Autor : Anna Jackowska
2023-07-22 13:13
Komisja ds. parazytologii medycznej oraz Zespół ds. mikrobiologii medycznej Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych przedstawiły wspólną negatywną opinię na temat wykonywania badań kleszczy na obecność patogenów chorób transmisyjnych (wirusów, bakterii, pasożytów) w medycznych laboratoriach diagnostycznych. Eksperci przyjęli stanowisko z zadowoleniem.
Badanie materiału zwierzęcego w laboratoriach badających materiał kliniczny pobrany od pacjentów jest niezgodne z Art. 2 pkt 3 Ustawy z dnia 15 września 2022 r. o medycynie laboratoryjnej Dz.U.2022 poz. 2280, który określa, że materiałem biologicznym są „komórki, tkanki, narządy lub ich części, wydzieliny, wydaliny, płyny ustrojowe pochodzące od człowieka pobrane dla celów profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczych, sanitarno-epidemiologicznych i oceny zgodności tkankowej „in vitro” - podkreślają eksperci KIDL.
Przypominamy: Ukąszenie kleszcza. Kiedy trzeba się zgłosić do lekarza?
Stanowisko zostało przyjęte z zadowoleniem, podziękowania odbierała Monika Pintal-Ślimak, prezes Krajowej Rady Diagnostów Laboratoryjnych, zapowiadając, że to nie koniec działań na rzecz pacjentów.
Jeszcze raz serdecznie dziękuję za działanie i tę deklarację! Wyeliminowanie innych badań niezgodnych z EBM w diagnostyce boreliozy jak LTT, KKI czy Elispot jest naprawdę niezmiernie istotne, bo wspiera patologię #ILADS związaną z nieuzasadnioną, przewlekłą antybiotykoterapią. https://t.co/Oe4PDOsqjh
— medexit (@medexit) July 22, 2023
Eksperci wyjaśniają, że próbki kliniczne przeznaczone do badań w medycznych laboratoriach diagnostycznych muszą być pobierane zgodnie z określonymi standardami w ściśle określonych warunkach oraz odpowiednio zabezpieczone, gdyż właściwe pobranie i zabezpieczenie materiału przeznaczonego do badania diagnostycznego jest niezbędnym warunkiem uzyskanie wiarygodnego wyniku.
Badanie kleszczy na obecność patogenów wywołujących choroby transmisyjne nie może być uznane za badanie diagnostyczne i nie jest rekomendowane przez gremia naukowców i specjalistów w dziedzinie chorób zakaźnych (np. Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, Infectious Diseases Society of America) a także instytucje oficjalne, w tym Centers of Disease Control and Prevention (CDC) i European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC).
Jak czytamy w stanowisku, stawonogi, w tym kleszcze, zgodnie z wyżej wymienioną ustawą nie są materiałem do badań w medycznym laboratorium diagnostycznym, a uzyskane w toku badania wyniki, w tym identyfikacja patogenów chorób odkleszczowych, nie mogą być podstawą do wprowadzenia jakiejkolwiek terapii przeciwdrobnoustrojowej u pacjenta. Zgodnie z dobrą praktyką kliniczną pacjenta leczy się po uzyskaniu wiarygodnych przesłanek, takich jak ocena kliniczna lub/i wyniki badań medycyny laboratoryjnej z materiału pobranego od pacjenta z wykorzystaniem zwalidowanej metody diagnostycznej, po rozpoznaniu choroby przez lekarza, zgodnie z Art. 4. Ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty Dz.U. 1997 nr 28 poz. 152 z późn. zm.
W związku z powyższym, badania dotyczące wykrywania patogenów chorób transmisyjnych w kleszczach nie mogą być prowadzone w medycznych laboratoriach diagnostycznych, w których wykonywane są czynności z zakresu medycyny laboratoryjnej (Art. 1, pkt. 1 Ustawy o medycynie laboratoryjnej Dz.U. 2022 poz. 2280), wpisujące się w wykonywanie działalności leczniczej (Art. 8 Ustawy o medycynie laboratoryjnej Dz.U. 2022 poz. 2280).
Badania stawonogów, w tym kleszczy, na obecność patogenów człowieka są wykonywane w ramach prac naukowych epidemiologicznych i są prowadzone w laboratoriach uznanych ośrodków naukowych. Jednak wyniki tych badań nie mogą być opatrzone podpisem diagnosty laboratoryjnego z numerem Prawa Wykonywania Zawodu Diagnosty Laboratoryjnego (PWZDL) oraz nie mogą być rejestrowane w ewidencji wyników badań medycznych.Pacjent zgłaszający chęć badania kleszcza powinien zostać poinformowany o niniejszym wspólnym stanowisku Komisji ds. parazytologii medycznej oraz Zespołu ds. mikrobiologii medycznej i o tym, że Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych (PTEiLChZ) zaleca rozpoznawanie boreliozy i innych chorób odkleszczowych na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych, potwierdzonych odpowiednimi badaniami laboratoryjnymi.
Pod stanowiskiem podpisały się prof. dr hab. n. farm. Anna Malm, specjalista mikrobiologii medycznej i p.o. przewodniczącej Zespołu ds. mikrobiologii medycznej oraz dr hab. n. med. Beata Szostakowska, specjalista laboratoryjnej parazytologii medycznej, przewodnicząca Komisji ds. parazytologii medycznej.
- Badanie kleszcza na obecność krętków Borrelii, a następnie na tej podstawie aplikowanie antybiotyku jest częstą praktyką w "podziemiu boreliozowym". Nie ma to żadnego uzasadnienia medycznego i jak się okazuje także uzasadnienia formalnego - komentuje prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska. - Badanie kleszcza może co najwyżej wykryć materiał genetyczny patogenów zakażających kleszcza. Zakażenie kleszcza nie jest równoznaczne z zakażeniem człowieka. Natomiast badania takie mają istotny wymiar naukowy, gdyż pozwalają poznać jaki odsetek kleszczy na danym terenie jest zakażonych i jakimi patogenami. Nie ma to jednak nic wspólnego z diagnostyką zakażeń człowieka - dodaje Tomasz Dzieciątkowski.
Polecamy także:
Koniec z sezonem na kleszcze, są groźne są przez cały rok
Specjalizacje diagnostów: co z dziedzinami, które miały wypaść?