Autor : Maja Marklowska-Tomar
2020-03-23 06:46
Radioterapia jest leczeniem ratującym życie chorych na nowotwory złośliwe, dlatego w okresie epidemii COVID-19 nie można od niej odstąpić lub odroczyć jej rozpoczęcia.
Prof. Krzysztof Składowski, konsultant krajowy w dziedzinie radioterapii onkologicznej, we współpracy z zarządem Polskiego Towarzystwa Radioterapii Onkologicznej oraz w oparciu o najnowsze doniesienia naukowe, przygotował zalecenia i rekomendacje dla wszystkich zakładów i pracowni radioterapii i brachyterapii w Polsce. Poniżej publikujemy je w całości.
Zalecenie nr 1 - ogólne.
Radioterapia jest leczeniem ratującym życie chorych na nowotwory złośliwe, dlatego w okresie epidemii COVID-19 nie można od niej odstąpić lub odroczyć jej rozpoczęcia, jeśli jednostka lecznicza realizująca to leczenie nie ma ograniczeń epidemicznych.
Zalecenia nr 1 nie stosuje się w następujących sytuacjach: a/ leczenie chorób nienowotworowych, b/ leczenie nowotworów niezłośliwych (np. oponiaki, gruczolaki przysadki itp.).
Rekomendacje:
Rekomenduje się indywidualne rozważenie możliwości innego leczenia paliatywnego niż radioterapia.
Rekomenduje się rozważenie odroczenia radioterapii pacjentów z niskim ryzykiem nawrotu raka (np. pooperacyjnej radioterapii chorych na raka piersi) lub progresji raka (np. chorzy na raka stercza z niskim i pośrednim ryzykiem).
Zalecenie nr 2 - dotyczy dostępu do pomieszczeń radioterapii.
Należy utworzyć posterunek (triage point) przy każdym z dostępnych wejść do zakładu radioterapii/brachyterapii (ZRT/BT) w celu weryfikacji u pacjentów i ich niezbędnych opiekunów oraz wszystkich pracowników obecności objawów infekcji COVID-19 (gorączka, kaszel, duszność), narażenia na kontakt z zakażeniem COVID-19, konieczności aktualnej kwarantanny. Posterunek obsługują pracownicy jednostki/szpitala w zabezpieczeniu indywidualnym (maseczki, rękawiczki, czepki, fartuchy), zadając stosowne pytania oraz dokonując kilkakrotnych pomiarów temperatury na powierzchni skóry. W przypadku podejrzenia zakażenia lub kontaktu z osobą zakażoną, personel posterunku kieruje osobę/osoby do wyznaczonego miejsca selekcji, gdzie następuje weryfikacja lekarska i ewentualne wdrożenie procedury epidemicznej COVID-19 u osób podejrzanych o tą infekcję. Zaleca się, aby pacjenci z infekcją inną niż COVID-19, dopuszczeni przez lekarza do procedur radioterapii, obowiązkowo przebywali w maseczce ochronnej na terenie ZRT/BT. Zaleca się umieszczenie pojemników z płynem dezynfekującym dłonie przed wejściami do pomieszczeń z aparatami oraz na posterunku wejściowym.
Zalecenie nr 2 nie ma zastosowania w przypadku funkcjonowania takiego posterunku przy wejściu do kompleksu szpitalnego połączonego z ZRT/BT.
Rekomendacje:
Rekomenduje się jednocześnie maksymalne ograniczenie liczby wejść do ZRT/BT, odseparowanie pracowników od pozostałych osób (pacjentów), rozpraszanie grup oczekujących na wejście do ZRT/BT, równomierną dystrybucję pacjentów w czasie godzin pracy zakładu.
Rekomenduje się niewpuszczanie do ZRT/BT osób/pacjentów nie związanych z planowaną lub realizowaną radioterapią.
Rekomenduje się kilkakrotny pomiar temperatury w różnych obszarach skóry pacjenta.
U pacjentów onkologicznych wykazujących objawy innej infekcji rekomenduje się przerwę w zabiegach radioterapii lub odroczenie rozpoczęcia/planowania radioterapii.
UWAGA:
Ponieważ pierwszy pobyt pacjenta w ZRT/BT jest możliwy z kilku przyczyn, to na tym etapie zastosowanie mają zalecenia nr 3 i 4.
Zalecenie nr 3 - pobyt pierwszorazowy w ZRT/BT (dotyczy porady lekarskiej/konsylium).
Kwalifikacja chorych do radioterapii następuje w warunkach zapewniających minimum uczestników i maksimum izolacji przestrzennej, ale zgodnie z obowiązującymi w ZRT/BT zasadami.
Rekomendacja:
Dopuszczalne są konsylia w formie telekonferencji. Na etapie decydowania o parametrach frakcjonowania radioterapii (dawka, liczba frakcji, czas leczenia), w celu maksymalnego skrócenia czasu przebywania pacjenta w ZRT/BT, należy brać pod uwagę biologicznie równoważne frakcjonowania, np. przyspieszone lub hipofrakcjonowane, w tym również jednorazowe napromienianie paliatywne.
Zalecenie nr 4 - pobyt pierwszorazowy i kolejny w ZRT/BT (dotyczy planowania i realizacji RT).
Pacjent z infekcją górnych dróg oddechowych innych niż COVID-19, dopuszczony przez lekarza ZRT/BT do realizacji procedur radioterapii, przebywa w maseczce ochronnej przez cały czas pobytu w ZRT/BT. Personel wykonujący indywidualne systemy unieruchomienia i/lub pozycjonowania pacjenta, obsługujący systemy symulacji (TK/MR/PET, symulatory rentgenowskie) oraz obsługujący aparaturę leczniczą (akceleratory, hipertermia, BT) pracuje z tym pacjentem w zabezpieczeniu indywidualnym (patrz wyżej).
Rekomenduje się, aby personel obsługujący modelarnię, systemy symulacji oraz aparaty terapeutyczne przeprowdzał każdorazowo ankietę narażenia na infekcję COVID-19 i pomiar temperatury skóry pacjenta przed wykonaniem procedury radioterapii. Nie rekomenduje się zabezpieczenia indywidualnego pracowników ZRT/BT podczas całego dnia pracy.
Zalecenie nr 5 - dotyczy pacjentów hospitalizowanych w szpitalu stanowiącym kompleks z ZRT/BT.
Hospitalizacja do RT/BT dotyczy z reguły pacjentów o podwyższonym ryzyku powikłań lub wymagających ciągłego nadzoru pielęgniarskiego i lekarskiego. Zatem to ten personel weryfikuje narażenie i obecność infekcji COVID-19 u swoich pacjentów, wdrażając procedury epidemiczne.
Rekomenduje się izolację pacjentów hospitalizowanych do RT/BT w obrębie oddziałów szpitalnych.
UWAGA!
Jeżeli na jakimkolwiek etapie planowania czy leczenia promieniami personel ZRT/BT lub oddziałów szpitalnych hospitalizujących pacjentów do RT/BT poweźmie podejrzenie lub nabędzie wiedzę o infekcji COVID-19, procedury te należy przerwać, pacjenta izolować i zgodnie z zasadami epidemicznymi wdrożyć postępowanie wobec narażonego personelu (należy przypuszczać, że MZ wytypuje w razie potrzeby ośrodek RT/BT do radioterapii pacjentów COVID-19 pozytywnych).
Zalecenia dodatkowe:
Monitorowanie absencji w pracy personelu ZRT/BT.
Przyjmowanie rozwiązań mających na celu zastąpienie nieobecnych pracowników.
Utrzymywanie łączności z najbliższymi ZRT/BT w celu zapewnienia przez nie przejęcia leczenia na wypadek kwarantanny personelu.
Rozdzielenie czasu zabiegów RT/BT dla pacjentów ambulatoryjnych i pacjentów szpitalnych.
Rozdzielenie zespołu ZRT/BT w celu zapewnienia ciągłości pracy na wypadek kwarantanny.
Równomierne obłożenie aparatów terapeutycznych napromienianymi pacjentami.
Jeśli w ośrodku ZRT/BT istnieje możliwość hospitalizacji pacjenta, należy preferować tę formę dostępu pacjenta do radioterapii, a nie pobyt w hostelu lub dojazd z domu.
Odraczanie wizyt kontrolnych pacjentów po zakończonym leczeniu (zwłaszcza po upływie 2 lat follow-up) lub wykorzystanie do tego celu celu teleporady.
-Realizacja tych zaleceń i rekomendacji ma na celu zapewnienie pacjentom onkologicznym dostępu do radioterapii bez istotnych ograniczeń. A to oznacza, że personel realizujący leczenie promieniami ma pracować w sposób rutynowy, normalny, jak przed epidemią. Natomiast szefowie zakładów radioterapii i brachyterapii powinni podjać wszelkie działania, zmierzające do zapewnienia personelowi szybkiego dostępu do testów na obecność infekcji COVID-19 - podsumowuje prof. Krzysztof Składowski.
Polecamy także:
36 nowych przypadków i jeden śmiertelny podaje MZ
Szumowski: pod koniec tygodnia nawet kilka tysięcy zakażonych