Autor : Halina Pilonis
2023-02-21 10:56
O konieczności wprowadzenia rozwiązań systemowych w zakresie refundacji szczepień w cyklu całego życia rozmawiano podczas Forum Organizacji Pacjentów 8 lutego br. Eksperci podkreślali, że przyniosłoby to długofalowe korzyści zarówno dla pacjentów jaki i systemu opieki zdrowotnej.
Podczas Forum Organizacji Pacjentów zorganizowanego z okazji Światowego Dnia Chorego z inicjatywy Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej, dr Jakub Gierczyński, ekspert rynku ochrony zdrowia zaprezentował raport „Choroby Zakaźne Układu Oddechowego w Polsce”.
Ekspert podkreślił, że choć nie wszystkim chorobom płuc jesteśmy w stanie zapobiegać, wiele z nich za pomocą szczepień można wyeliminować lub załagodzić ich przebieg. Dzięki szczepieniom coraz lepiej radzimy sobie z grypą, pneumokokami, krztuścem czy COVID-19.
- Na zapalenie płuc umiera w Polsce rocznie 7,5 tys. osób, a etiologia tej choroby jest najczęściej pneumokokowa. W 2018 r. zapalenie płuc było czwartą przyczyną zgonów. Na grypę co roku chorują około 3 miliony Polaków, a kilkaset umiera w wyniku powikłań – wymieniał dr Jakub Gierczyński. Dlatego - jego zdaniem - zrównoważone podejście do poprawy zasięgu szczepień ochronnych jeszcze nigdy nie było tak potrzebna i pilne, jak dziś, w dobie starzejącego się społeczeństwa, zagrożeń związanych z coraz większą migracją ludności o innych kalendarzach szczepień i wyzwaniami związanymi z długiem zdrowotnym i dostępem do świadczeń zdrowotnych.
Dr Jakub Gierczyński wskazał, że dziś większość programów szczepień koncentruje się na sztywno określonych etapach życia, takich jak dzieciństwo, podczas gdy dowody naukowe przemawiają za strategią szczepień w cyklu całego życia. Zgodnie z zaleceniami m.in. WHO, zmiana w podejściu do polityki szczepień na takie, które oparte jest na cyklu życia jako modelu świadczenia opieki zdrowotnej przyniosłaby korzyści zarówno jednostkom, jak i systemom opieki zdrowotnej.
Nasz system refundacji oferuje darmowe szczepienia przeciwko grypie tylko osobom powyżej 75. roku życia i kobietom w ciąży, a bezpłatne lub częściowo płatne szczepienia przeciwko pneumokokom dla dorosłych to jedynie inicjatywy samorządów. W województwie mazowieckim dzięki programowi urzędu marszałkowskiego z darmowych szczepień mogą korzystać osoby powyżej 50. roku życia. Jednak w całej Polsce są one płatne i kosztują około 400 zł.
Tymczasem, zdaniem specjalistów, szczepić powinny się też - bez względu na wiek - chorzy onkologicznie, osoby z zaburzeniami odporności, z przewlekłymi chorobami serca i naczyń, wątroby, płuc, z cukrzycą, a także osoby otyłe i seniorzy. W ich przypadku bowiem choroby płuc są najgroźniejsze. Mają cięższy przebieg i zaostrzają przebieg choroby podstawowej.
Dr Jakub Gierczyński zwrócił uwagę, że choroby te obciążają także systemy opieki zdrowotnej, wywierając dodatkową presję na i tak już nadwyrężone przychodnie i szpitale.
Dlatego autorzy raportu postulują, aby dla grup ryzyka i powyżej pewnego wieku, szczepienia przeciwko zakaźnym chorobom układu oddechowego były refundowane.
Darmowe szczepienia przeciwko COVID-19 pokazały, że taka dostępność zwiększa liczbę osób korzystających z tej formy profilaktyki. Nasze statystyki w przypadku tych szczepień nie odbiegały znacząco od unijnych. Ale już w przypadku grypy, gdy trzeba za szczepienia zapłacić, w Polsce szczepi się 7 proc. osób powyżej 65. roku życia, podczas gdy w Holandii 70 proc.
Dr n. med. Piotr Dąbrowiecki, przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, alergolog z Kliniki Chorób Infekcyjnych i Alergologii Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie podkreślał, że choć szczepienia ratują nam życie i zmniejszają liczbę powikłań, wciąż wiele osób nie jest do nich przekonanych. Jego zdaniem, liderzy organizacji pacjentów powinni zachęcać do szczepień.
- Mniej nas wówczas umrze w sezonie grypowym, penumokokowym czy covidowym - zaznaczył. Dodał, że szczepienia w cyklu całego życia i ochrona osób z grup podwyższonego ryzyka ciężkiego przebiegu chorób płuc wydają się być optymalną strategią.
Eksperci dodali, że w przypadku chorych o podwyższonym ryzyku zaostrzania się COVID-19 powinno być zastosowane leczenie doustne, które włączone w ciągu 5 dni od diagnozy gwarantuje, że przebieg będzie mniej ciężki lub w ogóle nie wystąpią̨ objawy choroby. Dr Piotr Dąbrowiecki ubolewał, że dostępność tych leków jest wciąż zbyt ograniczona. - Tymczasem u osób z grup ryzyka mogą one uratować życie lub pozwalają uniknąć powikłań - zapalenia mięśnia sercowego czy zapalenia płuc – wymieniał.
Dr Jakub Gierczyński przypomniał, że przedstawiciele pacjentów uzgodnili rekomendacje w zakresie profilaktyki zakaźnych chorób układu oddechowego oraz zaapelowali o wdrożenie tych zaleceń w polskim systemie ochrony zdrowia. Są one zawarte w dokumencie Deklaracja karpacka dla zdrowia, który mówi, że należy wdrożyć strategiczne podejście do szczepień w cyklu całego życia i objąć szczególną ochroną osoby z grup ryzyka.
Również zaprezentowany raport rekomenduje nadanie wysokiego priorytetu profilaktyce, która - oprócz refundowanych szczepień - obejmuje m.in. wczesne wykrywanie chorób i umożliwienie szybkiego rozpoczęcia leczenia. W tym celu należy też rozszerzyć możliwość wykonywania dla pacjentów dorosłych szczepień przeciw chorobom zakaźnym układu oddechowego, takim jak COVID-19, grypa czy pneumokoki w aptekach otwartych.
Czytaj także:
Deklaracja Karpacka przeciw chorobom zakaźnym układu oddechowego
Choroby zakaźne układu oddechowego – jak się przed nimi zabezpieczać?