Autor : Agata Szczepańska
2024-01-06 17:21
W życie weszły przepisy, które wprowadziły świadczenie wspierające, obowiązuje już ustawa zakazująca sprzedaży napojów energetycznych dzieciom, a także ustawa o in vitro. NFZ zmienił zarządzenie dotyczące terapii dla osób ze spektrum autyzmu, które wywołało sporo zamieszania na najwyższych szczeblach. Zapraszamy na legislacyjne podsumowanie mijającego tygodnia.
Pierwszy tydzień nowego roku, jeśli chodzi o legislację, zaczął się raczej niemrawo. Gdyby nie fakt, że 1 stycznia weszło w życie kilka ważnych aktów prawnych, nie mielibyśmy o czym pisać w redakcyjnym przeglądzie.
Podobnie jak przed tygodniem, więcej wydarzyło się w kwestiach kadrowych. Zatwierdzono kandydatury dwojga nowych wiceministrów zdrowia – Urszuli Demkow i Marka Kosa, jest nowy rzecznik MZ Damian Kuraś, który zastąpił Iwonę Kanię, oraz nowa dyrektorka Biura Komunikacji Izabella Laskowska.
Legislacyjnym „bohaterem” mijającego tygodnia było zarządzenie prezesa NFZ nr 181/2003/DSOZ. Nowa rzeczniczka praw dziecka Monika Horna-Cieślak zwróciła bowiem uwagę, że może ono ograniczać dostęp do terapii i konsultacji dla dzieci, młodzieży i dorosłych w spektrum autyzmu aż o jedną trzecią. – Zarządzenie może bezpośrednio wpłynąć na tok zajęć w poradniach, a nawet może grozić przerwaniem terapii indywidualnych – alarmowała. Głos w tej sprawie zabrał sam premier Donald Tusk. Prezes NFZ Filip Nowak zaprosił rzeczniczkę na spotkanie w tej sprawie, uczestniczyła w nim również minister zdrowia Izabela Leszczyna. Efektem była decyzja, że zmiany te nie wejdą w życie, co ogłosił w czwartek rzecznik resortu.
Co jeszcze przyniosły pierwsze dni stycznia?
Startują prace nad prezydenckim projektem w sprawie finansowania metod leczenia niepłodności. Jego złożenie Andrzej Duda zapowiedział, podpisując w połowie grudnia ustawę o finansowaniu in vitro z budżetu państwa. Prezydencka Rada ds. Ochrony Zdrowia rozpocznie we wtorek (9 stycznia) prace nad projektem. Zapowiedział to stojący na jej czele Piotr Czauderna, cytowany przez PAP. Rada na wtorkowym posiedzeniu zajmie się wstępną identyfikacją metod leczenia niepłodności, które również mogłyby być finansowane ze środków publicznych. Kolejnym krokiem ma być napisanie projektu ustawy. Chodzi o to, żeby stworzyć alternatywę dla osób, które z różnych powodów z in vitro skorzystać nie chcą albo chcą zostawić in vitro na sam koniec drogi starania się o dziecko.
Prezydent nadał też tytuły profesorskie. 39 nowych profesorów związanych jest z naukami medycznymi.
Nadal czekamy na nadanie biegu projektom w sprawie aborcji, które posłowie Lewicy złożyli w pierwszym dniu posiedzenia Sejmu nowej kadencji. Pytana o nie w tym tygodniu Katarzyna Kotula, ministra ds. równości i posłanka Lewicy, wskazała, że to zależy od decyzji marszałka Sejmu. – Dekryminalizacja aborcji to jest nowy kompromis, który powinniśmy wypracować do czasu wyborów prezydenckich. Na to powinniśmy się wszyscy umówić - podkreśliła.
Przypomnijmy, chodzi o poselski projekt ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży oraz poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny wraz z autopoprawką. W przypadku tego pierwszego 20 listopada zwrócono się do wnioskodawców o uzupełnienie uzasadnienia, a 28 listopada taka sama prośba została skierowana do autorów autopoprawki. Wciąż jednak projektom nie nadano dalszego biegu. Projekt ustawy o bezpiecznym przerywaniu ciąży dotyczy zagwarantowania prawa do przerywania ciąży do końca 12 tygodnia jej trwania, a w określonych przypadkach także po upływie 12 tygodnia; wprowadzenia dodatkowych regulacji w zakresie klauzuli sumienia; dekryminalizacji przerywania ciąży za zgodą ciężarnej oraz udzielania jej pomocy w przeprowadzeniu aborcji. Celem zmian w kodeksie karnym jest zaś dekryminalizacja aborcji oraz pomocnictwa w jej przeprowadzeniu.
Redakcja CowZdrowiu.pl spytała o nie Centrum Informacyjne Sejmu. Dowiedzieliśmy się, że prace odbywają się zgodnie z procedurami.
Ministerstwo Zdrowia skierowało do publikacji:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie programu pilotażowego leczenia gruźlicy wielolekoopornej w warunkach ambulatoryjnych. Przewiduje ono wydłużenie pilotażu o rok, do 30 września 2025 r. Uwzględni też świadczenia wykonywane z wykorzystaniem telemonitoringu w celu nadzorowania przyjmowania leków i tolerancji leczenia. Ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej. To obszerna nowelizacja, która przewiduje m.in. rozszerzenie wykazu skal i klasyfikacji medycznych służących do oceny stanu pacjenta, doprecyzowanie kryteriów kwalifikacji do fizjoterapii czy doprecyzowanie czasu jej trwania. Wjedzie w życie 1 lutego 2024 r.
Z początkiem tego tygodnia, czyli 1 stycznia, weszły w życie:
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym, która wprowadziła nowy rodzaj pomocy finansowej dla osób z niepełnosprawnością. Nowe świadczenie będzie przyznawać i wypłacać Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Aby je otrzymać, należy najpierw uzyskać od wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) decyzję o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. To ważna informacja, bowiem do ZUS trafiły już pierwsze wnioski – bez decyzji WZON, która jest ich koniecznym elementem. Wnioski do WZON można składać od 1 stycznia 2024 r., wydanie decyzji potrwa jednak co najmniej około trzech tygodni.
1 stycznia wszedł w życie również art. 1 ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw. Ta część ustawy dotyczy ograniczeń w sprzedaży napojów energetyzujących – czyli napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny - dzieciom i młodzieży. Napojów takich nie można sprzedawać na terenie szkół i innych jednostek oświatowych oraz w automatach. Za łamanie zakazu grożą kary. Producenci lub importerzy energetyków mają też obowiązek oznaczenia ich opakowań widoczną, czytelną oraz umieszczoną w sposób nieusuwalny i trwały informacją o treści „Napój energetyzujący” lub „Napój energetyczny”.
Ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o szczególnej opiece geriatrycznej. Ustawa zakłada powstanie centrów zdrowia 75 plus, gdzie najstarsi pacjenci będą mieli zapewnioną opiekę geriatryczną lekarza oraz pielęgniarki, rehabilitację, pomoc psychologa, porady dietetyka oraz edukację zdrowotną. Stworzony ma zostać nowy model opieki geriatrycznej oparty na podejściu środowiskowym. Chodzi w nim m.in. o zahamowanie niesamodzielności i odsunięcie w czasie konieczności objęcia seniorów opieką długoterminową. Powiaty zwracały w tym tygodniu uwagę, że nadal nie ma aktów wykonawczych do ustawy.
Wraz z nowym rokiem weszła też część przepisów znowelizowanej ustawy refundacyjnej (DNUR), czyli ustawy z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Należą do nich m.in.:
regulacje dotyczące dyżurów aptek - nie będą one obowiązkowe i wreszcie będą płatne, nie będą też pełnione całonocnie czy też całodobowo, tylko w wyznaczonym okresie kilku godzin;
harmonogram wydawania obwieszczeń w sprawie leków refundowanych – od tego roku będą one ogłaszane co trzy miesiące. Tym samym styczniowa lista refundacyjna jest ostatnią, która została wydana po dwóch miesiącach od poprzedniej;
limit finansowania za jednostkę surowca farmaceutycznego do sporządzania leków recepturowych, czyli przepisy mówiące o ustaleniu cen maksymalnych za składniki wykorzystywane w lekach recepturowych, wprowadzone w celu wyeliminowania nieprawidłowości. Listę surowców wraz z ich cenami opublikował już Narodowy Fundusz Zdrowia.
Z początkiem roku weszły w życie także przepisy ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, dotyczące akredytacji. Od 1 stycznia straciła moc ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o akredytacji w ochronie zdrowia, a także wydane na jej podstawie przez ministra zdrowia standardy akredytacyjne. Kłopot w tym, że do nowych przepisów nadal nie wydano wszystkich niezbędnych aktów wykonawczych. Na początku grudnia o nowe standardy akredytacyjne upominali się przedstawiciele powiatów.
Od 1 stycznia obowiązuje także nowa lista refundowanych wyrobów medycznych. W życie weszło rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Wprowadza ono ważne zmiany dla pacjentów onkologicznych, potrzebujących ortez czy protez, a także stosujących systemy do monitorowania glikemii. Od tego roku obowiązują nowe ceny oraz limity dopłat. Ale to nie wszystko. Zmieniają się również niektóre zasady ich przepisywania. Załącznik do rozporządzenia, czyli wykaz wyrobów, wraz z limitami dopłat i warunkami refundacji, uzyskał całkowicie nowy kształt i numerację według kodów a nie liczb porządkowych - ze względu na zakres zmian, a także konieczność uwzględnienia możliwości wprowadzenia nowych wyrobów medycznych w określonych kategoriach. Dodatkowo zostały wprowadzone skróty na określenie osób uprawnionych do wystawiania zleceń.
Również 1 stycznia weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2023 r. w sprawie zmiany rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Koryguje ono poprzednią nowelizację, w której było kilka nieścisłości.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Chodzi tu m.in. o zmiany w diagnostyce alergii. Zamiast obecnych zdefiniowanych paneli 10-punktowych, wprowadzony będzie panel alergenów wziewnych i pokarmowych do diagnozowania alergii, stosowanych w zależności od stanu zdrowia świadczeniobiorcy. Kolejną zmianą jest dopuszczenie w zakresie uzupełnionym udzielania świadczeń przez lekarza nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej w szpitalnym oddziale ratunkowym.
1 stycznia weszły także rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wzoru karty zgonu oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie wzorów karty urodzenia i karty martwego urodzenia. Konieczność wydania nowych wzorów wynika ze względów proceduralnych i związana jest w ustawą Prawo o aktach stanu cywilnego. Nakładają one nowe obowiązki na placówki medyczne, które będą wysyłać informacje do GUS. Wywołało to kontrowersje – lekarze pytali, czy na pewno jest konieczne, by to oni ustalali stan cywilny i poziom wyksztalcenia zmarłego pacjenta.
Nie wraz z nowym rokiem, ale na samym jego początku, bo 3 stycznia, weszła w życie ustawa o finasowaniu in vitro, czyli ustawa z dnia 29 listopada 2023 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Nie oznacza to jednak, że od tego dnia in vitro jest już refundowane. Ustawa bowiem obliguje jedynie ministra zdrowia do opracowania stosownego programu. A ten ma być realizowany od 1 czerwca. Przeznaczonych na ten cel ma być co najmniej 500 mln zł rocznie. Minister zdrowia Izabela Leszczyna zapowiedziała już powołanie zespołu, który opracuje jego szczegóły. Na finansowanie zabiegów in vitro zaplanowano 500 mln zł rocznie. Ustawa o in vitro to jeden z pierwszych aktów prawnych przyjętych przez nowy Sejm. Została wniesiona jako projekt obywatelski jeszcze w poprzedniej kadencji.
W Dzienniku Ustaw opublikowano natomiast rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 grudnia 2023 r. w sprawie wzorów dokumentów: Prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, Prawo wykonywania zawodu położnej, Ograniczone prawo wykonywania zawodu pielęgniarki, Ograniczone prawo wykonywania zawodu położnej. Zmiany są związane ze zmianą upoważnienia ustawowego, spowodowanego wejściem w życie ustawy o aplikacji mObywatel, wprowadzającej przepisy dotyczące udostępnienia wskazanych dokumentów w postaci dokumentu mobilnego. Rozporządzenie, co do zasady, weszło w życie 5 stycznia.
Z kolei w Monitorze Polskim opublikowano postanowienia prezydenta o wspomnianych wyżej nominacjach profesorskich:
Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia opublikował Zarządzenie nr 1/2024/DSOZ w sprawie sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień. Dotyczy ono terapii dla osób w spektrum autyzmu i jest konsekwencją wspomnianego wyżej zamieszania. - Zarządzenie zapewni pacjentom ze spektrum autyzmu powrót do udzielania terapii przez placówki medyczne na zasadach obowiązujących w 2023 r. Oznacza to, że dostęp do terapii zostanie utrzymany na poziomie z ubiegłego roku – zapewnił Fundusz.
Nowe zarządzenie zmienia zarządzenie nr 181/2023/DSOZ z 14 grudnia 2023 r. W uzasadnieniu wskazano, że to odpowiedź na pismo minister zdrowia, wskazujące na potrzebę kompleksowego uregulowania kwestii dotyczących diagnostyki i terapii osób ze spektrum autyzmu. W nowelizacji zmieniono więc przepisy w części wdrażającej taryfę określoną w obwieszczeniu Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie taryf świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień. Chodzi o świadczenia dla osób z autyzmem dziecięcym lub innymi całościowymi zaburzeniami rozwoju oraz porady kompleksowo-konsultacyjnej dla osób z autyzmem dziecięcym i programu terapeutyczno-rehabilitacyjnego dla osób z autyzmem dziecięcym w ramach poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży - tj. w zakresie świadczeń psychiatrycznych ambulatoryjnych dla dzieci i młodzieży, centrum zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży - poradnia zdrowia psychicznego - II poziomu oraz centrum zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży - II poziom referencyjny. Zarządzenie ma wejść w życie w tym samym dniu co nowelizowana regulacja, czyli 14 stycznia 2024 r.
Polecamy także:
Legislacyjny przegląd tygodnia (25-31 grudnia)
Legislacja: jakie zmiany prawne przyniesie początek nowego roku?
Zastępczyni redaktor naczelnej; specjalizuje się w tematach związanych z prawem medycznym i procesem legislacyjnym, szczególnie zainteresowana psychiatrią. Wcześniej dziennikarka i redaktorka w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Polskiej Agencji Prasowej. Kontakt: agata.szczepanska@cowzdrowiu.pl