Autor : Agata Szczepańska
2024-02-13 16:04
Wzrośnie stawka za sporządzenie leku w aptece, tzw. taksa laborum. Nadal jednak będzie ustalana kwotowo, a nie wyliczana na podstawie minimalnego wynagrodzenia – jak pierwotnie planowano. Resort zdrowia opublikował nową wersję rozporządzenia w tej sprawie, uwzględniającą uwagi Ministerstwa Finansów.
Prace nad projektem rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie leków, które mogą być traktowane jako surowce farmaceutyczne przy sporządzaniu leków recepturowych trwają od listopada zeszłego roku. Zakłada on, że wzrośnie stawka za sporządzenie leku w aptece, tzw. taksa laborum. Pierwotnie zaproponowano, że nie będzie już określona kwotowo, ale zależeć będzie od minimalnego wynagrodzenia za pracę (0,75 proc. albo 1,5 proc.). Farmaceuci od dawna na to czekali, bowiem kwota ta nie była podwyższana od 11 lat.
Zmianom jednak sprzeciwiło się Ministerstwo Finansów, tłumacząc, że spowodowałoby to wzrost stawek o ok. 250 proc. i przekonując, że lepiej określić stałą kwotę. Po wymianie korespondencji pomiędzy resortami zdrowia i finansów projekt uznano za uzgodniony, jednak jeszcze w zeszłym tygodniu nie było zmienionej wersji, więc nie było wiadomo, co uzgodniono.
Przypominamy: Leki: minister Leszczyna zapowiada system określający refundację
We wtorek (13 lutego) resort zdrowia opublikował projekt w wersji skierowanej na Komisję Prawniczą. Zawiera on wyższe stawki taksy laborum, w takiej samej wysokości jak w poprzedniej wersji, jednak nie powiązano ich z płacą minimalną.
- Docelowa stawka brutto przekroczy w momencie wejścia projektu rozporządzenia w życie 2,5-krotność stawki dotychczasowej, co w ocenie projektodawcy będzie zmianą odczuwalną w sposób znaczący przez podmioty prowadzące apteki ogólnodostępne. Wprawdzie w 2005 r. stawka minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosiła 849 zł, a więc była ok. pięciokrotnie niższa od stawki, jaka ma obowiązywać od 2024 r., podczas gdy wysokość stawek taksy laborum zwiększa się ok. 2,5-krotnie, to jednak zaproponowana stawka musi uwzględniać również ochronę środków finansowych pozostających w dyspozycji Narodowego Funduszu Zdrowia – oceniają projektodawcy.
- Ostateczna wysokość stawek taksy laborum odpowiada – po stosownym przeliczeniu – stawkom zaproponowanym w poprzedniej wersji projektu, w którym do procesów uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania przedstawiono ją jako iloczyn określonych wartości procentowych oraz stawki obowiązującego w danym momencie minimalnego wynagrodzenia za pracę, które to rozwiązanie nie znalazło jednak w toku uzgodnień akceptacji Ministerstwa Finansów – czytamy w uzasadnieniu projektu.
W efekcie obowiązujące stawki taksy laborum, wynoszące 12,33 zł i 24,66 zł w przypadku leku jałowego, zostaną podwyższone do 31,2 zł i 63,64 zł dla leku jałowego.
Taksa (taxa) laborum to opłata stanowiąca wynagrodzenie za wykonanie leku recepturowego.
Jak podkreślają autorzy projektu, koszt wykonania leku ma wiele składowych, a ustalenie optymalnej stawki taksy laborum wymaga uwzględnienia czasu niezbędnego do sporządzenia leku, kosztu zużytych materiałów niepodlegających wycenie, kosztów eksploatacyjnych, a także kosztu samej pracy związanej z wykonaniem leku recepturowego.
Przypominamy: Ceny leków: styczniowe podwyżki w aptekach (raport)
W przypadku leków niejałowych procedury wykonania są uproszczone, natomiast w przypadku leków jałowych apteka ponosi dodatkowy koszt związany z koniecznością zachowania odpowiedniej klasy czystości. Przygotowując lek recepturowy wymagający jałowych warunków (sporządzanego w warunkach aseptycznych), farmaceuta zobowiązany jest do utrzymania odpowiednich standardów pracy gwarantujących wysoką czystość mikrobiologiczną - należy odpowiednio przygotować stanowisko pracy, zastosować środki do dezynfekcji, ścierki bezpyłowe, rękawice jałowe czy przeprowadzać sterylizację stanowiska lampą UV przez minimum 30 minut.
Wykonanie leku wymaga również użycia utensyliów, takich jak mieszadła jednorazowe czy tuby, a także sączki jednorazowe, igły lub strzykawki, które nie są uwzględniane w wycenie leku. Jeśli nie jest możliwe wykorzystanie jednorazowego sprzętu, stosuje się sterylizację suchym gorącym powietrzem (przy temperaturze 160°C – 120 minut), a także jednorazową odzież ochronną (np. fartuch, czepek, rękawiczki). Ponadto użytkowany sprzęt wymaga regularnych przeglądów i badań sprzętu, zaś samo jego użytkowanie, np. loży laminarnej, czy sterylizatora, generuje podwyższone zużycie energii elektrycznej.
- Co natomiast najważniejsze, podstawowy koszt w analizowanym procesie generuje czas poświęcony przez pracownika apteki na wykonanie leku recepturowego. Wszystkie wymienione wyżej elementy powinny być rekompensowane taksą laborum, stąd jest w najwyższym stopniu uzasadnione, aby jej stawka została zdecydowanie podwyższona względem jej dotychczasowej wysokości – przekonują projektodawcy.
Przy okazji prac nad projektem Narodowy Fundusz Zdrowia wskazał na konieczność wprowadzenia regulacji w zakresie precyzyjnego określenia zasad naliczania taksy laborum, w przypadku gdy zachodzi konieczność częściowej realizacji recepty, na której został zaordynowany lek recepturowy.
- W obowiązującym obecnie stanie prawnym taksa laborum jest zróżnicowana jedynie w zależności od rodzaju wykonywanego leku – wykonanego w warunkach aseptycznych bądź nieaseptycznych. Nie zostały wskazane inne kryteria, które precyzowałyby naliczenie jej w zwielokrotnionej wysokości. Dlatego też, zgodnie z powszechnie przyjętą praktyką, taksa laborum naliczana jest jako kwota należna za wykonanie leku przepisanego na recepcie, niezależnie od tego, czy ilość zaordynowanego produktu na recepcie dotyczy jednej opłaty ryczałtowej za lek recepturowy, czy też przekracza tę wartość (200 g maści przepisanej na jednej recepcie - taksa laborum 12,33 zł, maść zaordynowana w ramach jednej recepty w ilości 100 g - taksa laborum także 12,33 zł) – zwraca uwagę Fundusz, przekonując, że w związku z tym, istnieje konieczność uregulowania zasad naliczania taksy laborum w przypadku częściowej realizacji recepty w ramach jednej opłaty ryczałtowej za lek recepturowy, w sytuacjach gdy ilość przepisanego leku robionego przekracza termin przydatności tych leków do użycia.
Przypominamy: Dyżury aptek: co powinni wiedzieć samorządowcy i farmaceuci?
Jednocześnie wydanie pacjentowi leku recepturowego w większych ilościach spowoduje przekroczenie terminu przydatności do użycia leku i ostatecznie produkt leczniczy nie zostanie wykorzystany przez pacjenta, a wydawanie leku recepturowego w częściach mniejszych niż wskazane w rozporządzeniu ryczałty, może spowodować mnożenie naliczania taksy laborum do każdego wydania leku pacjentowi.
W ocenie NFZ zasadne jest wprowadzenie korekty, zgodnie z którą taksa laborum będzie dotyczyła recepty, na której został zaordynowany lek recepturowy, a częściowa realizacja recepty na lek recepturowy nie będzie skutkowała naliczeniem kolejnej taksy laborum.
Resort zdrowia uznał, że jest to uwaga do uwzględnienia – jednak nie w projektowanym rozporządzeniu. - Kompleksowe rozwiązania dotyczące sporządzania leków recepturowych opracowywane są w ramach prac Zespołu ds. preskrypcji i realizacji recept na leki gotowe i recepturowe. Powiązanie taksy laborum jednocześnie z liczbą ryczałtów jak i trwałością sporządzanego leku wymaga bardziej szczegółowego opracowania. Z racji skomplikowania powyższego Departament Polityki Lekowej i Farmacji nie widzi możliwości rozwiązania tej kwestii w przedmiotowym Rozporządzeniu. Niemniej jednak dostrzegając istotę zgłoszonej uwagi zostanie ona przekazana do zaimplementowania w raporcie Zespołu ds. preskrypcji i realizacji recept na leki gotowe i recepturowe oraz w propozycji zmian legislacyjnych – zadeklarowało ministerstwo.
Polecamy także:
Walka z fałszowaniem leków: KOWAL działa już 5 lat. Z jakim efektem?
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl