Placówki zapowiadają, że nie będą świadczyć usług w domach chorych za taką stawkę, bo jest poniżej kosztów. A wtedy pacjenci wymagający wentylacji mechanicznej będą musieli dłużej pozostawiać w szpitalach, a potem wylądują w zakładach opiekuńczo-leczniczych, a tam możliwości są ograniczone.

To, co wzbudziło tak duże kontrowersje to taryfy zaproponowane przez Agencję Oceny Technologii Medycznych. Nie są to jeszcze stawki jakie faktycznie płacić będzie NFZ, bo do tego trzeba procedury zmiany zarządzenia. I nie raz już bywało, że propozycje Agencji nie były przyjmowane 1 do 1. Stąd też zapewne zmasowane starania, by tematem zainteresować opinię publiczną oraz decydentów, nim klamka zapadnie.

O jakie świadczenia dokładnie chodzi?

Świadczenia wentylacji mechanicznej w warunkach domowych od lat pomagają odciążyć przepełnione szpitale i placówki opieki długoterminowej. Pacjent w domu korzysta z urządzeń, które potrzebne są mu do oddychania. Respirator staje w domu chorego i zastępuje pracę mięśni w procesie oddychania. Świadczenie to w całości opłaca NFZ. Mogą z niego skorzystać zarówno pacjenci wymagający inwazyjnej terapii oddechowej, prowadzonej przez rurkę tracheostomijną, jak i ci, którzy potrzebują wspomagania procesu oddychania przez maski twarzowe czy nosowe. Chodzi o pacjentów np. chorujących na dystrofię mięśniową, miopatię, SMA, zaawansowane choroby układu nerwowego, płuc i oskrzeli. Część chorych korzystających z wentylacji mechanicznej to ofiary wypadków komunikacyjnych. Warunek jest taki, że muszą być w na tyle dobrym ogólnie stanie, by móc przebywać poza szpitalem.

Walka o wyższe stawki i… obniżka

Jako redakcja w ostatnim roku kilka razy dostawaliśmy informacje prasowe z apelami o to, by stawki za domową wentylację mechaniczną podwyższyć. Gdy skierowano wniosek o analizę taryf, pacjenci i firmy myśleli, że stawki wzrosną oraz więcej pacjentów otrzyma to świadczenie. Opublikowany na początku listopada przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji raport w sprawie ustalenia taryfy świadczeń gwarantowanych długoterminowej opieki domowej dla pacjentów wentylowanych mechanicznie wskazał na… potrzebę obniżek.

Firmy: widzimy błędy merytoryczne, propozycje nie do zaakceptowania

W ocenie dr med. Zbigniewa Szkulmowskiego, kierownika Ośrodka Wentylacji Domowej Medycyny Specjalistycznej w Bydgoszczy oraz przewodniczącego sekcji wentylacji domowej w Polskim Towarzystwie Anestezjologii i Intensywnej Terapii, przygotowany w AOTMiT dokument zawiera poważne błędy i niezgodności. Jego zdaniem w istotny sposób wpłynęły one na wyciągnięte przez urzędników wnioski i ostateczną wysokość nowej taryfy. W uwagach przesłanych do AOTMiT, które w rozmowie z redakcją nadal podtrzymał, Zbigniew Szkulmowski zarzucił Agencji przygotowanie raportu w oparciu o zaniżone wyceny usług medycznych - głównie lekarskich. Wskazuje też na bazowanie na cenach usług i materiałów sprzed pandemii, a także pominięcie części kosztów związanych m.in. z czynnościami diagnostyczno- monitorującymi, przeprowadzanymi w domu pacjenta. W jego ocenie w raporcie zabrakło również buforu na sfinansowanie dodatkowych wizyt czy sprzętu medycznego. Niestety naszej redakcji nie udało się ustalić, czy jego firma zdecydowała się zawiesić przyjęcia nowych pacjentów do czasu wyjaśnienia zaistniałej sytuacji.

I co dalej?

Na razie jest jedna zmiana: AOTMiT 29 listopada opublikował aneks do raportu, w którym zmienił propozycje redukcji wyceny świadczeń do odpowiednio 16, 29 i 62 proc. (wcześniejsza propozycja zakładała redukcję taryf o 20, 32 i 62 proc.) - jednak ta propozycja nie zmieniła opinii Zbigniewa Szkulmowskiego.

Podobnego zdania jest również Krzysztof Łanda, były wiceminister zdrowia i ekspert ds. zdrowia. W swojej opinii do raportu wytknął AOTMiT braki i błędy, które jego zdaniem godzą w wiarygodność i obiektywizm dokumentu. Przyznał, że dokument ten nie powinien stanowić „podstawy oceny wartościującej” Prezesa Agencji oraz Rady Taryfikacji, a tym bardziej Ministra Zdrowia.

NFZ zaoszczędzi 39 proc. wydatków

- Wprowadzenie w życie proponowanych przez AOTMiT i zaakceptowanych przez Radę Taryfikacji oraz Prezesa Agencji taryf świadczeń ma się wiązać z oszczędnościami po stronie płatnika publicznego w wysokości ponad 68 mln zł, co odpowiada 39 proc. zmniejszeniu ponoszonych kosztów w obszarze analizowanych świadczeń w stosunku do 2020 r. Tak duża obniżka wycen nie może być tłumaczona ani erozją cen sprzętu, ani obniżką płac personelu (de facto płace w ostatnich latach istotnie wzrosły), ani obniżkami żadnych innych, istotnych kosztów ocenianych w analizie metodą mikrokosztów, jakie AOTMiT przeprowadziła - ocenia Łanda. Co stanie się, gdy taryfy zostaną bez zmian przyjęte i wdrożone w życie? W jego ocenie nowe wyceny świadczeń wywołają poważne perturbacje na rynku. I odbije się to negatywnie na pacjentach.

Pacjenci boją się zmian

Zdaniem chorych korzystających z mechanicznej wentylacji domowej i ich przedstawicieli, zaproponowana przecena świadczeń stanowi realne zagrożenie dla kontynuacji świadczeń. Magdalena Osińska- Kurzywilk, prezes Koalicji Na Pomoc Niesamodzielnym, w rozmowie z redakcją przyznała, że z niepokojem obserwuje działania wokół taryf domowej wentylacji mechanicznej. Na początku grudnia Koalicja otrzymała od jednego z członków -. Stowarzyszenia Jednym Tchem skupiającego pacjentów wentylowanych mechanicznie - dramatyczne pismo z prośbą o interwencję. Dodała również, że rekomendacje Rady ds. Taryfikacji działającej przy prezesie AOTMiT stoją w sprzeczności ze strategią deinstytucjonalizacji opieki nad osobami niesamodzielnymi. - Wszystkie świadczenia zaliczane do opieki długoterminowej, a szczególnie te realizowane w warunkach domowych, wymagają wzrostu stawek. Ich brak będzie skutkował dalszym spadkiem zainteresowania udzielaniem świadczeń przez personel medyczny- wskazała ekspertka Koalicji. Jej zdaniem uruchomi to lawinę dramatycznych zdarzeń włącznie z rezygnacją świadczeniodawców z podpisywania kontraktów z Narodowym Funduszem Zdrowia i koniecznością ponownych hospitalizacji chorych wentylowanych mechanicznie.- Przyjęcie propozycji AOTMiT skutkowałoby uniemożliwieniem pokrycia kosztów faktycznie ponoszonych na realizację świadczeń. A w efekcie uzyskamy wydłużenie okresu hospitalizacji lub też konieczność powrotu pacjentów do szpitali z uwagi na braki personelu medycznego- wskazała Magdalena Osińska-Kurzywilk.

Wśród świadczeniodawców można zauważyć wyraźne zdenerwowanie zaistniałą sytuacją i niepewność jak się zachować. Już teraz w części regionów nowym pacjentom trudno jest znaleźć świadczeniodawcę - tak się dzieje np. na Podkarpaciu, gdzie w ośrodku Wenti- Med dowiedzieliśmy się o wstrzymaniu nowych przyjęć do końca tego roku.

Post scriptum: Co dalej z opieką?

W związku z sytuacją epidemiczną liczba pacjentów wymagających wentylacji mechanicznej rośnie. Teoretycznie wydatki także powinny rosnąć.

- W przypadku wprowadzenia nowych taryf, w wysokościach zaproponowanych przez agencję, pobyt pacjenta w domu może okazać się niemożliwy, a co za tym idzie - wiązać się to będzie z koniecznością dalszej, niepotrzebnej i bardzo drogiej hospitalizacji - podsumowuje prezes Koalicji Na Pomoc Niesamodzielnym.

Część ośrodków otwarcie przyznała, że do końca roku nie przyjmuje nowych pacjentów. Inne, z którymi rozmawialiśmy, sugerują, że pacjenci powinni być przekazywani przez bliskich do ośrodków opieki długoterminowej np. ZOL-i. Jaka będzie ostateczne decyzja urzędników w sprawie taryf? Ministerstwo Zdrowia zapytane czy śledzi całą sprawę i zamierza wyjaśnić wątpliwości wokół taryf, zanim nastąpi faktyczna zmiana wycen, na razie nie odpowiada na pytania i nie odnosi się do obaw związanych z przyszłością domowej wentylacji mechanicznej.

Czytaj także:

Domowa wentylacja mechaniczna pod znakiem zapytania