Autor : Marta Markiewicz
2023-05-09 09:43
Program Szczepień Ochronnych musi być publikowany w formie rozporządzenia, a nie komunikatu Głównego Inspektora Sanitarnego - to najważniejsze wnioski z ogłoszonego dziś orzeczenia w sprawie skargi konstytucyjnej związanej z obowiązkiem przeprowadzania szczepień ochronnych.
- Trybunał Konstytucyjny zdecydował, że art. 17 ust. 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w związku z par. 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych - w zakresie takim jak - termin wymagalność obowiązkowych szczepień ochronnych, jak i liczba dawek poszczególnych szczepień ochronnych określana w Programie Szczepień Ochronnych na dany rok w formie komunikatu Głównego Inspektora Farmaceutycznego, a nie przez ministra zdrowia w drodze rozporządzenia, jest niezgodny z zapisami Konstytucji RP (art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 w związku z art. 87 Konstytucji RP) - ogłosiła Julia Przyłębska. Na zmianę przepisów resort zdrowia i sanepid otrzymały sześć miesięcy (od momentu ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw RP) - tak by móc dostosować regulacje prawne do zapisów Konstytucji.
W ustnym uzasadnieniu Justyn Piskorski, sędzia sprawozdawca wskazał, że sprecyzowanie zakresu obowiązku jednostki w drodze rozporządzenia jest dopuszczalne, o ile istnieje stosowna delegacja ustawowa, tj. spełnione są przesłanki określone w art. 92 Konstytucji. - W realiach niniejszej sprawy doszło jednak do pewnego paradoksu: w sposób niezamierzony nastąpiła subdelegacja kompetencji – termin wymagalności obowiązkowych szczepień ochronnych, jak i liczbę dawek poszczególnych szczepionek wskazuje GIS w PSO na dany rok, a minister właściwy do spraw zdrowia nakazuje przeprowadzać obowiązkowe szczepienia ochronne zgodnie z PSO. Z kolei art. 17 ust. 11 ustawy o zwalczaniu chorób zakaźnych wskazuje, że komunikat GIS ma uwzględniać przepisy rozporządzenia. Komunikat GIS ma mieć jedynie charakter techniczny i zawierać reguły instrumentalne kierowane do podmiotów organizacyjnie podległych GIS, jak i personelu medycznego. Uszczegółowienie obowiązku szczepień ochronnych adresowanego do jednostki ma być unormowane wyłącznie rozporządzeniem. W rzeczywistości jednak komunikat GIS wywiera skutek w sferze kształtowania praw jednostki. Taka dwutorowość nie jest dopuszczalna na poziomie komunikatu. Mogłaby co najwyżej wystąpić na poziomie rozporządzenia, będącego podstawą dla GIS do sformułowania reguł instrumentalnych, jak i doprecyzowania obowiązku ciążącego na jednostce- czytamy w uzasadnieniu.
Jednocześnie sędziowie trybunału nie podzielili argumentacji wskazującej, że treść komunikatu skierowana jest wyłącznie do personelu medycznego. Ich zdaniem z uwagi na istnienie ustawowego obowiązku realizacji szczepień ochronnych zasady, które kierowane są personelu muszą być interpretowane również z innych źródeł. - Poddanie jednostki obowiązkowi szczepień ochronnych, czy też – w realiach niniejszej sprawy – ponoszenie odpowiedzialności za jego niezrealizowanie przez osobę, która sprawuje prawną pieczę nad osobą małoletnią, stanowi istotną ingerencję w prawa podmiotowe (art. 47 Konstytucji). Ponieważ niezrealizowanie obowiązku zostało powiązane z poważnymi konsekwencjami dla jednostki, musi ona być w stanie precyzyjnie ustalić treść tego obowiązku. Z tego punktu widzenia sytuacja, w której jego treść jest współkształtowana komunikatem GIS, niebędącym aktem prawa powszechnie obowiązującego (a contrario art. 87 Konstytucji), jest niedopuszczalna- ocenili sędziowie TK.
Obowiązek szczepień ochronnych: 9 maja TK ogłosi wyrok
W pozostałym zakresie, tj. zgodności z zapisami Konstytucji przepisów wprowadzających obowiązek szczepień oraz przepisów dotyczących ogłaszania w formie rozporządzenia katalogu szczepień ochronnych, Trybunał Konstytucyjny zdecydował o umorzeniu postępowania. Oznacza to, że sędziowie nie rozpatrywali zgodności z zapisami Konstytucji RP samego obowiązku przeprowadzania szczepień ochronnych.
- Trybunał Konstytucyjny nie oceniał zgodności z Konstytucją istnienia obowiązku poddania się szczepieniom ochronnym, jako takiego - przyznał, uzasadniając orzeczenie, sędzia Justyn Piskorski.
W składzie orzekającym nie było jednomyślności. Julia Przyłębska wskazała, że orzeczenie zapadło większością głosów.
Polecamy także:
Polacy szczepią się rzadziej niż inni Europejczycy
Szczepienia w aptekach - MZ porządkuje regulacje
Szuster-Ciesielska: Liczba uchylających się od szczepień dramatyczna