Na jakich zasadach będzie można otrzymywać świadczenie opiekuńcze w 2024 roku?

Zasiłek pielęgnacyjny

Przyznawany jest w celu częściowego pokrycia wydatków na zapewnienie opieki i pomocy innej osobie w związku z jej niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Szczegółowe zasady określa art. 16. Ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
- niepełnosprawnemu dziecku;
- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
- osobie, która ukończyła 75 lat

- osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia;

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:
- uprawnionym do dodatku pielęgnacyjnego;
- osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej nieodpłatnie całodobowe utrzymanie;
- jeżeli członkowi rodziny przysługuje za granicą świadczenie na pokrycie wydatków związanych z pielęgnacją tej osoby, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Zasiłek pielęgnacyjny a dodatek pielęgnacyjny. Różnice, kwoty

Specjalny zasiłek opiekuńczy

Specjalny zasiłek opiekuńczy w roku 2023 przysługuje osobom, na których spoczywa obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub go nie podejmują, by opiekować się osobą niepełnosprawną z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniem stałej lub długotrwałej opieki innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Specjalny zasiłek opiekuńczy jest przyznawany na okres zasiłkowy trwający od 1 listopada danego roku do 30 października następnego.

Specjalny zasiłek opiekuńczy w 2024

Od 1 stycznia 2024 roku, w związku z wejściem w życie świadczenia wspierającego, zostanie uchylony art. 16a Ustawy o świadczeniach rodzinnych regulujący zasady przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. W konsekwencji od 1 stycznia 2024 specjalny zasiłek opiekuńczy nie będzie przyznawany.

UWAGA: Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza przepisy przejściowe mające na celu ochronę praw nabytych osób, które nabyły bądź nabędą do 31 grudnia 2023 r. prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego. Także osoba z niepełnosprawnością, która uzyska nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności będące kontynuacją poprzedniego zachowa prawo do tego zasiłku.

Co do zasady reguluje to art. 63. Ustawy o świadczeniu wspierającym. Przepis ten przewiduje, że w sprawach o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, do których prawo powstało do dnia 31 grudnia 2023 r., stosuje się przepisy dotychczasowe (art. 63 ust. 1).

 Osoby, którym przed 1 stycznia 2024 r. albo nawet po tej dacie, ale na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., przyznane zostało co najmniej do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, zachowują na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. to prawo, ale nie dłużej jednak niż do końca okresu, na który prawo zostało przyznane (art. 63 ust. 2).

 Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r. zostaje zachowane również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawowana jest opieka zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w tym przypadku będzie złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności (art. 63 ust. 3).

Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach dotychczasowych przysługiwać będzie ww. osobom wymienionym w art. 63 ust. 1-2 również po upływie okresu zasiłkowego, na który prawo zostało przyznane (czyli także na kolejne okresy zasiłkowe) pod warunkiem, że wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy (art. 63 ust. 4).

Specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna przyznane na zasadach dotychczasowych nie przysługują jeżeli osoba wymagająca opieki będzie miała przyznane prawo do świadczenia wspierającego.

Ile wyniesie świadczenie pielęgnacyjne w 2024? Zasady przyznawania

Świadczenie pielęgnacyjne

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje m.in.:

1. matce lub ojcu lub innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny

2. małżonkom

3. opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do Sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka) albo rodzinie zastępczej

4. osobom prowadzącym rodzinny dom dziecka - jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia, legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, gdy:

1. osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna (ustawa o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów)

2. osoba wymagająca opieki została umieszczona lub przebywa w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, zakładzie karnym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym albo schronisku dla nieletnich;

3. osoba wymagająca opieki jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;

4. na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej;

5. na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla opiekuna

Przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.

Świadczenie pielęgnacyjne: zmiany w 2024 roku - zestawienie

Świadczenie pielęgnacyjne – zasady 2024

Od 1 stycznia 2024 r. będzie można pobierać świadczenie pielęgnacyjne na starych lub nowych zasadach. W pierwszym przypadku opiekun, tak jak do tej pory, nie będzie mógł podjąć pracy. W przypadku skorzystania z nowych zasad, świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało opiekunowi do ukończenia przez osobę z niepełnosprawnością 18. roku życia, ale będzie mógł podjąć pracę, jednocześnie pobierając świadczenie. Gdy osoba z niepełnosprawnością będzie pełnoletnia, świadczenie pielęgnacyjne dla jej opiekuna wygaśnie, a osoba z niepełnosprawnością będzie mogła się starać o świadczenie wspierające.

W przypadku ubiegania się przez opiekuna osoby niepełnosprawnej o świadczenie pielęgnacyjne na obowiązujących od 1 stycznia 2024 r. zasadach, wymogi ustawowe dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności, którymi powinna legitymować się osoba wymagająca opieki od 19 lat pozostaną bez zmian.

Ustawa o świadczeniu wspierającym zakłada, iż opiekunowie, którzy nabyli lub nabędą prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o świadczeniu wspierającym i na dzień 1 stycznia 2024 r. lub późniejszy, będą uprawnieni do świadczenia pielęgnacyjnego na dotychczasowych warunkach, będą mogli zachować na podstawie przepisów przejściowych ustawy o świadczeniu wspierającym (art. 63) prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadzie ochrony praw nabytych na dotychczasowych warunkach , tj. np. bez możliwości podejmowania zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.

Takie osoby, zachowują prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach obowiązujących do dnia 31 grudnia 2023 r., również w przypadku, gdy osobie nad którą sprawują opiekę zostało wydane nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenie o niepełnosprawności. Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego na zasadach określonych w zdaniu pierwszym jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności (art. 63 ust. 3 ustawy).

Czytaj też:

Świadczenie wspierające: wzór formularza i test oceny czynności