Autor : Aleksandra Kurowska
2023-12-10 22:39
Czy po szczepieniu można pić alkohol? Czy powinno się być wyspanym? Na co zwrócić uwagę przed szczepieniem w czasie wypełniania formularza? Jak się przygotować do szczepienia preparatem Nuvaxovid, czyli nową szczepionką przeciwko COVID-19?
Nowa szczepionka na COVID-19 o zaktualizowanym składzie jest dostępna w Polsce od 6 grudnia tego roku. Choć określenie dostępna jest nieco na wyrost, bo w wielu miejscach jej brakuje. Wiele osób czekało właśnie na wprowadzenie szczepionki zaktualizowanej o wariant XBB.1.5 (tzw. Krakena).
Szczepionkę Nuvaxovid może przyjąć osoba, która ukończyła 12 lat i:
wcześniej nie szczepiła się przeciw COVID-19,
szczepiła się przeciw COVID-19, ale od ostatniego szczepienia upłynęło co najmniej 6 miesięcy.
Szczepionkę Nuvaxovid (firmy Novavax) można więc przyjąć w ramach podstawowego szczepienia albo jako dawkę przypominającą.
Nuvaxovid to szczepionka przeciw COVID-19 (rekombinowana, z adiuwantem). Powinna być podawana domięśniowo, najlepiej w ramię.
Szczepionka jest tylko dla osób w wieku 12 lat lub więcej. Dla młodszych dzieci są szczepionki innych producentów. Ta nie była badana na młodszej grupie i nie jest też w Polsce dla niej dostępna.
Zmianie ulega realizacja szczepień w punktach szczepień. Od 1 grudnia 2023 roku uprawnionymi podmiotami do wykonywania szczepień i ich rozliczenia są przychodnie POZ, które wystąpią do Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych o szczepionki, lub apteki ogólnodostępne, które podpiszą umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację szczepień zalecanych.
Dodatkowo od 15 grudnia 2023 roku przestaje funkcjonować infolinia do zapisów na szczepienie przeciw COVID-19, o czym nasza redakcja informowała jako pierwsza. Pacjenci mogą od tej pory zapisać się za pośrednictwem:
Internetowego Konta Pacjenta (jeśli punkt szczepień udostępni terminy w e-Rejestracji)
bezpośrednio w placówce POZ lub aptece ogólnodostępnej.
Czy przed szczepieniem lub po nim można pić alkohol? Czy może wchodzić w interakcje z lekami? Zalecenia dotyczące przygotowania do podania nowej szczepionki są te same co do poprzednich, a oto one - warto:
wyspać się – sen wpływa korzystnie na działanie układu odpornościowego (były nawet badania wskazujące na to, że przy deficycie snu szczepionki na COVID-19 krócej i słabiej działają),
ograniczyć alkohol – na kilka dni przed szczepieniem, ale też po przyjęciu powinno się zrezygnować z picia alkoholu lub choć zmniejszyć jego ilość,
utrzymać aktywność fizyczną – ćwiczenia poprawiają sprawność organizmu; Uczestnicy badania, którzy przez 90 minut wykonywali ćwiczenia o umiarkowanej intensywności – takie jak jazda na rowerze lub szybki spacer, zaraz po przyjęciu szczepionki przeciw grypie lub COVID-19 wygenerowali znacznie większą odpowiedź przeciwciał w organizmie przez kolejne cztery tygodnie (badanie przeprowadzone w 2022 r. na Uniwersytecie Stanowym Iowa i opublikowane w czasopiśmie "Brain, Behavior and Immunity")
jeść normalnie wszystkie posiłki – nie trzeba być na czczo;
wypełniając kwestionariusz napisać prawdę – przed przyjęciem szczepionki konieczne jest wypełnienie ankiety medycznej,
nie powinno się odstawiać regularnie przyjmowanych leków – taką decyzję można podjąć tylko z lekarzem.
jak się ubrać? Warto założyć wygodne ubranie - umożliwiające odsłonięcie ramienia
Po szczepieniu dla bezpieczeństwa należy odczekać w punkcie szczepień minimum 15 minut.
Dostosowanie aktywności do samopoczucia: Nuvaxovid nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Jednakże niektóre skutki związane z jej przyjęciem (np. uczucie zmęczenia) mogą tymczasowo wpłynąć na zdolność prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn.
Jak każdy lek, również nowa szczepionka przeciwko COVID może powodować działania niepożądane (zwane NOP-ami, czyli niepożądanymi odczynami poszczepiennymi), choć nie u każdego one wystąpią. Tak jak w przypadku innych szczepionek pacjent może odczuwać ból lub dyskomfort w miejscu wstrzyknięcia, lub może pojawić się zaczerwienienie i obrzęk w tym miejscu. Reakcje te zazwyczaj ustępują w ciągu kilku dni.
Skuteczność szczepionki Nuvaxovid w zapobieganiu COVID-19 od 7 dnia po podaniu drugiej dawki wyniosła 90,4 proc. (95% CI 82,9; 94,6).
W grupie 17 312 uczestników, którym podano szczepionkę w ramach badań Nuvaxovidu, nie zgłoszono przypadków COVID-19 o ciężkim przebiegu, w porównaniu z 4 przypadkami COVID-19 w grupie z placebo.
Jak i przy innych szczepionkach czy lekach, trzeba zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem jeśli ma się alergię na składniki szczepionki przeciwko COVID-19. Jakie one są? Jedna dawka (0,5 mL) zawiera 5 mikrogramów białka S (ang. spike) SARS-CoV-2 i adiuwant Matrix-M. Adiuwant Matrix-M zawierający w dawce 0,5 mL: wyciąg z Quillaja saponaria Molina, frakcja A (42,5 mikrograma) oraz frakcja C (7,5 mikrograma). wytwarzane metodą rekombinacji DNA przy użyciu systemu ekspresyjnego bakulowirusa w linii komórek owadzich Sf9 pochodzącej z komórek gatunku Spodoptera frugiperda.
Wykaz substancji pomocniczych: Disodu wodorofosforan siedmiowodny, Sodu diwodorofosforan jednowodny, Sodu chlorek, Polisorbat 80, Sodu wodorotlenek (do ustalenia pH), Kwas solny (do ustalenia pH), Woda do wstrzykiwań, Adiuwant (Matrix-M), Cholesterol Fosfatydylocholina (w tym all-rac-α-tokoferol), Potasu diwodorofosforan, Potasu chlorek, Disodu wodorofosforan dwuwodn,y Sodu chlorer.
Zgłaszano przypadki anafilaksji (wstrząsu) związane z podawaniem szczepionki Nuvaxovid. Producent zaleca uważną obserwację przez co najmniej 15 minut po podaniu szczepionki. Osobom, u których wystąpiła reakcja anafilaktyczna po wcześniejszej dawce szczepionki Nuvaxovid, nie należy podawać kolejnej dawki szczepionki.
Producent szczepionki wymienił sytuacje mogące stwarzać ryzyko. To lista na którą warto zwrócić uwagę, ale nie powinna ona automatycznie zniechęcać pacjenta.
Zapalenie mięśnia sercowego i zapalenie osierdzia
Istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia mięśnia sercowego i zapalenia osierdzia po podaniu szczepionki Nuvaxovid. Zaburzenia te mogą wystąpić w ciągu zaledwie kilku dni po podaniu szczepionki i głównie pojawiały się w ciągu 14 dni.
Dostępne dane sugerują, że przebieg zapalenia mięśnia sercowego i zapalenia osierdzia po podaniu szczepionki nie różni się od innych przypadków zapalenia mięśnia sercowego i zapalenia osierdzia.
Jakie mogą być objawy? Co może niepokoić?
W charakterystyce produktu podkreślono, że osoby zaszczepione (w tym rodziców lub opiekunów) należy poinstruować, aby natychmiast zasięgnęli porady medycznej, jeśli po szczepieniu wystąpią u nich objawy wskazujące na zapalenie mięśnia sercowego lub zapalenie osierdzia, takie jak (ostry i utrzymujący się) ból w klatce piersiowej, duszność lub kołatanie serca. Czy każdy lekarz, pielęgniarka, farmaceuta będzie mieć na to czas - nie wiadomo.
Reakcje związane z lękiem: lęk, omdlenia
W związku z podaniem szczepionki mogą wystąpić reakcje związane z lękiem, w tym reakcje wazowagalne (omdlenia), hiperwentylacja lub reakcje związane ze stresem jako odpowiedź psychogenna na wstrzyknięcie z użyciem igły.
Choroba współistniejąca - kiedy szczególnie uważać lub przełożyć szczepienie
Czy katar powinien spowodować przełożenie szczepienia? Producent stwietrdza, że podanie szczepionki należy odroczyć u osób z ciężką chorobą przebiegającą z wysoką gorączką lub ostrą infekcją. Występowanie łagodnej infekcji i (lub) gorączki o łagodnym nasileniu nie powinno prowadzić do przesunięcia szczepienia.
Małopłytkowość i zaburzenia krzepnięcia krwi
Tak jak w przypadku innych wstrzyknięć domięśniowych, szczepionkę należy podawać z zachowaniem ostrożności osobom otrzymującym leczenie przeciwzakrzepowe lub u których występuje małopłytkowość, lub inne zaburzenie krzepnięcia krwi (takie jak hemofilia), ponieważ po podaniu domięśniowym u takich osób może wystąpić krwawienie lub mogą powstać siniaki.
Osoby z obniżoną odpornością - np. pacjenci hematoonkologiczni
Skuteczność, bezpieczeństwo stosowania i immunogenność szczepionki oceniono u ograniczonej liczby osób z obniżoną odpornością. Skuteczność szczepionki Nuvaxovid może być mniejsza u osób z obniżoną odpornością.
Producent podaje, że badania na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu na ciążę, rozwój zarodka i (lub) płodu, przebieg porodu ani rozwój pourodzeniowy.
Podanie szczepionki Nuvaxovid w okresie ciąży można rozważyć tylko wtedy, gdy potencjalne korzyści przewyższają jakiekolwiek potencjalne ryzyko dla matki i płodu.
Nie wiadomo, czy szczepionka Nuvaxovid przenika do mleka ludzkiego, ale ekspozycja ogólnoustrojowa na szczepionkę Nuvaxovid u kobiet karmiących piersią jest znikoma.
Bezpieczeństwo szczepionki sprawdzano w pięciu badaniach klinicznych prowadzonych w Australii, Afryce Południowej, Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Meksyku. W czasie analizy łącznie 49 950 uczestników w wieku od 18 lat otrzymało co najmniej jedną dawkę w ramach dwudawkowego cyklu szczepienia podstawowego szczepionką Nuvaxovid (n = 30 058) lub placebo (n = 19 892). Obserwowano ich przez około dwa miesiące po podaniu drugiej dawki.
Najczęściej zgłaszanymi reakcjami niepożądanymi były:
tkliwość w miejscu wstrzyknięcia (75%),
ból w miejscu wstrzyknięcia (62%),
zmęczenie (53%), ból mięśni (51%),
ból głowy (50%),
złe samopoczucie (41%),
ból stawów (24%)
nudności lub wymioty (15%).
Reakcje niepożądane miały zazwyczaj nasilenie łagodne lub umiarkowane.
Mediana czasu ich trwania wynosiła nie więcej niż 2 dni w przypadku zdarzeń miejscowych (np; opuchlizna)
nie więcej niż 1 dzień w przypadku zdarzeń ogólnoustrojowych po szczepieniu.
Częstość występowania reakcji niepożądanych była większa w młodszych grupach wiekowych.
Czytaj również:
Nowe informacje ws. szczepionek przeciw COVID-19. Nie czekaj na SMS
Szczepienia przeciw COVID-19 - co już wiemy? Nie będzie infolinii
Szczepienia p. COVID-19: mylące informacje na rządowych stronach
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl