Autor : Halina Pilonis
2024-04-10 13:16
Zapobieganie hospitalizacji seniorów dzięki zintegrowanemu modelowi opieki geriatrycznej, profilaktyce zdrowotnej i szczepieniom, opiece w miejscu zamieszkania i wsparciu aktywności to jedne z najważniejszych wyzwań polityki senioralnej.
Bilans demograficzny Polski nie należy do korzystnych. Według danych GUS, liczba gospodarstw, w skład których wchodzą osoby starsze stanowi ponad 41 proc. Jak wskazał Jakub Adamski, dyrektor Departamentu Współpracy w Biurze Rzecznika Praw Pacjenta, populacja stulatków wynosi obecnie w Polsce 6-7 tys. Prognoza GUS na 2060 r. przewiduje, że będzie ich 10 razy więcej, czyli 60 tys.- 70 tys. To obrazuje skalę problemu – powiedział podczas Kongresu Rzecznicy Zdrowia 2024.
Uczestnicy wydarzenia podkreślali, że seniorzy to grupa, o którą powinniśmy zadbać w sposób szczególny – tak by mogli możliwie najdłużej wypełniać swoje społeczne role, a osoby sprawujące nad nimi opiekę pozostawały aktywne na rynku pracy.
Iwona Kozłowska, wiceprzewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Senioralnej podkreśliła, że jeśli senior nie otrzyma właściwej opieki zdrowotnej i psychicznej, żadna aktywizacja nie pomoże. Warunkiem aktywizacji seniorów jest bowiem ich stan zdrowia.
Prof. Tomasz Targowski, konsultant krajowy w dziedzinie geriatrii, wskazał znaczenie unikania hospitalizacji osób starszych. Mówił o zintegrowanym modelu opieki geriatrycznej, który pozwala o 1/3 obniżyć koszty hospitalizacji.
Podkreślił znaczenie profilaktycznych szczepień ochronnych w tej grupie wiekowej. Zaznaczył, że dobrą inicjatywą jest powstanie kalendarza szczepień dla dorosłych, którym powinien dysponować lekarz rodzinny, ale także inni specjaliści. – Dzięki szczepieniom u dzieci opanowaliśmy zakażenia dolnych dróg oddechowych, a w populacji 70+ przyrost zgonów z tego powodu wyniósł 55 proc. - powiedział.
– Dobrze, że na liście darmowych leków 65+ jest szczepienie przeciwko grypie. W efekcie populacja seniorów jest najlepiej wyszczepioną w Polsce. Przeciwko grypie zaszczepionych jest 23 proc. seniorów, podczas gdy w populacji ogólnej odsetek ten wynosi 9 proc. - poinformował prof. Tomasz Targowski. Dlatego, jego zdaniem, dla seniorów należy obniżyć cenę szczepionki przeciwko półpaścowi i RSV, a także udostępnić 20-walentą szczepionkę przeciwko pneumokokom.
Szczepienia przeciwko półpaścowi: dla kogo? (infografika)
Półpasiec: jakie ma objawy? Jak się zabezpieczyć? (grafika)
Półpasiec jest zakaźną chorobą wirusową, na której wystąpienie są szczególnie narażone osoby po 50. roku życia. Choroba wiąże się z ryzykiem licznych powikłań, a jej dokuczliwym następstwem jest często przewlekły ból neuropatyczny oporny na leczenie, który może poważnie upośledzać jakość życia oraz sprawność funkcjonalną. Mimo zastosowania najskuteczniejszych leków, tylko u 50 proc. pacjentów udaje się tę dolegliwość wyleczyć. Pozostali często cierpią do końca życia. Dlatego w przypadku bólu neuropatycznego, czyli neuralgii popółpaścowej, lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Podobnie wypowiadali się eksperci podczas naszego redakcyjnego Tygodnia wiedzy o ospie wietrznej i półpaścu.
- Wszyscy jesteśmy narażeni na półpaśca, bo przebyliśmy ospę wietrzną w dzieciństwie. Musimy zainwestować w profilaktykę, bo to najtańsza forma zapobiegania chorobom – wskazał konsultant krajowy.
Prof. Agnieszka Neumann-Podczaska, dyrektor naczelna Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji dodała, że profilaktyka pierwotna i wtórna pozwala odsunąć hospitalizację, która jest najdroższa.
Przypomnijmy, że liście bezpłatnych leków 65+ dla seniorów jest obecnie 3752 pozycji, a lista tych bezpłatnych leków jest aktualizowana co trzy miesiące (wcześniej była co dwa). Jednak na liście są tylko 3 szczepionki, które wcześniej podlegały i tak częściowej refundacji. Dwie szczepionki są przeciwko grypie, a jedna przeciwko pneumokokom.
Aktualną (ważną od 1 kwietnia 2024 r.) listę bezpłatnych leków 65 plus można sprawdzić tutaj: Bezpłatne leki dla seniorów (65+): nowa lista. Pełen wykaz
Posłanka Iwona Kozłowska przypomniała, że problemy osób starszych dotyczą wielu obszarów. Wspomniała o instytucji tzw. mieszkań chronionych dla seniorów, gdzie zagwarantowana jest opieka ambulatoryjna i usługi opiekuńcze, które nie wymagają opieki stacjonarnej. Zwróciła uwagę na konieczność zapobiegania samotności i depresji, które również uniemożliwią aktywizację.
Prof. Agnieszka Neumann-Podczaska mówiła o znaczeniu powstania międzyresortowego zespołu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministerstwa Zdrowia i Ministra do spraw Polityki Senioralnej. – Mamy międzyresortowy zespół, a Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji jest ciałem doradczym i wszyscy razem przy jednym stole będziemy mogli wypracować najlepsze rozwiązania. Międzyresortowość gwarantuje kompleksowość podejścia - zaznaczyła. - Możemy mieć bowiem świetnie prowadzonego pacjenta z nadciśnieniem tętniczym, który mieszka sam i jest niesamodzielny, a przez to niedożywiony, co spowoduje kaskadę problemów geriatrycznych. Dlatego tak ważna jest kompleksowość i starzenie się w miejscu zamieszkania – dodała.
Jakub Adamski z Biura Rzecznika Praw Pacjenta jako przykład silosowości wskazał nierówność w możliwości interwencji Rzecznika w przypadku nieprawidłowości w opiece nad seniorem. Może on interweniować w zakładach opiekuńczo - leczniczych, ale w domach opieki społecznej już nie.
Irena Rej, prezes Izby Gospodarczej Farmacja Polska przypomniała, że bezpłatne leki z listy 65+ może tylko wypisać pacjentowi lekarz POZ, a nie ma takich uprawnień lekarz AOS. To spore utrudnienie.
Podkreśliła też, że seniorzy źle znoszą substytucję leku w aptece. Osoby starsze przyzwyczajają się do nazwy leku, koloru i kształtu tabletki i dlatego powinni mieć prawo kontynuowania terapii używanym lekiem. Pacjent, szczególnie senior, który leczy się przewlekle, może nie zaakceptować wielokrotnych zmian nazwy produktu, a zdezorientowany będzie dublować dawki zażywając te same leki pod inną nazwą handlową. W efekcie chorzy nie będą w stanie kontrolować przyjmowania leków.
Prof. Tomasz Targowski poinformował, że w Polsce mamy 560 czynnych zawodowo geriatrów, a według norm WHO, powinniśmy mieć 2 tys. Dla przykładu, dermatologów jest 2500.
Prof. Agnieszka Neumann-Podczaska powiedziała, że nowa koncepcja Narodowego Instytutu Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji zakłada, że należy uczyć geriatrii wszystkich innych lekarzy w systemie. - Nie będziemy czekać, aż zwiększy się liczba geriatrów, bo to się nie stanie – powiedziała.
Posłanka Iwona Kozłowska zaznaczyła, że należy systemowo uporządkować opiekę na nad seniorami i wykorzystać instytucje już działające. - Jeśli nie zostanie to poukładane systemowe, nie będzie działało – podkreśliła.
Polecamy także:
Prof. K. Tomasiewicz: półpasiec to marker obniżonej odporności
Dr M. Kocot-Kępska o półpaścu: ostry ból może przejść w przewlekły