Autor : Anna Rokicińska
2021-04-18 09:10
Dziś Europejski Dzień Praw Pacjenta oraz Dzień Pacjenta w Śpiączce. Prawa pacjenta w stanie epidemii są mocno nadwyrężane. Do czego pacjent ma prawo i czego w związku z tym może oczekiwać?
Prawa pacjenta w obecnym, ogłoszonym przez rząd stanie epidemii bywają łamane częściej, niż kiedykolwiek. Niejednokrotnie w tej sprawie interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich Adama Bodnar. Chodziło m.in. o brak miejsc w szpitalach, brak tlenu w karetkach, opóźnione interwencje pogotowia ratunkowego, brak możliwości pożegnania się z bliską osobą przed śmiercią. Przypominamy więc, do czego pacjent ma prawo.
Jakie są prawa pacjenta?
O tym, jakie są informuje na swojej stronie internetowej Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec. Pacjenci mają prawo do: świadczeń zdrowotnych, do informacji, do wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych, do tajemnicy informacji, do zgłaszania niepożądanych działań produktów leczniczych, do zgłaszania sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza, do dokumentacji medycznej, do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego, do intymności i godności, do opieki duszpasterskiej oraz do przechowywania wartościowych rzeczy w depozycie.
Prawo do świadczeń zdrowotnych
Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych zgodnych z aktualnym stanem wiedzy medycznej.
Osoby wykonujące zawód medyczny (jak lekarz, lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, fizjoterapeuta, ratownik medyczny, diagnosta laboratoryjny) mają obowiązek udzielać świadczeń zdrowotnych z należytą starannością oraz zgodnie z zasadami etyki zawodowej. Świadczenia zdrowotne powinny być udzielane w pomieszczeniach i przy użyciu urządzeń spełniających obowiązujące wymagania fachowe i sanitarne.
W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia, ma prawo do uzyskania natychmiastowej pomocy medycznej. W przypadku porodu pacjentka ma prawo do natychmiastowego uzyskania świadczeń zdrowotnych z nim związanych.
Pacjent ma prawo żądać, aby lekarz udzielający świadczeń zdrowotnych zasięgnął opinii innego lekarza lub zwołał konsylium lekarskie.
Prawo do informacji
Pacjent ma prawo do uzyskania od lekarza przystępnej informacji o swoim stanie zdrowia.
Lekarz powinien przekazać mu informacje o rozpoznaniu, proponowanych i możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych oraz dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania lub zaniechania, a także o wynikach leczenia i rokowaniu. Pacjent ma prawo wskazać osobę lub osoby, którym lekarz będzie udzielać informacji o Twoim stanie zdrowia i leczeniu. Jeżeli pacjent nie chce być poinformowany o wszystkich lub niektórych faktach dotyczących jego stanu zdrowia, ma prawo żądać, aby lekarz nie udzielał takich informacji.
Prawo do wyrażania zgody na udzielenie świadczeń zdrowotnych
Pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody – po uzyskaniu od lekarza wszystkich informacji o stanie zdrowia i proponowanym leczeniu. W przypadku zabiegu operacyjnego albo zastosowania metody leczenia lub diagnostyki stwarzających podwyższone ryzyko, zgodę wyraża się w formie pisemnej. W każdej innej sytuacji zgodę lub sprzeciw można wyrazić ustnie. Bez tej zgody może zostać przeprowadzone badanie lub udzielone inne świadczenie zdrowotne tylko wówczas, gdy pacjent znajduje się w stanie, który wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej albo gdy zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia.
Prawo do tajemnicy informacji
Osoby wykonujące zawód medyczny mają obowiązek zachować w tajemnicy wszelkie, związane z pacjentem informacje, w tym o stanie zdrowia, które uzyskały w związku z wykonywaniem zawodu. Pacjent może jednak wyrazić zgodę na ujawnienie takich informacji. Bez tej zgody lekarz lub inna osoba wykonująca zawód medyczny mogą ujawnić informacje związane z pacjentem tylko, gdy:
zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innym osobom wykonującym zawód medyczny, uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń;
zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia albo życia lub zdrowia innych osób;
tak stanowią przepisy odrębnych ustaw;
dzieje się to w ramach postępowania przed wojewódzką komisją do spraw orzekania
o zdarzeniach medycznych.
Osoby wykonujące zawód medyczny są związane tajemnicą również po śmierci pacjenta.
Prawo do zgłaszania niepożądanych działań produktów leczniczych
Każde niekorzystne i niezamierzone działanie produktu leczniczego można zgłosić:
osobie wykonującej zawód medyczny (np. lekarzowi, pielęgniarce, farmaceucie),
Prezesowi Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych
i Produktów Biobójczych,
podmiotowi odpowiedzialnemu za wprowadzenie produktu leczniczego do obrotu.
Wszelkie informacje dotyczące sposobu zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych znajdują się na stronie internetowej Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych http://www.urpl.gov.pl/pl – w zakładce Produkty lecznicze, w podzakładce Monitorowanie bezpieczeństwa leków.
Prawo do zgłaszania sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza
Niektóre opinie albo orzeczenia wydawane przez lekarza mogą mieć wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z obowiązujących przepisów. Przykładem takiej opinii/orzeczenia może być zaświadczenie o braku przeciwwskazań do korzystania z określonego rodzaju świadczeń zdrowotnych w uzdrowisku czy orzeczenie o istnieniu przeciwwskazań do wykonania obowiązkowego szczepienia ochronnego.
Jeżeli pacjent, nie zgadza się z treścią takiego orzeczenia lub opinii, a postępowanie odwoławcze w odniesieniu do opinii i orzeczeń, nie jest uregulowane w odrębnych przepisach prawa, możesz wnieść sprzeciw do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta.
Sprzeciw należy wnieść w terminie 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta.
Wszelkie praktyczne informacje, a także przykładowy katalog opinii lub orzeczeń lekarskich, od których można wnieść sprzeciw do Komisji Lekarskiej, znajdują się na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta Sprzeciw wobec opinii/orzeczenia lekarza.
Prawo do dokumentacji medycznej
Pacjent ma prawo do dostępu do swojej dokumentacji medycznej, czyli dokumentów dotyczących jego stanu zdrowia i udzielonych mu świadczeń zdrowotnych.
Dokumentacja może być udostępniona:
do wglądu, w tym także do baz danych w zakresie ochrony zdrowia, w siedzibie podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych;
poprzez sporządzenie jej wyciągów, odpisów, kopii lub wydruku;
poprzez wydanie oryginału za pokwitowaniem odbioru i z zastrzeżeniem zwrotu po wykorzystaniu (o ile zwłoka w wydaniu dokumentacji mogłaby spowodować zagrożenie życia lub zdrowia pacjenta);
za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej;
na informatycznym nośniku danych.
Sprawdź, w jaki sposób można pozyskać dokumentację medyczną
Podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych ma obowiązek udostępnienia dokumentacji medycznej również osobie przez pacjenta upoważnionej.
Więcej o prawie do dokumentacji medycznej
Pierwsza kopia dokumentacji jest wydawana nieodpłatnie.
Prawo do poszanowania intymności i godności
Świadczenia zdrowotne powinny być udzielane z poszanowaniem intymności
i godności pacjenta.
Więcej o prawie do poszanowania intymności i godnosci
Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności. Pacjent znajdujący się w stanie terminalnym ma prawo do świadczeń zdrowotnych zapewniających łagodzenie bólu i innych cierpień.
Nie musisz cierpieć z bólu madsz prawo do jego łagodzenia
Pacjent ma prawo, aby przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych towarzyszyła mu osoba bliska (członek rodziny lub inna wskazana przez Ciebie osoba).
Rodzic pacjenta ma prawo być obecny przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych jego dziecku.
Personel medyczny może odmówić obecności osoby bliskiej jedynie w przypadku prawdopodobieństwa wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjenta. Taka odmowa musi zostać odnotowana w dokumentacji medycznej.
Prawo do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego
Przebywając w szpitalu pacjent ma prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami. Prawo to przysługuje również, jeżeli pacjent przebywa w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym opiekuńczo-leczniczym lub rehabilitacji leczniczej czy hospicjum.
Pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, czyli opieki, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych – w tym także opieki sprawowanej nad pacjentką w warunkach ciąży, porodu i połogu. Prawo to daje możliwość m.in. towarzyszenia pacjentce przy porodzie czy przebywania rodziców z dzieckiem podczas jego hospitalizacji.
Jeżeli realizacja tego prawa wiąże się z kosztami, jakie musi ponieść szpital lub inny podmiot udzielający stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych, może on pobrać opłatę rekompensującą rzeczywiste koszty. Informacja o wysokości opłaty oraz sposobie jej ustalenia jest jawna i podlega udostępnieniu w miejscu udzielania świadczeń zdrowotnych.
Nie podlega natomiast opłatom pobyt wraz z pacjentem małoletnim (lub posiadającym orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności) jego przedstawiciela ustawowego (albo opiekuna faktycznego).
Prawo do opieki duszpasterskiej
Przebywając w szpitalu lub w innym podmiocie udzielającym stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych (tj. zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, opiekuńczo-leczniczym lub rehabilitacji leczniczej czy hospicjum) pacjent ma prawo do opieki duszpasterskiej. W sytuacji pogorszenia się stanu zdrowia lub zagrożenia życia wskazane podmioty lecznicze mają obowiązek umożliwić pacjentowi kontakt z duchownym wyznania pacjenta.
Prawo do przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie
Szpital oraz każdy inny podmiot udzielający stacjonarnych i całodobowych świadczeń zdrowotnych mają obowiązek zapewnić pacjentowi bezpłatne przechowywanie rzeczy wartościowych w depozycie. Dotyczy ono placówek, wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne czyli w szpitalach, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych. Koszty realizacji tego prawa ponosi ta placówka, w której pacjent przebywa.
Na czym polega przyjęcie rzeczy do depozytu:
na kartę depozytową wpisywane zostają rzeczy wartościowe, które pacjent przekazuje do depozytu.
pacjent otrzymuje oryginał karty depozytowej. W karcie poza informacjami dotyczącymi danych szpitala, danych pacjenta powinien zostać również zamieszczony spis oraz opis rzeczy wartościowych oddanych do depozytu.
karta opatrzona powinna być podpisami osoby przyjmującej depozyt.
rzeczy wartościowe do depozytu przyjmuje oraz wydaje z depozytu osoba wyznaczona przez kierownika zakładu.
Opis rzeczy wartościowych oddanych do depozytu powinien zawierać:
ich cechy indywidualne,
w szczególności nazwę, rodzaj, szacunkową wartość, barwę, markę i stan zużycia.
w przypadku braku cech indywidualnych dokonuje się odpowiedniej adnotacji w karcie depozytowej.
Rzeczy wartościowe w depozycie przechowuje się w opakowaniu trwale zamkniętym i specjalnie oznaczonym. Opakowanie, w którym jest przechowywany depozyt, po wpisaniu do księgi depozytów, przechowuje się w sejfie albo szafie pancernej.
Wyjątek?
W przypadku gdy pacjent jest nieprzytomny lub niezdolny do zrozumienia znaczenia informacji, osoba wyznaczona przez kierownika zakładu, niezwłocznie przyjmuje rzeczy wartościowe do depozytu.
W przypadku jeśli pacjent jest nieprzytomny lub niezdolny do zrozumienia zaznaczenia przekazywanych mu informacji przez okres dłuższy niż 24 godziny od czasu przyjęcia pacjenta do zakładu, kierownik zakładu albo osoba przez niego upoważniona informuje o przyjęciu rzeczy wartościowych do depozytu małżonka, wstępnych, zstępnych lub rodzeństwo pacjenta, a także inne osoby uprawnione, na podstawie odrębnych przepisów, do dysponowania ruchomościami pacjenta.
Jeśli pacjent odzyska przytomność zawiadamia się go o złożeniu rzeczy wartościowych do depozytu. W przypadku wyrażenia woli dalszego przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie, pacjent składa podpis na karcie depozytowej wraz z aktualną datą.
Więcej o prawach pacjenta na stronie RPP
Polecamy także:
Nowy, indyjski wariant koronawirusa. Co to może oznaczać?
Pierwsza, podwójna, częściowa, indywidualna endoprotetyka kolana