Autor : Aleksandra Kurowska
2024-01-16 13:25
Kilkanaście lat temu szansa 5-letniego przeżycia osób z czerniakiem w chorobie przerzutowej wynosiła około 2 proc. - obecnie około 40 proc. Kolejne terapie, w tym immunoterapia, trafiły do refundacji. Powstają też kolejne rozwiązania - nowe cząsteczki lub połączenia już znanych. O tym, jak jeszcze bardziej poprawić sytuację osób ze zdiagnozowanym czerniakiem lub mięsakiem, mówią nam prof. Piotr Rutkowski, szef Polskiego Towarzystwa Onkologicznego i kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków w Narodowym Instytucie Onkologii oraz Kamil Dolecki, prezes Stowarzyszenia Pomocy Chorym na Mięsaki i Czerniaki Sarcoma.
Organizacje pacjenckie oraz klinicyści zabiegają o nowe terapie. W Polsce refundowanych jest obecnie wiele nowoczesnych leków, wykorzystywanych zarówno po operacjach w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu i przedłużenia życia, jak i w przypadku choroby już z przerzutami, gdzie celem jest wydłużenie życia pacjenta i podniesienie jego jakości. Ale pojawiają się kolejne.
- Jeżeli chodzi o czerniaki, brakuje nam dwóch rzeczy: w czerniaku gałki ocznej - tebentafuspu, a w czerniaku rozsianym brakuje nam relatlimabu. I do tego brakuje jeszcze leczenia uzupełniającego w drugim stopniu zaawansowania - wyjaśnia prof. Piotr Rutkowski. W leczeniu uzupełniającym czerniaka chodzi o podawanie leku przez rok po leczeniu chirurgicznym, by zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby lub wydłużyć czas remisji.
Podobnie jak w innych obszarach np. astmie, tak i w onkologii coraz więcej leków jest łączonych z dobrymi dla chorych efektami. - Takim połączeniem w czerniaku jest relatlimab z niwolumabem w czerniaku, które jest w tej chwili stosowane w komboimmunoterapii - mówi ekspert. Nie jest refundowane w I linii leczenia, ale złożono wniosek o refundację.
Podobne postulaty ma Kamil Dolecki ze Stowarzyszenia Sarcoma. - Naszym zobowiązaniem wobec pacjentów cierpiących na czerniaki są ciągłe starania o nowe i efektywne terapie. W szczególności mam tu na myśli pacjentów w zaawansowanym stadium czerniaka, dla których w pierwszej linii leczenia podawana jest dwuskładnikowa immunoterapia (niwolumab i ipilimumab). Od klinicystów wiemy, że leczenie niektórych pacjentów obecną immunoterapią jest zbyt inwazyjne, co w konsekwencji jest mniej efektywne - wyjaśnia. I dodaje, że wtedy potrzebna jest inna, również dwuskładnikowa terapia o nazwie Opdualag (niwolumab i relatlimab).
- Kolejnym, bardzo ważnym rozwiązaniem, które znacząco poprawiłoby stan pacjentów, jest leczenie uzupełniające w stopniu zaawansowania II (pembrolizumab, niwolumab), które już doczekało się rejestracji w Europejskiej Agencji Leków - podkreśla.
Wspomina również o leku na czerniaka oka, wskazanym przez prof. Rutkowskiego. - Do niedawna pacjenci z tą jednostką chorobową nie mieli dużych możliwości terapeutycznych. Obecnie na świecie dla ponad połowy chorych pacjentów dorosłych w leczeniu nieresekcyjnego lub przerzutowego czerniaka błony naczyniowej oka stosuje się Tebentafusp, w Polsce lek wciąż nie jest zarejestrowany - mówi Kamil Dolecki.
Jeśli chodzi z kolei o mięsaki, to jak wskazują lekarze i pacjenci, braki dotyczą przede wszystkim leczenia GIST-ów. Nowotwory podścieliskowe przewodu pokarmowego (ang. gastrointestinal stromal tumors - GIST) są najczęstszymi mięsakami występującymi w obrębie przewodu pokarmowego.
- Nie mamy dwóch podstawowych terapii, które weszły na rynek w ostatnim czasie i jedna z nich stosowana jest w bardzo rzadkiej mutacji - mówi prof. Piotr Rutkowski.
- Mamy dostęp do tych leków w ramach RDTL, ale to nie rozwiązuje spraw. Chodzi o 5 do 7 pacjentów rocznie, a leki, o których mowa, to awaprytynib do leczenia GIST z obecnością mutacji w eksonie 18 genu PDGFRA oraz ripretynib, który jest stosowany w IV linii terapii i też jest na razie niestety niedostępny dla polskich pacjentów - wyjaśnia profesor.
O tych samych dwóch lekach wspomina Kamil Dolecki. - Dla kilku osób rocznie, które muszą zmierzyć się z tym wyzwaniem, leczenie oparte na awaprytynibie staje się kluczowym elementem - wyjaśnia.
Polecamy także:
Immunoterapia to przełom w leczeniu nowotworów. Jakich? M.in. płuca, pęcherza, czerniaka, żołądka
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl