem terapii lekowych w SM, należy również zadbać o zapewnienie rozwoju kadr specjalistów w dziedzinie neurologii. Bez wykształcenia odpowiedniej liczby neurologów, efektywne prowadzenie programów lekowych będzie utrudnione i może spowodować utrudniony dostęp do terapii dla pacjentów.
Sprawdź "Tydzień w zdrowiu", czyli najważniejsze wydarzenia w ochronie zdrowia.
Czytaj także:
NFZ zmienił przepisy ws. wyrobów medycznych
Fala uchodźców to także fala wyzwań w systemie zdrowia
Spotkanie europejskich ministrów zdrowia ws. pomocy medycznej