Autor : Aleksandra Kurowska
2023-11-05 07:28
Do konsultacji społecznych trafił projekt rozporządzenia zawierający skalę, na podstawie której będzie przeprowadzana ocena potrzeby wsparcia osoby niepełnosprawnej. Zawiera "Test 32 czynności", który, jak twierdzą opiekunowie osób z niepełnosprawnością, zwłaszcza przy problemach intelektualnych, może dawać znacząco inne wyniki w różne dni. Jakie będą pytania?
W projekcie wymienione zostały 32 czynności związane z obszarami życia codziennego, które będą brane pod uwagę przy badaniu poziomu samodzielności danej osoby. Wśród nich są m.in. jedzenie i picie, ubieranie się, korzystanie samodzielnie z toalety, poruszanie się w znanym i nieznanym środowisku, sięganie i chwytanie przedmiotów, prowadzenie rozmowy, nawiązywanie kontaktów oraz kontrola własnych zachowań i emocji. Mają badać poziom niepełnosprawności fizycznej, sensorycznej, intelektualnej oraz psychicznej.
O świadczenie wystąpić będzie mogło, według szacunków, nawet 2,88 mln osób - tyle ma określony stopień niepełnosprawności prawomocnym orzeczeniem lub wyrokiem. Ile je dostanie, jeszcze nie wiadomo.
Nowe świadczenie będzie przysługiwać osobom, które ukończyły 18. rok życia. Trzeba będzie złożyć wniosek o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia, a następnie wniosek o wypłatę świadczenia.
Świadczenie wspierające 2024: Dla kogo, jak uzyskać, jaka kwota
W projekcie wymieniono i opisano czynności związane z obszarami codziennego funkcjonowania brane pod uwagę przy ustalaniu potrzeby wsparcia, do których zalicza się:
zmianę pozycji ciała;
poruszanie się w znanym środowisku;
poruszanie się w nieznanym środowisku;
sięganie, i chwytanie i manipulowanie przedmiotami użytkowymi; przemieszczanie się środkami transportu;
klasyfikację docierających bodźców; przekazywanie informacji innym osobom;
prowadzenie rozmowy;
opanowanie nowej umiejętności praktycznej;
koncentrowanie się na czynności;
korzystanie z urządzeń i technologii służących z korzystania z informacji i porozumiewania się;
mycie i osuszanie całego ciała;
mycie i osuszanie rąk i twarzy;
pielęgnowanie poszczególnych części ciała;
troskę o własne zdrowie;
korzystanie z toalety;
ubieranie się;
jedzenie i picie;
stosowanie zalecanych środków terapeutycznych;
realizowanie wyborów i decyzji;
pozostawanie w domu samemu;
nawiązywanie kontaktów;
kontrolowanie własnych zachowań i emocji;
utrzymywanie kontaktów z bliskimi;
tworzenie bliskich relacji z innymi osobami;
kupowanie artykułów codziennej potrzeby;
przygotowywanie posiłków;
dbanie o dom i ubrania;
dokonywanie transakcji finansowych;
rekreację i organizację czasu wolnego;
załatwianie spraw urzędowych;
realizowanie dziennego rozkładu zajęć.
Co to jest świadczenie wspierające? Od kiedy będzie obowiązywać?
Każda z tych czynności będzie oceniana pod kątem rodzaju wsparcia, jaki osoba niepełnosprawna potrzebuje. W ocenie tego wykorzystano stopniowanie: czy przy czynności niezbędny jest nadzór ze strony innej osoby (np. członka rodziny), częściowa współpraca, substytucja całkowita czy wsparcie specjalne oraz jaka jest częstotliwość wsparcia - czy jest ono potrzebne prawie nigdy, sporadycznie, dość często, przeważnie czy zawsze. Każdemu rodzajowi i częstotliwości wsparcia przyporządkowane są różne współczynniki punktowe. Liczba punktów dla danej czynności będzie mnożona przez współczynniki oraz wartość punktową wagi, które jest do niej przypisana. Ostateczny wynik będzie sumą wyników otrzymanych dla 32 czynności życia codziennego.
Uzyskana w ten sposób liczba punktów będzie decydować o tym, kto zakwalifikuje się do przyznania nowego, wchodzącego w życie od 1 stycznia 2024 r. świadczenia wspierającego.
Osoba niepełnosprawna będzie mogła otrzymać świadczenie, jeżeli przy wypełnianiu formularza otrzyma minimum 70 punktów wg skali.
Pojawiają się obawy, że dla części pacjentów kryteria mogą dać wyniki wykluczające dla osób, które wsparcia potrzebują.
- Teściowa często jest zupełnie oderwana od rzeczywistości, ma problem z orientacją od rozpoznawania miejsc po bliskich, a gdy ma prześwity, niestety coraz rzadsze, zachowuje się, jakby była całkiem zdrowa. Trudno ocenić, kiedy to się zdarzy, ale co, jeśli nie akurat w dniu wypełniania testu - to jedno z pytań zadawanych przy okazji publikacji projektu wzoru formularza. Wątpliwości jest wiele, a termin składania uwag to 14 dni liczone od ostatniego dnia października.
O problemie w rozumieniu przez pracowników MRiPS istoty niepełnosprawności rozwojowej wspominała już na stronie CowZdrowiu Maria Libura, kierownik Zakładu Dydaktyki i Symulacji Medycznej Collegium Medicum z Centrum Symulacji Medycznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. - „Zajawkowa” skala konsultowana w trakcie prac nad ustawą przez MRiPS wrzucała wszystkich do jednego worka. Podczas gdy na świecie skale oceniające funkcjonowanie, dotyczące niepełnosprawności wrodzonych, są często odrębne od pozostałych - mówiła Libura. Ekspertka przypominała, że są takie jednostki chorobowe, które wiążą się ze specyficznymi zaburzeniami poznawczymi i oznaczają ciężkie dysfunkcje społeczne. Chory nie jest w stanie funkcjonować społecznie, bo np. dokonuje samookaleczeń albo w przypadku najmniejszego stresu staje się nieprzewidywalny i agresywny.
Kwota będzie powiązana z wysokością renty socjalnej, której wysokość w roku 2023 po waloryzacji wynosi 1588,44 zł miesięcznie brutto i jest corocznie waloryzowana.
Świadczenie wspierające wyniesie od 40 proc. do 220 proc. renty socjalnej - w zależności od poziomu potrzeby wsparcia. Gdyby więc świadczenie wypłacano już w tym roku byłyby to kwoty od 635 zł zł do 3494 zł miesięcznie brutto.
Świadczenie w wysokości:
220 proc. renty socjalnej jeżeli potrzebę wsparcia określono na poziomie od 95 do 100 punktów;
180 proc. renty socjalnej, gdy potrzebę wsparcia określono na poziomie od 90 do 94 punktów;
120 proc. renty socjalnej, gdy potrzebę wsparcia określono na poziomie od 85 do 89 punktów;
80 proc. renty socjalnej, gdy potrzebę wsparcia określono na poziomie od 80 do 84 punktów;
60 proc. renty socjalnej, gdy potrzebę wsparcia określono na poziomie od 75 do 79 punktów;
40 proc. renty socjalnej, gdy potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 74 punktów.
Projekt rozporządzenia określa też zasady i tryb powoływania członów wojewódzkiego zespołu do spraw ustalania poziomu potrzeby wsparcia. Przyjęta została zasada, że członków wojewódzkiego zespołu powołuje i odwołuje wojewoda na wniosek przewodniczącego wojewódzkiego zespołu orzekającego spośród osób będących: fizjoterapeutą, psychologiem, pedagogiem, pedagogiem specjalnym, pracownikiem socjalnym, doradcą zawodowym, pielęgniarką lub pielęgniarzem. Określone zostały wymogi kwalifikacyjne dla poszczególnych grup zawodowych specjalistów oraz wymóg legitymowania się co najmniej 2-letnim doświadczeniem w wykonywaniu pracy w jednym z wymienionych zawodów w okresie 5 lat bezpośrednio poprzedzających powołanie na specjalistę do spraw ustalania poziomu potrzeby wsparcia.
Polecamy także: Projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie ustalania poziomu potrzeby wsparcia
Sam formularz dostępny jest tutaj.
Polecamy także:
Nowa lista darmowych leków dla dzieci i młodzieży (do 18 roku życia)
Redaktor naczelna, od ponad 20 lat pracuje w mediach. Była redaktor naczelna Polityki Zdrowotnej, redaktor m.in. w Rzeczpospolitej, Dzienniku Gazecie Prawnej. Laureatka branżowych nagród dla dziennikarzy i mediów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń. Kontakt: aleksandra.kurowska@cowzdrowiu.pl