Autor : Agata Szczepańska
2024-02-05 10:09
Czy podmioty prowadzące punkty apteczne mają przesyłać rozkłady pracy do powiatu? Gdzie można zweryfikować, kto jest podmiotem prowadzącym aptekę? Czy w dni wolne od pracy również można ustalić dyżury w porze nocnej i czy NFZ za zapłaci? To tylko niektóre z pytań samorządowców w związku z nowymi zasadami dyżurów aptek. Związek Powiatów Polskich sukcesywnie na nie odpowiada.
Od 1 stycznia obowiązują nowe zasady dyżurów aptecznych. Zmiany wprowadziła nowelizacja ustawy refundacyjnej (DNUR), która zmodyfikowała art. 94 Prawa farmaceutycznego. Nowe regulacje są ważne i dla aptek, i dla powiatów.
ZPP przypomina, że dotychczas powiat był ustawowo zobowiązany do ustalania rozkładu pracy aptek ogólnodostępnych. Ustalanie godziny prac aptek tak aby zapewnić dostępność świadczeń w porze nocnej, w niedzielę, święta i inne dni wolne od pracy było tylko jednym z elementów uchwały. Po zmianie przepisów powiat (i to nie każdy) jest odpowiedzialny za wskazanie apteki ogólnodostępnej do pełnienia dyżurów tylko w porze nocnej lub dyżurów w dni wolne od pracy.
Polecamy: Dyżury aptek ogólnodostępnych – NFZ daje wykładnię
Wcześniej w przepisach była mowa o zapewnieniu mieszkańcom dostępu do aptek na terenie powiatu w trybie całodobowym. Jednak biorąc pod uwagę liczbę aktywnych zawodowo farmaceutów i koszty prowadzenia aptek w trybie całodobowym nie było to realne. W praktyce, jak podkreśla ZPP, pomimo przyjęcia stosownych uchwał przez rady powiatów, apteki w nich wskazane dyżurów faktycznie nie pełniły, a sama uchwała była nieegzekwowalna.
Nowe zasady racjonalizują to podejście:
nie ma już dyżurów całodobowych;
obowiązek wyznaczania aptek co do zasady dotyczy powiatów mających siedziby w miastach liczących nie więcej niż 40 tys. mieszkańców (czyli w tych, gdzie dotychczas najczęściej pojawiał się problem z faktycznym zapewnieniem dyżurów);
· z realizacji zadań wskazanych w przepisie zwolnione będą tzw. powiaty obwarzankowe;
będzie możliwe wyznaczenie jednej apteki pełniącej dyżur w danym czasie na terenie powiatu.
Związek Powiatów Polskich przeprowadził szkolenie poświęcone nowym zasadom dyżurów aptecznych. Pokłosiem tego spotkania są odpowiedzi na pytania samorządowców. O co pytają przedstawiciele powiatów?
Nie. Art. 94 wprost zaadresowano do podmiotów prowadzących apteki ogólnodostępne. Jednocześnie w innych przepisach Prawa farmaceutycznego wyraźnie rozróżnia się apteki i punkty apteczne.
Polecamy: Noce i świąteczne dyżury aptek: powiaty chcą jednolitej interpretacji
Tak. Dyżurem w porze nocnej jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne dwie godziny zegarowe w przedziale godzinowym 19-23. Z żadnego przepisu ustawy nie wynika aby dyżur w porze nocnej mógł być wyznaczany wyłącznie w dni inne niż dni wolne od pracy. Byłoby to zresztą sprzeczne z wykładnią funkcjonalną. Jeżeli w ocenie ustawodawcy w dniu, w których w ciągu dnia apteki pracują (od poniedziałku do piątku) konieczne jest zapewnienie w przynajmniej minimalnym zakresie dostępu do usług aptek w porze nocnej, to trudno byłoby znaleźć racjonalne uzasadnienie dla pozbawienia obywateli dostępu do usługi w dni wolne od pracy, w których z reguły już w ciągu dnia dostęp do usług aptecznych jest ograniczony. NFZ nie ma podstaw aby odmówić finasowania dyżurów w porze nocnej, jeżeli dyżury te będą miały miejsce w dniach, które jednocześnie są dniami wolnymi od pracy.
Jeżeli apteka pracuje w trybie całodobowym, to nie ma potrzeby, aby zarząd powiatu podejmował uchwałę o pełnieniu przez tę aptekę dyżurów w porze nocnej lub dni wolne od pracy. Jeżeli nie będzie uchwały zarządu powiatu, nie będzie odpłatności.
Po analizie potrzeb mieszkańców, na podstawie art. 94 ust. 3 Prawa farmaceutycznego powiat może albo odstąpić od wyznaczenia dyżuru, jeżeli praca aptek do godz. 22 gwarantuje zaspokojenie potrzeb mieszkańców w zakresie dostępu do apteki albo wyznaczyć dyżur pomiędzy, czyli od godz. 21-23. W art. 2 Prawa farmaceutycznego przesądzono, że dyżur w porze nocnej jest dyżurem dwugodzinnym.
Nie ma potrzeby wyznaczania dyżurów. Nawet gdyby apteka deklarowała krótsze godziny pracy, to zarządzenie prezydenta miasta o wyznaczaniu dyżurów miasta nadal miałoby charakter fakultatywny.
Polecamy: Dyżury aptek 2024: w jakich godzinach i które będą pracować? Q&A
Taki podział pracy aptek jest dopuszczalny. Jeżeli powiat planuje wyznaczenie dyżurów w dni wolne od pracy do godz. 18, a w porze nocnej od godz. 19, to godzinna przerwa z prawnego punktu widzenia jest dopuszczalna. Od prowadzącego aptekę będzie zależało, czy będzie wolał na godzinę zamknąć aptekę, czy pracować, ale w takim przypadku praca w godz. 18-19 nie zostanie sfinansowana przez NFZ.
Jeżeli powiat planuje wyznaczenie „dyżurów ponadnormatywnych” to tak. W takiej sytuacji w informacji przekazywanej podmiotom prowadzącym apteki warto wskazać, które dyżury będą finansowane przez powiat.
Takiego obowiązku nie ma. Ponadto pozyskanie takich danych ma sens pod warunkiem, że dane apteki faktycznie pracowały w nocy i dni wolne od pracy. Np. w aptece, która standardowo pracuje do godz. 18, liczba sprzedanych leków będzie wynosiła „0”. Bardziej uzasadnione byłoby pytania do oddziału NFZ o liczbę recept, w tym recept refundowanych na antybiotyki w nocy oraz w dni wolne od pracy zrealizowanych w aptekach na obszarze powiatu.
Nie tyle analiza potrzeb, ile analiza zaspokojenia potrzeb mieszkańców i jej przeprowadzenie jest obligatoryjne w powiatach mających siedziby w miastach do 40 tys. mieszkańców. Natomiast zakres i poziom szczegółowości tej analizy powinien być uzależniony od konkretnej sytuacji.
Przykład: jeżeli z informacji przekazanej przez podmioty prowadzące apteki wynika, że w powiecie działa apteka każdego dnia od godz. 6 do godz. 23, apteka jest zlokalizowana w mieście powiatowym, w niedalekiej odległości od punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, a powiat nie zamierza finansować dodatkowych godzin dyżurów ze środków własnych, to nie ma potrzeby przeprowadzania głębszej analizy, np. w zakresie ruchu pacjentów w podmiotach leczniczych, ponieważ rozkład pracy tej apteki i tak gwarantuje zaspokojenie potrzeb mieszkańców w wymiarze wynikającym z Prawa farmaceutycznego.
Inaczej będzie wyglądała sytuacja w powiecie, w którym apteki wskazały, że pracuję np. do godz. 20. W takim przypadku powiat powinien przeprowadzić analizę, po pierwsze w celu określenia godzin, w których wyznaczy dyżury, po drugie w zakresie preferowanej lokalizacji apteki lub aptek do pełnienia tych dyżurów.
W rejestrze aptek https://rejestry.ezdrowie.gov.pl/ra/search/public
Co do zasady tak, natomiast jeżeli podmiot prowadzący aptekę przekazałby rozkład godzin pracy po tym terminie (np. 1-2 luty), ale przed wszczęciem postępowania to można rozważyć odstąpienie od prowadzenia takiego postępowania. Gdyby sytuacja się powtarzała w kolejnych latach, to wszczęcie takiego postępowania będzie uzasadnione. Art. 129bb Prawa farmaceutycznego nie ma charakter represyjnego. Celem wprowadzenia tego przepisu było zmotywowanie podmiotów prowadzących do przestrzegania nałożonego na nich obowiązku, tak aby powiat był w stanie sprawnie przeprowadzić kolejne etapy postępowania w sprawie ustalenia dyżurów aptek.
Więcej odpowiedzi można znaleźć na stronie Dziennika Warto Wiedzieć.
Polecamy także:
Szczepienia: jakie wymogi dla aptek chcących je przeprowadzać?
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl