Autor : Agata Szczepańska
2024-02-02 13:53
Resort zdrowia uruchamia nowy pilotaż, nakierowany na walkę z otyłością u dzieci. Do programu kwalifikowani będą pacjenci w wieku do 18 lat, u których występuje wysokie ryzyko rozwoju otyłości (rozpoznanej m.in. na podstawie siatek centylowych). Eksperci przypominają, że dziecko z rozpoznaną otyłością ma ponad 70-procentowe ryzyko bycia otyłym dorosłym.
Do konsultacji skierowano projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie programu pilotażowego w zakresie kompleksowej opieki nad świadczeniobiorcami, u których stwierdzono występowanie otyłości lub wysokie ryzyko jej rozwoju KOS-BMI Dzieci. Na zgłaszanie uwag jest 21 dni.
Pilotaż ma na celu stworzenie modelowej ścieżki postępowania z chorymi na otyłość i zaoferowanie pacjentowi wielospecjalistycznego wsparcia, by uniknąć rozwoju otyłości olbrzymiej.
Przypominamy: Zdrowe jedzenie: trzeba 10 razy spróbować, żeby się przekonać (wideo)
Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, z uwagi na zdiagnozowaną przez klinicystów i innych ekspertów potrzebę zaoferowania pacjentowi z otyłością wielospecjalistycznego wsparcia, w październiku 2022 r. powołano przy Ministrze Zdrowia zespół do spraw koordynowanej opieki nad pacjentami z rozpoznaną otyłością. Związane to było z koniecznością opracowania dwóch odrębnych propozycji programów pilotażowych skierowanych do dzieci oraz osób dorosłych, mających na celu stworzenie modelowej ścieżki postępowania z chorymi na otyłość. Zespół miał wypracować rozwiązania, które będą stanowiły uzupełnienie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej oraz podstawowej opieki zdrowotnej. Projektowane rozporządzenie stanowi wykonanie jednego z zadań tego zespołu.
Podstawowym kryterium kwalifikacji do programu jest wiek i centyl BMI pacjenta. Kierowane do niego mogą być dzieci i młodzież, u których stwierdzono centyl BMI ≥ 85 centyla lub z rozpoznaniem ICD-10: E66.0 „Otyłość spowodowana nadmierną podażą energii”.
Okres realizacji programu obejmuje:
1) etap organizacji - zawarcie umów przez Narodowy Fundusz Zdrowia z ośrodkami koordynującymi, trwający 3 miesiące od dnia wejścia w życie rozporządzenia;
2) etap realizacji, podczas którego są udzielane świadczenia - w okresie 39 miesięcy od dnia podpisania umów, przy czym świadczeniobiorcy mogą zgłaszać się do udziału w programie w okresie 12 miesięcy od rozpoczęcia jego realizacji;
3) etap ewaluacji, który trwa 3 miesiące od zakończenia etapu realizacji.
Pacjenci zakwalifikowani do programu będą objęci opieką w okresie 24 miesięcy.
Pilotażem zostanie objętych maksymalnie 2 tys. osób. Liczba ta zostanie podzielona na województwa, proporcjonalnie do możliwości realizatorów programu.
Przypominamy: Nowy pilotaż leczenia osób z otyłością. Kto może być włączony?
Jak przekonują autorzy projektu, koncepcja kompleksowej diagnostyki i leczenia pacjentów z rozpoznaną otyłością opiera się na scentralizowanym, wielodyscyplinarnym leczeniu w jednym ośrodku, który zapewnia sprawną koordynację na każdym etapie leczenia, obejmuje także monitorowanie efektów leczenia oraz całego procesu terapeutycznego.
Realizacja pilotażu obejmuje cztery moduły:
1) moduł I – Diagnostyka wstępna i ustalenie indywidualnego planu opieki;
2) moduł II – Leczenie specjalistyczne i monitorowanie;
3) moduł III – Rehabilitacja lecznicza;
4) moduł IV – Przekazanie lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej informacji dotyczącej realizacji programu i zaleceń dalszego postępowania.
Moduł II, obejmujący leczenie specjalistyczne i monitorowanie oraz moduł III, obejmujący rehabilitację leczniczą, będą realizowane w tym samym okresie.
Mając na uwadze charakter programu, zakładający indywidualne podejście do pacjenta, w projekcie nie wskazano konkretnej liczby konsultacji.
Bilans opieki przeprowadzany ma być po 12 i 24 miesiącach realizacji programu.
Przypominamy: „Recepta na ruch”: jakie zmiany planuje resort w nowym pilotażu?
Rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia.
Nadwaga i otyłość to zjawiska o zasięgu globalnym. W wielu krajach otyłość przybrała rozmiary epidemii. Z krajowych badań przeprowadzonych w 2021 r. wynika, że odsetek uczniów w wieku lat 8, u których występuje nadwaga lub otyłość, wynosi 35,3 proc. (częściej u chłopców - 38,5 proc., niż dziewcząt - 32,1 proc.).
Zgodnie z wynikami opisanymi w raporcie „Zdrowie i styl życia polskich uczniów” nadmiar masy ciała dotyczy 31,8 proc. uczniów klas II i 29,0 proc. uczniów klas VII i tej kategorii wiekowej również występuje częściej u chłopców niż u dziewcząt. Wartość powyżej 90. centyla w obwodzie talii - wiązana ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób - zanotowano u 25,3 proc. uczniów klas II i 22,6 proc. uczniów klas VII. Co piąty uczeń klasy II i klasy VII ma obwód bioder powyżej wartości zwiększającej ryzyko wystąpienia zaburzeń sercowo-naczyniowych. Podwyższone ciśnienie skurczowe dotyczy 24,3 proc. uczniów klas II i 12,1 proc. uczniów klas VII, a podwyższone ciśnienie rozkurczowe 18,2 proc. drugoklasistów i 11,4 proc. siódmoklasistów.
Wyniki raportu przygotowanego przez Instytut Matki i Dziecka w 2020 r. pokazują, że nadwaga i otyłość występowała u 13,6 proc. ogółu badanych 17-latków, tu także znacząco częściej u chłopców (19,0 proc.) niż dziewcząt (8,8 proc.). Między 11 a 17 rokiem życia częstość nadwagi i otyłości u nastolatków zmniejsza się, średnio o 4,5 punktów procentowych, w większym stopniu u dziewcząt. W grupie chłopców najbardziej obciążeni nadmiarem masy ciała są 13-latkowie. Po 15 roku życia wskaźniki nadmiaru masy ciała stabilizują się u obu płci.
Przypominamy: Leki odchudzające dla nastolatków? W USA od 12. roku życia
Kiepsko jest także z aktywnością fizyczną u dzieci i młodzieży. Jak wynika z raportu Instytutu Matki i Dziecka, wśród przedszkolaków: 19,3 proc. 3-latków, 18,5 proc. 4-latków, 15,8 proc. 5-latków i 16,2 proc. 6-latków spełniło zalecenia 7 dni/ 60 min MVPA (moderate-to-vigorous physical activity - wskaźnik służący do oceny aktywności fizycznej). Wśród 15-letnich dziewcząt 10 proc. spełniło to zalecenie, podobnie w grupie 17-latków - blisko 10 proc. Na podstawie tych danych wyliczono, że zaledwie 16,8 proc. dzieci i młodzieży w Polsce jest umiarkowanie bądź intensywnie aktywna fizycznie przez przynajmniej 60 minut dziennie 7 dni w tygodniu.
Istotny z punktu widzenia organizacji systemu zdrowia oraz procesu leczenia pacjenta chorującego na otyłość jest fakt, że dziecko z rozpoznaną otyłością ma ponad 70-procentowe ryzyko bycia otyłym dorosłym. Mimo faktu, że zdecydowana większość osób chorujących na otyłość w wieku dorosłym nie chorowała w dzieciństwie, u osób, u których choroba otyłościowa rozpoczyna się wcześnie znacznie wcześniej obserwowane są też powikłania i inne konsekwencje zdrowotne tej choroby.
Polecamy także:
Porządkowanie pilotaży w zdrowiu - projekt wytycznych w konsultacjach
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl