Autor : Agata Szczepańska
2024-04-11 15:22
Utworzenie jednej jednostki działającej w obszarze kształcenia podyplomowego dla wszystkich medycznych grup zawodowych zakłada nowelizacja ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego. Projekt wprowadzić ma też zmiany ważne dla ratowników medycznych. A także dla podstawowej opieki zdrowotnej. Zmienić ma również ustawę o niektórych zawodach medycznych.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego oraz niektórych innych ustaw został skierowany do konsultacji na 30 dni. Na początku marca jego założenia wpisano do wykazu prac legislacyjnych rządu.
Pomysł nie jest nowy – takie same plany miał poprzedni rząd. Nie doprowadził ich jednak do końca.
Zasadniczym celem nowelizacji jest utworzenie jednej jednostki kształcenia podyplomowego dla wszystkich medycznych grup zawodowych. Dlatego też projekt zakłada likwidację Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych i przeniesienie realizowanych przez tę jednostkę zadań do Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego (CMKP).
Obecnie zadania dotyczące kształcenia podyplomowego w zawodach medycznych są realizowane przez dwa podmioty. Kształcenie podyplomowe pielęgniarek i położnych jest monitorowane przez Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych, natomiast za organizację i realizację elementów kształcenia podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, farmaceutów, fizjoterapeutów, diagnostów laboratoryjnych, ratowników medycznych oraz innych osób legitymujących się dyplomem ukończenia studiów wyższych, które wykonują zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, odpowiada Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego.
W ocenie projektodawców funkcjonowanie dwóch jednostek zajmujących się kształceniem podyplomowym zawodów medycznych jest zbędne i wydaje się być problematyczne wobec konieczności konsolidacji wszystkich zawodów medycznych oraz zapewnienia ich współpracy.
W projekcie przyjęto dotychczasowy model finansowania działalności CMKP w oparciu o dotację podmiotową. Jej wysokość jest ustalana w oparciu o analizę sprawozdań rzeczowo-finansowych z realizacji zadań CMKP oraz analizy planu rzeczowo-finansowego na kolejny rok. Wskaźnik zwiększania dotacji podmiotowej nie więcej niż o 10 proc. dotacji z roku poprzedniego przyjęto jako średnią z ostatnich lat.
Dodatkowo nastąpi ujednolicenie procesu związanego z przeprowadzeniem Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego dla pielęgniarek i położnych (PES), co pozwolić ma na wypracowanie jednolitych kryteriów egzaminowania dla wszystkich zawodów medycznych, w tym przekazanie od 2027 r. zadań związanych z organizacją PES do Centrum Egzaminów Medycznych (CEM).
Projektowane rozwiązania wprowadzają również dla osób, które zdobyły kwalifikacje zawodowe pielęgniarki albo położnej w Wielkiej Brytanii przed 1 stycznia 2021 r., możliwość uzyskania prawa wykonywania zawodu w Polsce na zasadach obowiązujących do tego dnia.
Projekt zakłada również możliwość uznania przez ministra zdrowia tytułu specjalisty uzyskanego przez pielęgniarkę lub położną w Wielkiej Brytanii przed 1 stycznia 2021 r. oraz tytułu uzyskanego poza terytorium Unii Europejskiej za równoważny tytułowi uzyskanemu w Polsce.
Zgodnie z przyjętymi założeniami pielęgniarka lub położna, aby ubiegać się o uznanie tytułu specjalisty uzyskanego poza terytorium UE, będzie musiała spełnić następujące warunki:
posiadać prawo wykonywania zawodu na terytorium Polski;
program specjalizacji w zakresie wymaganej wiedzy oraz umiejętności praktycznych powinien odpowiadać w istotnych elementach określonemu programowi specjalizacji obowiązującemu w Polsce.
Projektowane rozwiązana zakładają również, że specjalizacja będzie mogła być prowadzona przez organizatorów kształcenia posiadających akredytację rektora CMKP.
W projekcie ustawy wprowadza się przepis, który stanowi, że rejestr podmiotów prowadzących kształcenie podyplomowe będzie prowadzony wyłącznie przez Naczelną Radę Pielęgniarek i Położnych. Obecnie rejestry są prowadzone NRPiP i 45 okręgowych izb pielęgniarek i położnych, co – w ocenie projektodawców – powoduje niejednolitą realizację tego zadania.
Projektowane rozwiązania wprowadzają szereg uregulowań w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, dzięki którym CMKP funkcjonować ma na zasadach analogicznych jak publiczne uczelnie akademickie.
- Praktyka stosowania od 2018 r. przepisów ustawy o Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, pomimo przyjęcia ustawowej reguły odpowiedniego stosowania do CMKP przepisów analogicznych jak w odniesieniu do uczelni publicznych w zakresie m.in.: nauczycieli akademickich, senatu, rektora, doktorantów, stopni i tytułu, systemów informatycznych, działalności badawczej, ewaluacji naukowej, itd.) pokazała, że CMKP w obrocie prawnym nie jest traktowane jako element systemu szkolnictwa wyższego. Powoduje to wyłączenie CMKP z możliwości konkurencyjnego ubiegania się o środki finansowe na prowadzenie działalności badawczej i naukowej (z NCN, NCBiR, czy ABM). Także nauczyciele akademiccy CMKP (choć formalnie mają wprost status nauczyciela akademickiego), to nie będąc pracownikami „pełnoprawnej uczelni” doznają wyraźnych ograniczeń lub dyskryminacji w ubieganiu się o środki na działalność badawczą, udział w projektach międzynarodowych czy międzynarodowej wymianie naukowej. Ma to już zauważalny wpływ na zahamowanie ich rozwoju zawodowego i awansów naukowych oraz wpłynie negatywnie na kolejną ocenę ewaluacyjną (kategorię naukową) – uzasadniają projektodawcy.
Przypominamy: Prof. Gellert: młodzi lekarze nie chcą pracować w szpitalach (wywiad)
Projekt wprowadza również zmianę – z „dyrektora Centrum” na „rektora Centrum”. Co więcej, obecny dyrektor CMKP stanie się zgodnie z nowymi przepisami rektorem, a jego dotychczasowa kadencja ulegnie przedłużeniu.
Projekt ma również wprowadzić zmiany w ustawie o podstawowej opiece zdrowotnej. Zgodnie z jej zapisami 1 stycznia 2025 r. wygasnąć mają deklaracje wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej oraz położnej podstawowej opieki zdrowotnej, którzy do tego czasu nie utworzą zespołu POZ. Zaś lekarz POZ, pielęgniarka POZ oraz położna POZ, którzy po tej dacie nie utworzą zespołu, zostaną pozbawieni prawa do przyjmowania deklaracji od nowych pacjentów.
Ponadto nastąpi utrata możliwości wykonywania świadczeń jako lekarz POZ wobec lekarzy, którzy posiadają, specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej lub specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, a będąc zobowiązani do ukończenia kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej, przed tą datą kursu tego nie ukończą. To samo dotyczy lekarzy POZ posiadających specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii.
- Utrata możliwości wykonywania świadczeń przez wybranych lekarzy POZ, z uwagi na niedobór kadry lekarskiej posiadającej specjalizację w dziedzinie medycyny rodzinnej, która obecnie wynosi ok. 36,5 proc. ogółu lekarzy POZ posiadających specjalizację, może powodować utrudnienia dla pacjentów w dostępie do świadczeń. Obecnie poziom odbycia kursu dla tych grup od 2017 r. według stanu na dzień 31 grudnia 2023 r. wynosi 528 lekarzy – wyliczają projektodawcy.
Przypominamy: W podstawowej opiece zdrowotnej zabraknie pielęgniarek i położnych?
Zmiany w ustawie o POZ polegają na:
1. utrzymaniu ważności deklaracji POZ oraz możliwości ich przyjmowania od nowych pacjentów po 31 grudnia 2024 r., niezależnie od przystąpienia do zespołu POZ;
2. przedłużeniu czasu potrzebnego do ukończenia kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej dla lekarzy do końca 2026 r.
3. rozszerzeniu katalogu podmiotów, które pokrywają koszty kursu z zakresu medycyny rodzinnej o jednostkę prowadzącą kurs oraz z wykorzystaniem środków unijnych.
Zapewnić ma to ciągłość w dostępie do świadczeń POZ udzielanych przez pielęgniarki i położne oraz lekarzy, którzy przed końcem 2024 r. nie zdążą przystąpić do zespołu POZ.
Jednocześnie w Ministerstwie Zdrowia prowadzone są prace nad zmianą regulacji rozporządzenia w sprawie ramowego programu kursu w dziedzinie medycyny rodzinnej polegające na uproszczeniu zasad realizacji tych kursów (m.in. przez wprowadzenie formuły online).
Przypominamy: Ratownicy medyczni: potrzebna nowelizacja ustawy zawodowej
Projektowana ustawa – zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami resortu – ma też wprowadzić zmiany w ustawie o zawodzie ratownika medycznego oraz samorządzie ratowników medycznych w związku z tym, że samorząd ten nadal się nie ukonstytuował. Tymczasem zgodnie z ustawą to ona wydawać dokumenty pozwalające na wejście, jak i powrót po przerwie do zawodu ratownikom medycznym. Dlatego wprowadzone mają być przepisy przejściowe umożliwiające wykonywanie zawodu ratownika medycznego do dnia przejęcia zadań przez Krajową Radę Ratowników Medycznych.
Zakładają one, iż ratownik medyczny, który nie wykonuje zawodu przez udzielanie świadczeń zdrowotnych, przez okres dłuższy niż 5 lat łącznie w okresie ostatnich 6 lat, a zamierza podjąć wykonywanie zawodu, będzie przez pierwsze 6 miesięcy udzielać świadczeń pod nadzorem lekarza systemu albo pielęgniarki systemu albo ratownika medycznego w zespole ratownictwa medycznego lub w szpitalnym oddziale ratunkowym.
W odniesieniu do ustawicznego rozwoju zawodowego projektowane przepisy zakładają, iż kartę ustawicznego rozwoju zawodowego ratownik medyczny pobierać będzie samodzielnie ze strony internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw zdrowia. Natomiast obowiązek doskonalenia zawodowego potwierdzać będzie pracodawca, a w przypadku braku pracodawcy – konsultant wojewódzki w dziedzinie medycyny ratunkowej.
Przypominamy: Ratownicy medyczni: kolejna tura rozmów w MZ, co ustalono tym razem?
Projektowana nowela zmienić ma również ustawę o niektórych zawodach medycznych. Chodzi o przepisy zaskarżone do TK.
Zmiana ma na celu wyłączenie z katalogu danych i informacji gromadzonych w Centralnym Rejestrze Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, które są jawne, informacji o:
zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego;
dacie utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny;
tymczasowym zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego albo o ograniczeniu zakresu czynności w jego wykonywaniu.
Przypominamy: Ustawa o zawodach medycznych: RPO przystąpił do postępowania przed TK
- Zmiana ta usuwa rzeczywiste i potencjalne wątpliwości dotyczące zakresu danych podlegających ujawnieniu w jawnym rejestrze publicznym, zgłoszone zarówno we wniosku złożonym przez Prezydenta RP do Trybunału Konstytucyjnego, jak również Rzecznika Praw Obywatelskich, który przystąpił do postępowania prowadzonego przez Trybunał Konstytucyjny w tej sprawie – czytamy w uzasadnieniu projektu.
Polecamy także:
Resort ma nowe propozycje dla pielęgniarek. Jakie kwoty i od kiedy?
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl