Zaprezentowany 28 marca br. raport  „Aktualna sytuacja pacjentów z nowotworami układu pokarmowego w Polsce” zawiera rekomendacje, których wdrożenie może poprawić wyniki leczenia nowotworów przewodu pokarmowego w Polsce. - Jednym z ważniejszych wniosków płynących z raportu jest konieczność zwiększenia działań w ramach profilaktyki pierwotnej i wtórnej. Czekamy też na konkretne działania dotyczące zmian w programie przesiewowym i przyspieszenie procesu refundacji terapii dla chorych z rakiem jelita grubego, żołądka i przełyku – poinformowała Iga Rawicka, prezes Fundacji EuropaColon Polska.

Profilaktyka dobrej jakości

Prof. Jarosław Reguła, krajowy konsultant w dziedzinie gastroenterologii zwrócił uwagę, że zgłaszalność na przesiewową kolonoskopię nie przekracza w Polsce 20 proc., podczas gdy w krajach skandynawskich wynosi 60 proc.

- Cały świat idzie teraz w kierunku przesiewowych testów immunochemicznych na krew utajoną w stolcu. Dopiero po takiej weryfikacji u osób z nieprawidłowym wynikiem wykonuje się kolonoskopię. Osoby z nieprawidłowym wynikiem testu stanowią około 6-7 proc. badanych. To zmniejsza liczbę wykonywanych w ramach profilaktyki kolonoskopii. Jednocześnie w kolonoskopiach wykonywanych z powodu dodatniego wyniku testu liczba zmian nowotworowych i dużych polipów zwiększa się. Ważne jest jednak, aby wykonywane profilaktycznie testy były ilościowe, a nie jakościowe. Stosowany w programie 40+ test jakościowy jest nadmiernie czuły w stosunku do ilościowego, przez co dochodzi do podwojenia liczby pacjentów kwalifikowanych do kolonoskopii, podczas gdy liczba wykrytych nowotworów jest podobna – poinformował prof. Jarosław Reguła. 

- Miejmy nadzieję, że program z prawdziwego zdarzenia, z użyciem ilościowego testu FIT wraz z monitorowaniem wyników oraz z finansowaniem i nadzorowaniem jakości kolonoskopii wykonywanej u osób z dodatnim wynikiem, stanie się rzeczywistością w najbliższych miesiącach - wyraził nadzieję prof. Reguła.

Zwrócił też uwagę na znaczenie jakości w badaniach endoskopowych. - Z danych NFZ wynika, że 6 proc. raków przełyku i żołądka jest pomijanych w gastroskopii. To znaczy, że nowotwór jest wykrywany 3 lata po badaniu z prawidłowym wynikiem. Więc mamy sporo do zrobienia w zakresie szkoleń, jakości sprzętu, używania sedacji czy znieczulenia – wskazał.

Nowoczesna diagnostyka i leczenie

Jedną z ważniejszych zmian, jakie w ostatnich latach dokonały się w obszarze opieki onkologicznej było wprowadzenie Centrów Kompetencji, dedykowanych konkretnemu nowotworowi. Model kompleksowej opieki onkologicznej nad pacjentem z nowotworem jelita grubego wszedł w życie w 2021 r. i dziś działa w 36 ośrodkach. Jednym z największych wyzwań, jakie stoją przed ośrodkami zajmującymi się leczeniem nowotworów przewodu pokarmowego, jest zapewnienie dostępu do szybkiej i kompleksowej diagnostyki genetycznej.

- W dobie medycyny spersonalizowanej wiemy, że nie ma dobrego leczenia bez kompleksowej diagnostyki, w tym molekularnej. Niesłychanie ważną kwestią jest usprawnienie procesu diagnostycznego, poprzez zwiększenie dostępu do badań molekularnych, przeprowadzanych przez certyfikowane laboratoria diagnostyczne – zaznaczył dr n. med. Paweł Potocki, onkolog kliniczny z Katedry i Kliniki Onkologii UJ CM.

Kluczową rolę w procesie leczenia pacjenta z rakiem jelita grubego, przełyku i żołądka odgrywa leczenie chirurgiczne.

- Chirurgia to szansa na radykalne działanie, którego celem jest wyleczenie chorego. Dlatego pierwsza operacja jest tak bardzo ważna – podkreślił prof. Andrzej Rutkowski z NIO-PIB w Warszawie. Poprawienie w trakcie drugiej operacji ewentualnych niedociągnięć popełnionych podczas pierwszego zabiegu nie gwarantuje podobnej skuteczności jak prawidłowo przeprowadzony zabieg w pierwszym etapie.

Nowoczesne terapie

Zebrane w raporcie informacje pokazują, że w przypadku nowotworów złośliwych rokowanie zależne jest w dużej mierze od dostępności skutecznego leczenia farmakologicznego i jest lepsze u chorych z rakiem jelita grubego, gdzie w porównaniu z rakiem przełyku i żołądka liczba nowoczesnych terapii jest znacznie większa.

- Ostatnie decyzje Ministerstwa Zdrowia dotyczące refundacji immunoterapii i podwójnej immunoterapii w leczeniu chorych z rakiem jelita grubego poprawiają dostęp do nowoczesnego leczenia w pewnych grupach chorych, ale mamy nadzieję, że to tylko początek dobrych zmian – wskazała dr hab. n. med. Barbara Radecka, onkolog kliniczny z Opolskiego Centrum Onkologii. Wyniki badań klinicznych wskazują, że stosowanie nowoczesnych terapii pozwala na wydłużenie życia chorych na raka jelita grubego, ale także raka przełyku, żołądka i połączenia przełykowo-żołądkowego, w porównaniu do dostępnego obecnie w Polsce leczenia – dodała.

Zdaniem ekspertów, coraz większą rolę odgrywa leczenie adjuwantowe, czyli terapia stosowana po leczeniu chirurgicznym. Przykładem może być zastosowanie niwolumabu w leczeniu uzupełniającym raka przełyku czy połączenia przełykowo-żołądkowego, które - zgodnie z wynikami badań - pozwala na zmniejszenie ryzyka nawrotu choroby o 33 proc.

- Czekamy na poszerzenie wachlarza dostępnych w ramach refundacji terapii o rekomendowane przez wytyczne kliniczne terapii celowanych, ale też immunoterapii w leczeniu I linii płaskonabłonkowego raka przełyku oraz gruczolakoraka żołądka, połączenia żołądkowo-przełykowego lub przełyku – zaznaczył dr Potocki.

Polecamy także:

Ustawa o zawodach medycznych przyjęta przez rząd

Unijne Q&A dotyczące certyfikacji wyrobów medycznych

Leki na otyłość trafią na wykaz leków podstawowych WHO?

M. Bieńkowska: Dzieci też mogą edukować dorosłych