Pionierzy polskiej ransplantacji

26 stycznia 1966 r. (Ogólnopolski Dzień Transplantacji) zespoły klinik Akademii Medycznej w Warszawie, pod kierownictwem prof. Jana Nielubowicza i prof. Tadeusza Orłowskiego, wykonały po raz pierwszy w Polsce przeszczep nerki pobranej od osoby zmarłej. Biorcą narządu była 18-letnia uczennica szkoły pielęgniarskiej Danuta Milewska. W 1968 roku prof. Wiktor Bros dokonał przeszczepienia nerki od żywego dawcy.

5 listopada 1985 r. zespół kliniki Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii (przekształconym później w Śląskie Centrum Chorób Serca) w Zabrzu pod kierownictwem prof. Zbigniewa Religi  przeprowadził pierwszy udany zabieg przeszczepienia serca w Polsce.

Pierwsze udane przeszczepienie wątroby u dziecka miało miejsce w roku 1990, natomiast u dorosłego w roku 1994.

Rodzaje przeszczepów ze względu na pochodzenie organu

• od żyjącego dawcy - fragment organu (wątroba) lub organ parzysty (nerka), po donacji dawca organu dalej może normalnie funkcjonować. W Polsce są to w większości przeszczepy rodzinne.

• od dawcy zmarłego, u którego nastąpiła śmierć mózgu.

Zasada zgody domniemanej (i zasada zarejestrowanego sprzeciwu)

Każdy, kto nie wyraził sprzeciwu zgadza się na pobranie jego narządów. Brak zgody na pobranie narządów do przeszczepienia można odnotować w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, prowadzonym przez Poltransplant. Taki sprzeciw pacjenta jest bezwzględnie honorowany.

Śmierć pnia mózgu

Obumieranie mózgu odnosi się do jego pnia, który jest odpowiedzialny za takie procesy jak: oddychanie, praca serca, czy krążenie. By oficjalnie stwierdzić śmierć mózgu, niezbędna jest opinia dwóch lekarzy: specjalisty w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii lub neonatologii oraz neurologa, neurologa dziecięcego lub neurochirurga. Rozpoznanie śmierci mózgu opiera się na stwierdzeniu nieodwracalnej utraty jego funkcji.

Śmierć mózgu w świetle prawa

W Polsce moment śmierci człowieka jest ustalany, zgodnie z art. 9 ustawy z 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z 2005 r., Nr 169, poz. 1411), na podstawie kryterium trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu. Natomiast dla celów transplantacyjnych, na mocy art. 9a w/w ustawy, szczegółowo określono także kryterium stwierdzenia śmierci w przypadku nieodwracalnego zatrzymania krążenia.

Materiał powstał w ramach redakcyjnego Tygodnia z transplantologią.

Czytaj także:

Polska transplantologia 2021: gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy?

Tydzień z transplantologią: ile osób oczekuje na przeszczep narządu?