Autor : Aleksandra Mroczek
2020-10-20 13:26
Trudna sytuacja epidemiczna w całej Europie sprawiła, że Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób wydało zalecenia dotyczące środków zapobiegawczych w dobie pandemii COVID-19. W dokumencie zawarto zarówno generalne zalecenia dotyczące profilaktyki zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2, jak również szczegółowe dla personelu POZ.
Celem najnowszych wytycznych ECDC jest w głównej mierze profilaktyka zakażeń koronawirusem SARS-CoV-2, ale również podjęcie działań w celu przerwania łańcucha transmisji. Ważnym elementem do realizacji tej strategii jest właściwe postępowanie w placówkach medycznych.
Zapobieganie infekcji
Cały personel praktykujący w branży medycznej (w tym stomatolodzy, klinicyści oraz aptekarze) powinni być wyszkoleni w:
zasadach higieny dłoni
zasadach higieny dróg oddechowy
zasadach użycia środków ochrony osobistej
zasadach dystansowania społecznego
praktykach czyszczenia oraz dezynfekcji
objawach COVID-19 (kaszel, gorączka, ból gardła, mięśnioból, uczucie zmęczenia, trudności w oddychaniu, biegunka, nudności, wymioty, utrata węchu, utrata smaku)
ryzyku transmisji zakażenia od osób bezobjawowych oraz od osób przedobjawowych
procedurach zachowania w ośrodkach zajmujących się COVID-19, także w zasadach postępowania w przypadku podejrzenia zakażenia u członków zespołu (ścieżka potwierdzenia diagnozy/uniknięcia rozprzestrzeniania się zakażeń)
zasadach samoizolacji w przypadku zidentyfikowania objawów COVID-19
Szkolenie w tych obszarach zalecane jest nowym pracownikom oraz tym, którzy są już wdrożeni w ochronę zdrowia w celu odświeżenia wiedzy.
Prewencja i środki kontroli
W ośrodkach podstawowej opieki zdrowotnej zalecane jest spotkanie z osobą odpowiedzialną za prewencję infekcyjną i środki kontroli. Procedury, z uwzględnieniem lokalnej specyfiki powinny być opracowane i przedstawione personelowi.
Mechanizm nowelizowania procedur w zgodzie z najnowszymi zaleceniami/wynikami badań powinny być wprowadzane równolegle z procedurą do informowania personelu o zmianach
Instalacja szklanych lub plastikowych płyt przy aptecznych ladach, recepcjach lub w pokojach, w których udzielane są konsultacje, aby przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się choroby drogą kropelkową. W przypadkach, kiedy zainstalowanie płyty jest niemożliwe zalecane jest zakładanie przyłbicy, aby chronić oczy. Stosowanie zarówno płyty, jak i przyłbicy nie zwalnia z obowiązku respektowania dystansu społecznego oraz noszenia maseczek ochronnych
Dystansowanie (przynajmniej 1,5 metra, a najlepiej 2 metry) powinno być stosowane pomiędzy członkami personelu, pacjentami oraz klientami w przypadku aptek. Odpowiednie oznaczenia na podłogach może wskazywać odpowiednią odległość oraz wzmacniać poczucie szacunku dla założenia.
Maseczki ochronne powinny być założone cały czas. Szczególnie tej zasady powinni przestrzegać członkowie grup szczególnego ryzyka (np. osoby starsze lub osoby z chorobami współistniejącymi).
Ręce powinny być myte często oraz skrupulatnie. Personel, pacjenci oraz klienci powinni mieć ułatwiony dostęp do środków czyszczących, jednorazowych ręczników papierowych oraz produktów, służących dezynfekcji. Plakaty informujące o prawidłowym sposobie mycia rąk powinny być umieszczane w widocznych miejscach (np. przy wejściu, w poczekalni, w toaletach).
Higiena dróg oddechowych powinna obejmować przestrzeganie wytycznych w przypadku kaszlu lub kichania. Powinno się ono odbywać w chusteczkę lub w łokieć. Każdorazowo należy wyrzucić zużytą chusteczkę oraz umyć ręce.
Środki ochrony osobistej powinny być dostępne z odpowiedniej ilości oraz w wielu rozmiarach.
Często dotykane powierzchnie powinny być regularnie czyszczone neutralnymi detergentami.
Klimatyzacja lub częsta wymiana powietrza zmniejsza ryzyko transmisji zakażeń w zamkniętych przestrzeniach.
Organizacja pracy
Organizacja pracy POZ-tów oraz klinik na terenie Europy jest zróżnicowana - od praktyk jednoosobowych przez gabinety kilkuosobowe do ogromnych centrów opieki zdrowotnej z interdyscyplinarnym zespołem. Dodatkowo, w kilku krajach wprowadzono triaż, który przekazuje pacjentów z objawami sugerującymi COVID-19 do centralnie zarządzanych centrów opieki nad pacjentami COVIDowymi prowadzonych przez medyków - w tym także przez lekarzy POZ. Rola lekarzy rodzinnych w kontrolowaniu transmisji w społecznościach jest ważna - to oni pełnią kluczową rolę w diagnozowaniu i kontroli rozprzestrzeniania się SARS-CoV-2: mogą oni zadecydować o przeprowadzeniu testów oraz zainicjować zbieranie kontaktów zakażonego przez sanepid. Skierowanie na badanie powinni uzyskać wszyscy wykazujący objawy lub przynajmniej ich większość, także podczas zimowego okresu kiedy to wzmożone są infekcje dróg oddechowych. Dodatkowo, osoby chorujące na inne niż koronawirus choroby muszą mieć zapewnioną opiekę. Istnieje co najmniej kilka różnych raportów z Europy oraz Stanów Zjednoczonych, które wskazują, że liczba pacjentów zgłaszających zawał serca spadła o 50 proc. podczas pandemii. Z podobnymi spadkami spotykamy się również w przypadku najczęstszych typów nowotworów. Najprawdopodobniej jest tak, ponieważ pacjenci unikali lub opóźniali wkroczenie w system opieki zdrowotnej z obawy przed zakażeniem lub byli zniechęceni do szukania pomocy, gdyż mieli poczucie, że najważniejszym i najpilniejszym problemem teraz jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się koronawirusa.
Procedury przed wizytą pacjenta
Pacjenci powinni być poinformowani o symptomach COVID-19 przed wizytą oraz w modelowym podejściu skontaktować się z lekarzem telefonicznie przed przybyciem na wizytę
Z powodu kluczowej roli wczesnego wykrywania zakażeń pacjenci z łagodnymi objawami muszą być testowani przed wizytą
Pacjenci, którzy mieszkają z osobą mającą objawy koronawirusa powinny podlegać tym samym procedurom, co osoby zarażone jeśli wymagają wizyty osobistej, bez względu na to, czy same wykazują objawy, czy nie
Wizyty domowe powinny być przeznaczone dla pacjentów z grup szczególnego ryzyka
Jeśli przepisy prawne danego państwa nie wymagają testowania pacjentów z łagodnymi objawami, wizyta osobista nie jest wymagana dla tych pacjentów w sytuacji, kiedy porady dotyczą dalszego postępowania
Pacjentom z łagodnymi objawami, którzy nie zostali skierowani na test powinno zalecić się dalszą izolację domową, obserwowanie występujących objawów i powiadomienie odpowiednich organów w przypadku pogorszenia stanu zdrowia
Pacjentów z ostrymi objawami powinno poinformować się o sposobie dostania się do odpowiedniego dla pacjenta szpitala. Pacjent nie powinien udawać się do ośrodka POZ jeśli nie jest to konieczne. Kontynuację leczenia powinno stosować się za pomocą e-recept.
Procedury do zastosowania podczas wizyty pacjenta
Odseparowanie ścieżek dla pacjentów triażowych oraz nie-triażowych, jeśli pozwala na to infrastruktura obiektu.
Jeśli pacjent przychodzi do POZ jedynie w celu wykonania testu na COVID-19 należy rozważyć możliwość wykonania testu na zewnątrz, przed budynkiem.
Podczas sezonu grypowego powinno rozważyć się testowanie pacjentów z objawami zarówno na SARS-CoV-2, jak i na grypę (oraz jeśli to możliwe na inne choroby wirusowe, np. RSV).
Podczas wizyt w POZ pacjenci powinni zachować co najmniej 1,5 metra odstępuj.
Pacjenci powinni nosić maseczki ochronne (także w poczekalni)
Wszyscy pacjenci powinni być poproszeni o odkażenie lub umycie rąk. Instrukcje prawidłowej higieny powinny znajdować się w obiekcie.
Powinno się rozważyć zamknięcie obszarów poczekalni przeznaczonych dla dzieci, w których znajdują się zabawki.
Magazyny, książki i inne obiekty, które nie są niezbędne powinny zniknąć z poczekalni.
Medycy powinni nosić maseczki podczas: triażu, badania fizykalnego oraz udzielania porady osobom z podejrzeniem zakażenia oraz podczas wykonywania procedur wysokiego ryzyka (badanie fizykalne gardła, pobieranie wymazu z nosogardzideli) u pacjentów z podejrzeniem oraz u tych bez podejrzenia
Ekwipunek lekarza powinien obejmować: maseczkę ochronną, gogle lub przyłbice, dodatkowo rozważyć należy użycie rękawiczek i kostiumów z długim rękawem, zwłaszcza w sytuacji ekspozycji na płyny ustrojowe
Procedury po wizycie pacjenta
Wszystkie pomieszczenia, w których przebywała osoba z symptomami COVID-19 powinny być przewietrzone (otwieranie okien, klimatyzacja). Jeśli pomieszczenie jest klimatyzowane powietrze powinno być wymieniane 6-10 razy w ciągu godziny
Podłoga oraz powierzchnie często dotykane gabinetu powinny zostać wyczyszczone neutralnym detergentem oraz zdezynfekowane
Czyszczenie toalet, zlewów łazienkowych i sprzętów sanitarnych należy wykonać ostrożne, unikając rozbryzgiwania. Przed dezynfekcją powinno się standardowo wyczyścić powierzchnie
Rekomendowane jest użycie ręczników jednorazowych, gąbki i ściereczki należy dezynfekować przed każdym użyciem
Jeśli mamy do czynienia z brakami w sprzęcie do sprzątania powinniśmy sprzątać od obszarów najczystszych do tych najmniej czystych
Ekipa sprzątająca powinna nosić maseczki ochronne, wodoodporne kostiumy z długim rękawem, gogle lub przyłbice, rękawiczki
Mycie lub dezynfekcja rąk powinna następować każdorazowo po zdjęciu rękawiczek
Ekipa zajmująca się utylizacją śmieci także powinna nosić środki ochrony osobistej. Powinna został poinformowana i wyszkolona w zakresie prawidłowego użytkowania środków ochrony osobistej
Czytaj więcej:
Rząd zapowiada sieć szpitali tymczasowych w różnych regionach
Te leki jednak nie poprawiają przeżycia pacjentów z COVID-19 [BADANIE]
Jak wygląda diagnozowanie koronawirusa w czerwonej strefie?
B. Budka: ten rząd poniósł absolutną klęskę na polu walki z COVIDem