Autor : Anna Jackowska
2023-02-22 15:42
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest czwartą najpoważniejszą chorobą na świecie i jedną z głównych przyczyn samobójstw. Eksperci przewidują, że do 2030 roku stanie się także pierwszą najczęściej diagnozowaną jednostką chorobową na świecie. Dane raportu „NFZ o zdrowiu. Depresja” wskazują, że refundowane leki przeciwdepresyjne w 2021 r. wykupiło 1,5 mln osób i było to o 59 proc. więcej niż w 2013 r. W tym samym roku udzielono świadczenia 682 tys. pacjentom z rozpoznaniem depresji jako głównym lub współistniejącym.
Depresja stanowi coraz większy problem zdrowotny i społeczny. Szacuje się, że w Polsce na depresję choruje ok. 1,2 mln osób.
Dane NFZ wskazują, że świadczenia z rozpoznaniem głównym lub współistniejącym depresji miało udzielone w 2021 r. 682 tys. pacjentów a najczęściej udzielano je osobom w wieku 55-64 lata. Świadczenia z rozpoznaniem głównym depresji najczęściej były udzielane w podstawowej opiece zdrowotnej oraz w poradniach psychiatrycznych.
Refundowane leki przeciwdepresyjne (stosowane w depresji, ale również innych zaburzeniach psychicznych) wykupiło w 2021 r. 1,5 mln osób i było to o 59 proc. więcej niż w 2013 r. Zwraca uwagę rosnąca liczba osób poniżej 18. r.ż., które zrealizowały receptę na refundowane leki przeciwdepresyjne. Wartość refundacji tych leków wyniosła w 2021 r. 191 mln zł.
Wśród osób, które zrealizowały receptę na refundowane leki z substancją sertralinum, 44 proc. pacjentów kontynuowało leczenie przez rekomendowany okres 180 dni. W przypadku 79 proc. pacjentów, którzy spełnili warunek rekomendowanej długości leczenia, obserwowano pokrycie co najmniej 80 proc. teoretycznego zapotrzebowania na leki z sertralinum.
Wyższe odsetki chorych na depresję odnotowuje się w przypadku kobiet; w 2017 r. w Unii Europejskiej na depresję chorowało 3,1 proc. mężczyzn i 5,3 proc. kobiet. Najwyższe odsetki chorych na depresję kobiet występowały w Portugalii i Finlandii (ponad 6,5 proc.), a w przypadku mężczyzn na Litwie i w Finlandii (ok. 4 proc.). W Polsce w 2017 r. na depresję chorowało 3,2 proc. kobiet i 2,4 proc. mężczyzn.
Zgodnie z raportem NFZ, struktura wieku i płci pacjentów, którym udzielono świadczenia z rozpoznaniem głównym lub współistniejącym depresji (F31.3-F31.6, F32, F33, F34.1, F34.8, F34.9, F38, F39 wg ICD-10) (2013–2018) prezentuje się następująco:
Poniżej znajduje się tabela z pokazująca odsetek pacjentów korzystających z powodu depresji (F31.3-F31.6, F32, F33, F34.1, F34.8, F34.9, F38, F39 wg ICD-10) z poszczególnych form leczenia (2013–2018):
W określaniu sytuacji zdrowotnej ludności wykorzystuje się również wskaźnik utraconej długości życia korygowanej niepełnosprawnością (ang. disability adjusted life years) - DALY, który uwzględnia wpływ choroby na długość życia oraz obniżenie jakości życia związanej z niepełnosprawnością i inwalidztwem. Jedna jednostka DALY oznacza utratę jednego roku życia w zdrowiu w wyniku przedwczesnego zgonu (spowodowanego chorobą) lub inwalidztwa.
Dane dotyczące DALY w krajach w podziale na jednostki chorobowe publikuje Institute for Health Metrics and Evaluation. W 2017 r. DALY dla depresji (F32, F33, F34.1 wg ICD-10) wyniosło w Unii Europejskiej 3,4 mln, a dla Polski 160,3 tys. W przypadku Unii Europejskiej odpowiadało to 2,23 proc. łącznej liczby DALY, a Polski 1,27 proc. DALY. Odsetek DALY z powodu depresji był w Polsce jednym z niższych w Unii Europejskiej [pytanie, czy nie wynika to ze słabej jakości raportowania oraz ograniczonego dostępu do świadczeń - przyp. red.]. Niższe wartości występowały jedynie w przypadku Rumunii i Bułgarii. Udział DALY spowodowanych depresją wśród DALY z powodu wszystkich chorób był najwyższy w Szwecji, Irlandii i Francji.
Dane ZUS o absencji chorobowej i orzeczeniach lekarskich dla celów rentowych z powodu dużej depresji wskazują, że liczba zwolnień z tego powodu wyniosła 363 tys. w 2021 r. a liczba orzeczeń 3,3 tys.
116 123 - bezpłatny kryzysowy telefon zaufania dla dorosłych w kryzysie emocjonalnym, czynny 7 dni w tygodniu w godz. 14.00-22.00
116 111 - bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, czynny całą dobę 7 dni w tygodniu
800 108 108 - bezpłatny telefon wsparcia, czynny od poniedziałku do niedzieli (z wyjątkiem dni świątecznych) w godz. 14.00-20.00
121 212 - bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży Rzecznika Praw Dziecka, czynny całą dobę 7 dni w tygodniu
22 635 09 54 -t elefon zaufania dla osób starszych, czynny w poniedziałek, środę, czwartek w godz. 17.00-20.00
Jednym z najlepszych sposobów zapobiegania, a także leczenia depresji jest aktywność fizyczna. Spacery i szybki marsz to rodzaj wysiłku, który jest najbardziej uniwersalny, niewymagający, a przynoszący wymierne efekty. W depresji również żywienie ma znaczenie! Prawidłowe odżywianie wpływa na poziom serotoniny, zwanej hormonem szczęścia. Wiele praktycznych porad i gotowe przepisy znajdziesz planie żywieniowym DASH Depresja na bezpłatnym portalu https://diety.nfz.gov.pl.
Materiały edukacyjne przygotowane w ramach akcji „Środa z Profilaktyką" są dostępne bezpłatnie na:
• kanale YouTube Akademia NFZ
• Facebooku Akademia NFZ
• oraz na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia - https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-oddzialow/
Polecamy także:
Blue Monday to pseudonauka. Ale depresja sezonowa istnieje
Jest projekt Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego