Autor : Magdalena Kopystyńska
2023-07-05 10:22
Recepta m.in. na medyczną marihuanę nie będzie mogła być wystawiona bez osobistego zbadania pacjenta przez lekarza – zakłada projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia. Rzecznik Praw Obywatelskich pyta resort zdrowia o dostępność takiego leczenia, szczególnie pacjentów z mniejszych miejscowości.
Jak informuje Rzecznik Praw Obywatelskich, pacjenci leczący się tzw. medyczną marihuaną, obawiają się o dostępność leczenia. Wiąże się to z procedowaną przez Ministra Zdrowia nowelizacją rozporządzenia w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje. Przewiduje ona m.in. ograniczenie możliwości wystawiania recept bez osobistego zbadania pacjenta przez lekarza.
Budzi to obawy o dostępność leczenia, związaną z ograniczoną liczbą lekarzy zalecających terapię medyczną marihuaną. W opinii RPO problem ten może szczególnie dotyczyć pacjentów z mniejszych miejscowości.
W związku z tym Biuro RPO pyta resort zdrowia, czy w toku prac nad projektem rozważana była (lub jest) kwestia wpływu na dostępność terapii medyczną marihuaną.
Odpowiedź Departamentu Zdrowia Publicznego MZ: Departament uprzejmie informuje, że zasadniczym celem procedowanego projektu jest przede wszystkim bezpieczeństwo pacjentów stosujących produkty lecznicze zawierające środki odurzające, substancje psychotropowe lub prekursory kategorii 1, w tym również ziele konopi innych niż włókniste.
Podkreślić należy, że projekt dotyczy substancji kontrolowanych na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1665), których nieprawidłowe użycie może zagrażać życiu i zdrowiu.
Mając na uwadze funkcjonowanie podmiotów oferujących płatne uzyskanie e-recepty bez zbadania pacjenta, stacjonarnie albo za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, zasadnym jest zwiększenie nadzoru nad preskrypcją przedmiotowych produktów leczniczych. Przepisywanie produktów leczniczych zawierających substancje objęte wyjątkową kontrolą nie może mieć charakteru komercyjnego i powinny być podejmowane w oparciu o faktyczny stan zdrowia, co jest podstawowym powodem prowadzenia prac w przedmiotowym zakresie".
W odpowiedzi RPO do MZ czytamy: "Rzecznik jest świadomy celów nowelizacji rozporządzenia, której dotyczy niniejsza korespondencja. Wynikają one dostatecznie jasno z projektu uzasadnienia.
Przedmiotem zapytania była i pozostaje kwestia wpływu procedowanych zmian nie na wyeliminowanie nieprawidłowości, którym mają one przeciwdziałać, ale na dostępność terapii, w szczególności dla osób z mniejszych miejscowości, która - zgodnie z sygnałami, jakie otrzymał Rzecznik - może ulec pogorszeniu z uwagi na konieczność każdorazowego, osobistego stawienia się u lekarza prowadzącego terapię.
Dlatego Biuro RPO prosi o wyjaśnienia w tym właśnie przedmiocie, zgodnie z prośbą z poprzedniego pisma do MZ.
Zmiana rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje (Dz. U. z 2021 r. poz. 166) ma polegać na:
- zwiększeniu nadzoru nad preskrypcją preparatów zawierających te środki poprzez zastrzeżenie, że recepta na tego typu produkty lecznicze może być wystawiona wyłącznie w postaci elektronicznej oraz
- istotnemu ograniczeniu możliwości wystawiania ich za pośrednictwem telemedycyny.
Wdrożenie przepisów ma przede wszystkim służyć zwiększeniu bezpieczeństwa w dostępie do tych preparatów. W opinii MZ, mając na uwadze, że przepisywanie produktów leczniczych zawierających substancje objęte wyjątkową kontrolą zawsze powinno być dokonywane w oparciu o faktyczny stan zdrowia pacjenta, konieczne jest podjęcie działań, które uniemożliwią otrzymanie recepty na te produkty w sposób komercyjny.
Jak czytamy w uzasadnieniu: stosowanie bez kontroli lekarskiej środków odurzających i substancji psychotropowych stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Resort zdrowia stwierdza, że funkcjonowanie podmiotów oferujących płatne uzyskanie e-recepty, stwarza pole do nieprawidłowości zagrażających zdrowiu i bezpieczeństwu pacjenta, polegające na uzyskiwaniu określonych produktów leczniczych w celu odurzania się. Projekt zakłada zobowiązanie osoby wystawiającej receptę na tego typu lek do osobistego zbadania pacjenta podczas wizyty stacjonarnej oraz weryfikacji ilości i rodzaju wcześniej przepisanych pacjentowi tego rodzaju leków.
Celem proponowanej zmiany jest wprowadzenie rozwiązań uniemożliwiających przepisywanie produktów leczniczych zawierających środki odurzające, substancje psychotropowe lub prekursory kategorii 1 za pośrednictwem płatnych usług internetowych, bez uprzedniego zbadania pacjenta. W opinii resortu zdrowia przepisywanie leków, bez oceny stanu pacjenta, jest wyjątkowo niebezpieczne w przypadku substancji kontrolowanych na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu substancji psychotropowych, środków odurzających oraz nowych substancji psychoaktywnych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1665 oraz z 2023 r. poz. 744).
Konsultacje projektu potrwają do 7 lipca.
magdalena.kopystynska@cowzdrowiu.pl