Autor : Aleksandra Kurowska
2021-09-30 15:53
Czy można minimalizować ryzyko wystąpienia zdarzeń korupcyjnych w placówkach medycznych? Można. O tym jak to zrobić informują eksperci w ramach projektu MedKompas.
Lepiej zapobiegać niż leczyć – ta znana od starożytności maksyma, przypisywana Hipokratesowi, nie traci i w tym wypadku na aktualności. Od 2010 r. Ogólnopolska Izba Gospodarcza Wyrobów Medycznych Polmed realizuje projekt MedKompas, finansowany w ramach globalnej inicjatywy Siemens Integrity Initiative. Jego podstawowym celem jest promowanie etycznych zasad współpracy pomiędzy uczestnikami rynku ochrony zdrowia, jak również szerzenie wiedzy i dostarczanie szpitalom gotowych narzędzi w postaci kompletnego systemu antykorupcyjnego. Ryzyka mogą występować w różnych aspektach współpracy: zarówno na linii biznes – szpitale, jak i pacjent – placówki medyczne.
Dlaczego kwestie etyczne, które wydają się być spychane w publicznych placówkach ochrony zdrowia na margines są jednak takie ważne? Zrozumiałe jest, że w obecnym czasie ochrona zdrowia mierzy się z ogromnymi wyzwaniami. Jednak nie należy zapominać, że wszelkie działania niezgodne ze standardami etycznymi, mogą się również łączyć z łamaniem prawa i jak również utratą reputacji przez instytucję publiczną.
- Jesteśmy na półmetku trzeciego etapu projektu, który zakończymy w 2023 r. Działamy w dwóch obszarach: prowadzimy warsztaty z zakresu zapobiegania zagrożeniom korupcyjnym w jednostce leczniczej i standardów prawno- etycznych współpracy branży medycznej z sektorem ochrony zdrowia. Aktywności realizowane w ramach projektu, podczas każdej z jego dotychczasowych edycji, cieszyły się dużym zainteresowaniem. Za każdym razem przekraczaliśmy założenia projektowe i realizowaliśmy większa liczbę warsztatów, jak również przekraczaliśmy wstępnie zakładaną liczbę uczestników. Obecnie, w związku z sytuacją epidemiologiczną, część aktywności realizowaliśmy zdalnie. Cieszymy się, że szpitale, mimo tak trudnego dla siebie czasu, są elastyczne i chętnie przestawiły się na taki model współpracy. W tym trudnym dla systemu ochrony zdrowia czasie udało nam było zrealizować 24 szkolenia. Uważamy to za duży sukces! – mówi Elżbieta Kostyk, project manager MedKompasu.
-.Wdrażanie systemów antykorupcyjnych jest częścią projektu MedKompas od 2014 r. W ramach drugiej edycji MedKompas wprowadzone zostały systemy compliance w pięciu polskich szpitalach. Zainteresowanie tą aktywnością było tak duże ze strony szpitali, że jest ona kontynuowana w trzeciej edycji projektu, która potrwa do września 2023 r. W sumie, we współpracy z ekspertami projektu MedKompas, przeprowadzone zostało już 11 pełnych wdrożeń systemu antykorupcyjnego. To oczywiste, że wiele placówek skupia obecnie uwagę na walce z COVID-19. Tym większy należy się szacunek tym, które znajdują czas, by z naszą pomocą szkolić pracowników lub realizować wdrożenia – podkreśla Elżbieta Kostyk.
- Bardzo pomogła nam współpraca z Polską Federacją Szpitali, która dostrzegła jak ważny jest to projekt i ile korzyści przynosi polskim szpitalom. Oficjalne poparcie naszego projektu przez tak istotną i poważaną przez szpitale organizację jest dla nas zaszczytem – kontynuuje manager projektu.
Ambasadorowie projektu
MedKompas jest obecnie w trakcie wdrażania systemów antykorupcyjnych w kolejnych sześciu szpitalach. Ta liczba będzie rosnąć.
- W promowaniu wdrażania systemów antykorupcyjnych pomagają nam dyrektorzy tych placówek, które już wprowadziły u siebie system w ramach projektu MedKompas. To nasi ambasadorowie, którzy już dawno dostrzegli korzyści z wprowadzenia rozwiązań chroniących szpital nie tylko przed ryzykiem wystąpienia zdarzeń korupcyjnych, ale również reputację placówki i jej pracowników. Wkrótce, bo już w grudniu, będziemy zmuszeni do implementacji wymogów Dyrektywy UE dot. whistleblowingu, a to znak, że osoby zarządzające szpitalami już teraz powinny zainteresować się tym, w jaki sposób dostosować swoje placówki do nowych wymogów – tłumaczy Elżbieta Kostyk.
Ryzyko korupcji nie jest czymś odległym czy obcym. Czasami nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak cienka linia przebiega pomiędzy okazaniem wdzięczności, a zdarzeniem mającym znamiona korupcji.
- W naszym społeczeństwie chcemy okazywać wdzięczność lekarzom czy personelowi medycznemu w zamian za wyleczenie. W Polsce pacjent często okazuje podziękowania w formie alkoholu czy kwiatów. Co w takiej sytuacji powinien zrobić lekarz, który nie chce przyjmować podarków, a które na stole kładzie mu wyleczony pacjent? Oczywiście pacjent ma prawo być wdzięczny, ale tę wdzięczność trzeba okazać zgodnie z najwyższymi standardami etycznymi. Wdrażając system antykorupcyjny warto wprowadzić politykę zarządzania wdzięcznością pacjentów. Wyleczony pacjent może wypełnić ankietę, napisać ciepłe słowa o lekarzu czy personelu, które będzie można opublikować na stronie internetowej szpitala. To będzie budowało reputację zarówno lekarza, pielęgniarki jak i instytucji, w której pracują– podpowiada Elżbieta Kostyk.
Wprowadzanie stosownych procedur i polityk postepowania jest też korzystne dla pacjentów, którzy dowiadują się w jaki sposób, bezpiecznie, zgodnie z prawem i bez narażania nikogo na nieprzyjemności, mogą (jeśli oczywiście wyrażają takie pragnienie) podziękować personelowi medycznemu.
- W jednym z warszawskich szpitali na oddziale położniczym znajdowały się informacje, które pomagały zadowolonym pacjentom etycznie i zgodnie z prawem wyrażać uznanie ekipie medycznej. To komfortowa sytuacja dla pacjenta, który w innym przypadku pewnie zastanawiałby się komu i w jakiej formie dziękować za opiekę – zaznacza Elżbieta Kostyk.
Szycie na miarę
Co zrobić, żeby pracownicy placówki medycznej przyjęli rozwiązania antykorupcyjne jako element ułatwiający pracę, a nie kolejne formalizmy Odpowiedź jest prosta- należy wziąć pod uwagę ich potrzeby tj. zapytać gdzie i jakie widzą problemy. W przypadku każdej instytucji wdrożenia w ramach projektu MedKompas są dopasowywane do indywidualnych potrzeb każdej placówki.
Należy pamiętać, że udział w projekcie i wdrożenie systemu antykorupcyjnego jest całkowicie bezpłatne dla szpitali. Dlatego warto skorzystać z okazji i już dziś zgłosić się do udziału w projekcie, w którym liczba miejsc jest ograniczona. Wdrożenie systemu jest oczywiście możliwe poza projektem, we współpracy z podmiotami oferującymi tego typu usługi, ale to już będzie duży koszt w budżecie każdego szpitala.
Pozostaje pytanie – czy istnieje ryzyko, że wdrożony system pozostanie li tylko na papierze?
- Nie da się tego wykluczyć. Ważna jest tutaj również motywacja samego szpitala. Czy chce mieć faktycznie funkcjonujący system, czy tylko procedury na papierze. My ze swojej strony służymy pomocą jeszcze przez pół roku od wdrożenia systemu. Pozostawiamy do dyspozycji szpitala nagrane szkolenia, które powinny być odtwarzane nowym pracownikom. Tak naprawdę jesteśmy do dyspozycji aż do zakończenia projektu MedKompas – gwarantuje Elżbieta Kostyk.
Polecamy także:
Sygnaliści z ochroną: przetargi, zdrowie publiczne, prawa pacjentów
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl