- Trywializowanie i mówienie „walczy Pan lub Pani z rakiem i zajmowanie się obrzękami jest mniej istotne” nie do końca jest zgodne z prawdą dlatego, że obrzęki nie tylko ograniczają mobilność i powodują, że jakość życia jest minimalna, ale też stanowią ryzyko zatorowości i zakrzepicy, która w sercu czy w płucach może przyczynić się do zgonu, który często jest mylnie odbierany jako związany z chorobą nowotworową – mówi ekspert w rozmowie z redakcją CowZdrowiu.

Obejrzyj rozmowę:

Węzły chłonne – sprzymierzeńcy czy wrogowie w walce z rakiem

Źródłem obrzęków limfatycznych jest usuwanie węzłów w tzw. grupach ryzyka, w obszarach, w których występuje rak. Tak się dzieje np. z węzłami pachowymi w przypadku raka piersi czy węzłami miedniczymi i okołoaortalnymi w nowotworach miednicy i jamy brzusznej (tj. tak rak macicy czy prostaty).

- Zmienia się nasz stosunek do limfadenektomii. Zaczęliśmy patrzeć na obecność raka w węzłach chłonnych zupełnie inaczej, biorąc pod uwagę immunogenność nowotworów, oczywiście nie w pełnym spektrum, ale w niektórych typach. Dzieje się dużo zmian w zaleceniach, bo w wielu rakach limfadenektomia została biopsją węzła wartownika, a w niektórych nawet całkowicie wyeliminowana.

- Nie wiadomo do końca czy węzeł chłonny jest naszym sprzymierzeńcem czy wrogiem, dlatego, że obecność nowotworu w węzłach chłonnych jest celową - w pewnym sensie i do pewnego etapie - akcją układu obronnego, gdzie uczy się jak walczyć i rzuca potem uzbrojone  pęcherzyki cytolityczne komórki do krwi, żeby dostały się z powrotem do raka, nauczone jego obecnością. Jeżeli my w immunoterapiach chcemy nasilać odpowiedź w miejscu, gdzie jest rak, to te wyspecjalizowane komórki do zwalczania raka powstają właśnie w tych węzłach. Jeżeli na starcie je usuniemy, to potem w immunogennych rakach pozbawiamy możliwości skutecznego stosowania.

Jak przeciwdziałać obrzękom i je leczyć?

• mniej limfadenektomii

- Przede wszystkim jak najszybciej dostosowywać się do światowych rekomendacji, które ograniczają wykonywanie limfadenektomii. Natomiast jeżeli mleko się rozlało, to w onkologii ginekologicznej mamy przykład raka sromu, gdzie wykonuje się rozległe limfadenektomie pachwinowo-udowe i to jest lider, jeśli chodzi o obrzęki limfatyczne.

• profilaktyka przeciwobrzękowa

- Te operacje muszą wykonywać lekarze, którzy znają się na rzeczy, dlatego że profilaktyka przeciwobrzękowa powinna być zastosowana niemalże od następnego dnia po wykonaniu zabiegu poprzez różne rodzaje uciskowych pończoch i specjalne ćwiczenia, zgięcia grzbietowe stopy, wykonywane po tysiąc razy u pacjentów już od pierwszej, drugiej doby.

Miejsce po usuniętych węzłach w tej profilaktyce jest drenowane przez wiele dni, do osiągnięcia bardzo małej objętości chłonki, wydobywającej się przez otwory pozostawione w miejscach po usuwanych węzłach. Ta objętość powinna być mniejsza niż 20 cm sześc., co nie do końca w polskich realiach jest przestrzegane, ze względu na bardzo długi okres osiągania takiego wydzielania u niektórych osób i brak ambulatoryjnych metod kontroli. Więc usunięcie drenu np. w 6 czy 8 dobie w raku sromu, po obustronnej limfadenektomii powoduje, że obrzęki narastają w tempie piorunującym.

• rehabilitacja

- Ucisk i drenaż powinny być priorytetem. Natomiast jeśli ktoś ten etap ma już za sobą (…) powinien być poddawany rehabilitacji, niezależnie od tego w jakim etapie nadzoru nad chorobą się znajduje.

• chirurgiczne przywracanie spływu chłonki

- Mamy zielone światło do rehabilitacji, a trend ograniczania w usuwaniu węzłów plus drenaż miejsc po usunięciu i ewentualnie – to, co teraz ma miejsce w raku piersi – wykonywanie operacji przywracających spływ chłonki.

Polecamy także:

Niewydolność serca: niewidoczna, groźna i ignorowana

Lekceważenie obrzęku limfatycznego drogą do niepełnosprawności

Zabiegi z innowacyjnymi zastawkami możliwe już nie tylko w Warszawie

Prof. A. Szuba o leczeniu obrzęku limfatycznego w onkologii (wideo)