Autor : Milena Kruszewska
2024-03-18 12:40
Ponad 1 na 3 osoby cierpi na schorzenia neurologiczne, będące główną przyczyną chorób i niepełnosprawności na całym świecie. - Ważniejsze niż kiedykolwiek jest zapewnienie lepszego zrozumienia, docenienia i ochrony zdrowia mózgu od wczesnego dzieciństwa do późniejszych lat życia - mówi dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO.
Z nowego, dużego badania opublikowanego przez The Lancet Neurology wynika, że w 2021 r. ponad 3 miliardy ludzi na całym świecie cierpiało na choroby neurologiczne. Ogólna liczba niepełnosprawności, chorób i przedwczesnych zgonów (tzw. lata życia skorygowane niepełnosprawnością, DALY) spowodowanych schorzeniami neurologicznymi wzrosła o 18 proc. od 1990 r.
Przypominamy także:
Neurologia: coraz więcej chorych, coraz większe potrzeby
Ponad 80 proc. zgonów neurologicznych i utraty zdrowia ma miejsce w krajach o niskich i średnich dochodach. Warto zwrócić uwagę, że dostęp do leczenia neurologicznego jest bardzo zróżnicowany: w krajach o wysokich dochodach zatrudnia się do 70 razy więcej specjalistów neurologów na 100 tys. mieszkańców niż w krajach o niskich i średnich dochodach.
- Schorzenia neurologiczne powodują ogromne cierpienie dotkniętych nimi osób i rodzin oraz okradają społeczności i gospodarki z kapitału ludzkiego - mówi dr Tedros Adhanom Ghebreyesus, dyrektor generalny WHO. - Najnowsze opublikowane badanie powinno stanowić pilne wezwanie do działania w celu zwiększenia ukierunkowanych interwencji, aby umożliwić rosnącej liczbie osób cierpiących na schorzenia neurologiczne dostęp do wysokiej jakości opieki, leczenia i rehabilitacji, której potrzebują. Ważniejsze niż kiedykolwiek jest zapewnienie lepszego zrozumienia, docenienia i ochrony zdrowia mózgu od wczesnego dzieciństwa do późniejszych lat życia - dodał.
Dziesięć schorzeń neurologicznych najczęściej przyczyniających się do utraty zdrowia w 2021 r. to udar, encefalopatia noworodkowa (uszkodzenie mózgu), migrena, demencja, neuropatia cukrzycowa (uszkodzenie nerwów), zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, epilepsja, powikłania neurologiczne związane z przedwczesnym porodem, zaburzenia ze spektrum autyzmu i nowotwory układu nerwowego.
Przypominamy także:
Pfizer zwerbował Lady Gagę do reklamy leku na migrenę
Ogólnie rzecz biorąc, choroby neurologiczne powodują większą niepełnosprawność i utratę zdrowia u mężczyzn w porównaniu do kobiet, ale są pewne schorzenia, takie jak migrena czy demencja, na które kobiety są narażone dużo bardziej.
Od 1990 r. wzrosła bezwzględna liczba osób cierpiących na choroby neurologiczne lub umierających z ich powodu, podczas gdy standaryzowane pod względem wieku wskaźniki DALY spadły. Oznacza to, że wzrost liczb bezwzględnych wynika głównie ze zmian demograficznych i dłuższego życia ludzi.
Neuropatia cukrzycowa jest najszybciej rozwijającą się chorobą neurologiczną. Od 1990 r. liczba osób cierpiących na neuropatię cukrzycową na całym świecie wzrosła ponad trzykrotnie, osiągając 206 milionów przypadków w 2021 r. Wzrost ten jest zgodny ze światowym wzrostem zachorowalności na cukrzycę.
Inne schorzenia, takie jak powikłania neurologiczne związane z COVID-19 (na przykład zaburzenia funkcji poznawczych i zespół Guillain-Barré), wcześniej nie występowały, a obecnie stanowią ponad 23 miliony przypadków.
Przypomonamy także:
Neurologiczne następstwa COVID-19 – co postulują lekarze?
Jednocześnie obciążenie neurologiczne i utrata zdrowia spowodowane innymi schorzeniami zmniejszyły się o 25 proc. lub więcej od 1990 r. w wyniku ulepszonej profilaktyki (w tym szczepionek), opieki i badań nad tężcem, wścieklizną, zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, wadami cewy nerwowej, udarem mózgu, neurocysticerkozą (infekcja pasożytnicza atakująca ośrodkowy układ nerwowy), zapalenie mózgu (zapalenie mózgu) i encefalopatia noworodkowa (uszkodzenie mózgu).
W badaniu zbadano także 20 modyfikowalnych czynników ryzyka chorób neurologicznych, którym można zapobiegać, takich jak udar, demencja i idiopatyczna niepełnosprawność intelektualna.
Wyeliminowanie kluczowych czynników ryzyka - co najważniejsze, wysokiego skurczowego ciśnienia krwi oraz zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniu i w gospodarstwie domowym - może zapobiec nawet 84 proc. udarów. Podobnie zapobieganie narażeniu na ołów mogłoby zmniejszyć obciążenie idiopatyczną niepełnosprawnością intelektualną o 63,1 proc., a zmniejszenie wysokiego poziomu glukozy we krwi na czczo mogłoby zmniejszyć obciążenie demencją o 14,6 proc. Palenie znacząco zwiększa ryzyko udaru mózgu, demencji i stwardnienia rozsianego.
Przypominamy także:
Lekarze z apelem o ograniczenie sprzedaży wyrobów nikotynowych
Na Światowym Zgromadzeniu Zdrowia w 2022 r. państwa członkowskie przyjęły Międzysektorowy globalny plan działania w sprawie padaczki i innych zaburzeń neurologicznych na lata 2022–2031 (IGAP) z ambitnym zakresem mającym na celu rozwiązanie problemu długotrwałego zaniedbywania zaburzeń neurologicznych.
- Międzysektorowy globalny plan działania na lata 2022-2031 określa plan działania dla krajów w zakresie poprawy profilaktyki, wczesnej identyfikacji, leczenia i rehabilitacji zaburzeń neurologicznych. Aby osiągnąć równość i dostęp do wysokiej jakości opieki, musimy także inwestować w większą liczbę badań nad zagrożeniami dla zdrowia mózgu, lepsze wsparcie dla personelu medycznego i odpowiednie usługi - mówi Dévora Kestel, dyrektor Departamentu Zdrowia Psychicznego i Używania Substancji WHO.
Polecamy także:
Nowa konsultant krajowa w dziedzinie neurologii dziecięcej
A. Leszczyńska: Pomagamy lekarzom diagnozować depresję
Źródło: WHO