Autor : Anna Rokicińska
2021-06-17 14:00
W 2020 r. Rzecznik Praw Pacjenta podjął mniej interwencji w sprawie przestrzegania praw pacjenta w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Według RPP spadek wynika z epidemii i obostrzeń, które zostały wprowadzone. 18 proc. skarg, które wpłynęły do rzeczników w konkretnych placówkach uznano za zasadne.
Biuro RPP opublikowało dziś raport „Przestrzeganie Praw Pacjenta w obszarze psychiatrycznej opieki zdrowotnej” za 2020 r.
Jak często wnoszono skargi?
W 2020 r. Departament Zdrowia Psychicznego przy RPP łącznie prowadził 10361 spraw, z czego rozpatrzył 10188 spraw, pozostałe na zakończenie okresu sprawozdawczego były w toku.
Analizie sprawozdawczej poddano wyłącznie sprawy rozpatrzone. Wśród nich 4484 to zgłoszenia od pacjentów, ich bliskich, personelu medycznego i innych osób, natomiast 5704 to działania z inicjatywy własnej, realizowane w ramach zadań nałożonych przepisami prawa, w szczególności na Rzeczników Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego. Rzecznicy w 2020 r. prowadzili łącznie 9632 sprawy, a rozpatrzyli 9522. Należały do nich: zgłoszenia (skargi, wnioski) oraz działania podejmowane z własnej inicjatywy. Ogólna liczba spraw prowadzonych przez cały Departament, w porównaniu do lat poprzednich jest mniejsza, co wynika z faktu, że rzecznicy pracowali w okresie sprawozdawczym głównie w trybie pracy zdalnej, w związku z sytuacją epidemiologiczną spowodowaną Covid-19.
Autorzy raportu podkreślają, że liczba skarg nie świadczy wprost o skali problemów w psychiatrycznej opiece zdrowotnej. Psychiatria jest w tym względzie szczególną dziedziną. Pacjenci nie zawsze (z różnych względów) są w stanie upomnieć się o swoje prawa i interesy. Szczególne znaczenie ma więc działalność z własnej inicjatywy w ochronie interesu pacjentów, całego DZP i obecność rzeczników bezpośrednio w szpitalach.
W 2020 r. do Rzeczników wpłynęło łącznie 4070 zgłoszeń – były to zapytania dotyczące obowiązujących przepisów prawa, prośby o udzielenie wyjaśnień czy pomocy w związku z pobytem w szpitalu lub w innych, istotnych dla danej osoby kwestiach. Kierowali je pacjenci, ich rodziny, osoby bliskie, personel, a także inne podmioty czy osoby związane z pacjentem, czy danym podmiotem leczniczym. Działania Rzeczników w tych obszarach koncentrowały się głównie na działalności informacyjnej i wspierającej. Poza informacjami prawnymi, Rzecznicy udzielali pomocy w wyjaśnieniu zasygnalizowanych problemów, w sporządzeniu pism do dyrektorów szpitali czy innych podmiotów, wskazywali instytucje właściwe do rozpatrywania danego rodzaju spraw.
Jakie prawa pacjenta łamano w psychiatrii?
W 2020 r. Rzecznicy rozpatrzyli łącznie 651 spraw skargowych. Przeważały skargi złożone ustnie (418 skarg). Kwestii uregulowanych w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta dotyczyły 402 skargi, a w oparciu o przepisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, rzecznicy rozpatrzyli 249 skarg. W przypadku 18 proc. skarg stwierdzono ich zasadność, tj., naruszenie jednego lub kilku praw pacjenta. W przypadkach stwierdzenia nieprawidłowości dotyczących realizacji praw pacjenta, personel podejmował działania mające na celu wyeliminowanie przyczyn skargi oraz zapobiegania wystąpieniu podobnych naruszeń w przyszłości.
Kwestii uregulowanych w ustawie o prawach pacjenta dotyczyły 402 skargi, czyli około 42 proc. skarg stanowiły skargi związane z prawem do świadczeń zdrowotnych (258 skarg) – w tej kategorii mieszczą się skargi związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w odpowiednich warunkach, odpowiadającym wymaganiom fachowym i sanitarnym określonym w odrębnych przepisach; świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, wykonywanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną oraz zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych.
Znaczna liczba skarg dotyczyła prawa pacjenta do:
świadczeń zdrowotnych (258 skarg)
poszanowania intymności i godności (70 skarg)
do informacji (28 skarg)
do dokumentacji medycznej (24 skargi)
prawa do depozytu rzeczy wartościowych (22 skargi)
W 2020 r. rzecznicy rozpatrzyli 249 skarg w oparciu o przepisy ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, najwięcej z nich dotyczyło:
przyjęcia i leczenia bez zgody w szpitalu psychiatrycznym (51 skarg),
stosowania przymusu bezpośredniego zgodnie z określonymi zasadami (47 skarg),
wypisania ze szpitala osoby przebywającej w niej bez zgody (29 skarg),
wypisania ze szpitala psychiatrycznego osoby leczonej za zgodą (26 skarg).
Realizując jedno z ustawowych zadań, jakim jest dokonywanie z własnej inicjatywy oceny przestrzegania praw pacjentów, w omawianym okresie sprawozdawczym Rzecznicy podjęli ogółem 5704 tego rodzaju działania4 , w szczególności kierowane były do pacjentów:
wobec których zastosowano przymus bezpośredni (268 działań/19 naruszeń),
przyjętych do szpitala psychiatrycznego bez zgody (202 działania/12 naruszeń),
przebywających w szpitalu na mocy orzeczenia sądowego o zastosowaniu środka zabezpieczającego (233 działania/14 naruszeń),
niezdolnych do wyrażania zgody lub stosunku do przyjęcia albo leczenia (64 działania/0 naruszeń).
Ponadto 4937 działań dotyczyło ogółu pacjentów i wiązało się m.in. z:
warunkami pobytu,
zapewnieniem bezpieczeństwa i odpowiedniej opieki pacjentom w tym szczególnym czasie epidemicznym, czy też
dostępem do informacji o swoim stanie zdrowia i prawach pacjenta.
W wyniku inicjatyw własnych rzecznicy stwierdzili ogółem nieprawidłowości w realizacji praw pacjenta w 273 przypadkach.
W 2020 roku dużo spraw dotyczyło braku możliwości kontaktu telefonicznego i osobistego z pacjentami leczonymi w szpitalach, doręczania rzeczy osobistych i żywności. Rzecznicy sprawdzali też czy pacjenci przyjmowani do szpitali bez swojej zgody, mają zapewniony kontakt z sądami oraz pełnomocnikami ustanowionymi dla nich przez sądy. Interweniowano również w sytuacjach, gdy pacjenci byli zamykani w salach łóżkowych bez dostępu do picia, jedzenia i toalet.
Źródło: RPP
Polecamy także:
Demografia: tak źle nie było od lat. Jak rząd chce to zmienić?
MZ podaje: 218 nowych przypadków koronawirusa i 46 zgonów
Firmy IT punktują działania CeZ i NFZ. 1 lipca czeka nas falstart EBM?
Nie dla uzależnienia stawki kapitacyjnej od liczby teleporad