Autor : Aleksandra Kurowska
2022-01-27 18:04
26 stycznia obchodziliśmy Dzień Transplantologii, ustanowiony w rocznicę pierwszego w Polsce udanego przeszczepu nerki w 1966 r. Jak podkreśla dr hab. n. med. Jarosław Czerwiński z Poltransplantu wyniki polskiej transplantologii są dobre. 10 lat przeżywa 50–70 proc. biorców nerki, 60–80 proc. – wątroby, a około 50 proc. – serca.
Mimo pandemii polska transplantologia nie przeżyła zapaści, ale biorąc pod uwagę potrzeby pacjentów, nadal bardzo wiele jest do zrobienia.
O tym, że przeszczepów potrzebujemy więcej, bo chorzy, dla których to jedyna forma ratunku, nie zawsze mają operację na czas, mówi się od lat.
Zeszły rok to jednak okres walki z koronawirusem, a co za tym idzie przekształcenia szpitali, które dysponowały dużymi ośrodkami intensywnej terapii, w szpitale covidowe. To czas odwoływania części planowych zabiegów, ze względu na braki krwi, kard medycznych czy bezpieczeństwo chorych. W przypadku transplantacji bowiem obniżona odporność stanowi i bez pandemii duże ryzyko. A tym razem dochodziły jeszcze wątpliwości np. czy zmarły dawca nie miał zakażenia.
Jak wyglądał zeszły rok?
W 2021 r. wykonano więcej przeszczepów niż w 2020 r. - łącznie w zeszłym roku przeszczepiono 1338 narządów.
Jeszcze nigdy nie przeszczepiono w Polsce tak wielu serc, w 2021 roku wykonano aż 200 transplantacji tego narządu. Jednak liczba przeszczepień innych narządów zmniejszyła się o ok. 10-30 proc. Ten problem dotknął w różnym stopniu różnych ośrodków.
Lekarze przeszczepili w 2021 roku 753 nerki (suma przeszczepień od zmarłych i żywych dawców) oraz 20 jednoczasowych przeszczepień nerki z trzustką. Miały też miejsce 297 transplantacji wątroby (transplantacje od żywych dawców i zmarłych dawców). Przeprowadzono także 68 transplantacji płuc (najwięcej, 10 zabiegów, wykonano w czerwcu).
Obchody w Senacie
W ramach obchodów Ogólnopolskiego Dnia Transplantacji na wspólnym posiedzeniu w Senacie, 27 stycznia zebrały się Parlamentarny Zespół ds. Transplantacji i Parlamentarny Zespół ds. Dzieci. Inicjatorami były organizacje pacjenckie. A nasza redakcja była partnerem konferencji z tej okazji. Zobacz zapowiedź wydarzenia: Fundacja Liver Strong na konferencji w Senacie
- Pacjenci, którzy doświadczyli zdobyczy transplantologii, są najlepszymi jej ambasadorami – podkreślał marszałek Senatu prof. Tomasz Grodzki.
Obrady poprzedziło otwarcie wystawy „Bioniczna rewolucja” z materiałami na temat prac nad 3D biodrukowaną bioniczną trzustką, która ma zrewolucjonizować leczenie cukrzycy.
O tym jak wygląda wsparcie pacjentów oraz działania na rzecz dawstwa opowiadali przedstawiciele organizacji m.in.: Polskie Stowarzyszenie Sportu po Transplantacji, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Osób Dializowanych, Fundacja Transplantacja LIVERstrong, Fundacja „Serce Anielki, Stowarzyszenie „Życie po Przeszczepie”, Fundacja Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, ale także Biuro Rzecznika Praw Pacjenta.
Przedstawiciele ośrodków klinicznych opowiadali o przyszłości transplantologii, w tym wspomnianej już bionicznej trzustce czy przeszczepach transgenicznych.
Jak zwiększyć liczbę dawców? W tym tych żyjących?
W Polsce mamy zdaniem ekspertów dobre przepisy i procedury organizacyjne dotyczące medycyny transplantacyjnej, a także wystarczającą liczbę ośrodków transplantacyjnych. Do tego bardzo dobre wyniki leczenia, mierzone przeżyciem biorców i przeszczepionych narządów.
Dr hab. n. med. Jarosław Czerwiński z Poltransplantu poinformował, że w Polsce w latach 1966–2021 wykonano 37 tys. przeszczepów. W ciągu ostatnich 10 lat pobierano średniorocznie 1,5 tys. narządów. mówił też o wpływie pandemii, która spowodowała, że zmniejszyła się nie tylko liczba dawców, ale także szpitali pobierających narządy do przeszczepu.
Jak wyjaśniał Czerwiński, aż o blisko jedną trzecią zmniejszyła się liczba narządów pobranych od osób zmarłych, a o 40 proc. liczba osób kwalifikowanych do przeszczepienia.
W czasie dyskusji w Senacie, prof. dr hab. n. med. Roman Danielewicz, przewodniczący Krajowej Rady Transplantacyjnej, były prezes Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego (2019-2021) - klinicysta z Kliniki Chirurgii Ogólnej i Transplantacyjnej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego mówił o żyjących dawcach - których mamy zbyt mało. Mówił, że częściowo winne jest temu też środowisko medyczne, w którym panują mity na ten temat. Postulował edukacji pacjentów, personelu medycznego, społeczeństwa i decydentów. Od lat aktywność donacyjną wykazuje zaledwie 1/3 szpitali, w których możliwe jest identyfikowanie i zgłaszanie zmarłych dawców.
Wśród wymienianych przez ekspertów problemów są też niewystarczające wyceny procedur związanych z kwalifikacją do przeszczepienia oraz braki kadrowe, które powodują, że zbyt mało osób jest zgłaszanych na listę oczekujących na przeszczepienie.
Na zakończenie posiedzenia przewodnicząca parlamentarnych zespołów ds. transplantacji i ds. dzieci senator Alicja Chybicka poinformowała, że zespoły ponownie zwrócą się do ministra zdrowia w sprawie czwartej dawki szczepień przeciw COVID-19 dla chorych po przeszczepach.
Polecamy także:
Wiceminister S. Gadomski z końcem stycznia kończy misję w MZ
Transplantologia: 40-ty przeszczep serca we Wrocławiu
Polska transplantologia w 2021: stabilnie i bez spadków transplantacji
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl